Ảnh chụp CT gây sốc của bệnh nhân nhiễm sán não
 

Người bệnh nhập viện với biểu hiện co giật cơ vùng mặt. Kết quả chụp CT khiến bác sĩ không khỏi bất ngờ khi phát hiện sán xuất hiện dày đặc trên khắp cơ thể.

Mới đây, các bác sĩ khoa Nội, Trung tâm Y tế huyện Tân Sơn (Phú Thọ), tiếp nhận và điều trị hai bệnh nhân mắc sán não.

Người đầu tiên là bệnh nhân P.V.C. (47 tuổi, sống tại xã Thu Ngạc) và người thứ 2 là bệnh nhân H.T.H. (71 tuổi, sống tại xã Lai Đồng). Cả hai nhập viện trong tình trạng đau đầu kéo dài, kèm theo các triệu chứng co giật cơ vùng mặt, méo miệng. Đây là những biểu hiện dễ nhầm lẫn với các bệnh lý thần kinh khác như đột quỵ, u não… khiến việc chẩn đoán ban đầu gặp khó khăn.

Sán não là tình trạng ấu trùng sán dây lợn (Taenia solium) ký sinh trong não, hình thành các nang sán (cysticercus), gây ra tổn thương nghiêm trọng. Số lượng kén sán càng nhiều, mức độ ảnh hưởng đến hệ thần kinh càng lớn.


Sán não chi chít trong cơ thể người bệnh trên phim chụp CT. Ảnh: Trung tâm Y tế huyện Tân Sơn.

Người bệnh có thể xuất hiện những cơn đau đầu dai dẳng, buồn nôn, co giật (động kinh), tê bì tay chân, rối loạn cảm giác, mất ngủ hoặc suy nhược thần kinh. Trong một số trường hợp nặng, bệnh nhân bị tăng áp lực nội sọ, rối loạn tâm thần, thậm chí đột tử.

Không chỉ gây tổn thương não, ấu trùng sán còn có thể di chuyển đến các cơ quan khác trong cơ thể. Khi khu trú tại mắt, chúng có thể hình thành nang trong hốc mắt, mi mắt, kết mạc hoặc thủy tinh thể, gây giảm thị lực hoặc mù lòa nếu không được phát hiện sớm.

Sự nguy hiểm của sán não không chỉ đến từ mức độ tổn thương mà còn bởi thời gian ủ bệnh kéo dài. Khi xâm nhập vào cơ thể qua thực phẩm nhiễm sán hoặc tay bẩn đưa trứng sán vào miệng, ấu trùng có thể tồn tại nhiều năm trước khi phát bệnh. Điều này khiến nhiều người chủ quan, không có biện pháp phòng tránh phù hợp, dẫn đến nguy cơ mắc bệnh tăng cao.

Dù nguy hiểm, sán não là bệnh có thể phòng tránh được nếu tuân thủ các nguyên tắc vệ sinh thực phẩm và sinh hoạt an toàn. Để bảo vệ bản thân và gia đình, cần thực hiện những biện pháp sau:

Ăn chín, uống sôi: Tránh ăn tiết canh, lòng lợn, gỏi, thịt lợn tái hoặc các loại rau sống trồng dưới nước như rau muống, rau cần, rau ngổ, vì đây là những nguồn thực phẩm dễ nhiễm sán nhất. Rau trước khi ăn cần được rửa sạch và nấu chín kỹ.
Vệ sinh cá nhân và môi trường sống: Rửa tay sạch bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Không đại tiện bừa bãi, không nuôi lợn thả rông, giữ gìn môi trường sống sạch sẽ để hạn chế nguy cơ phát tán trứng sán.
Chủ động tẩy sán định kỳ: Khi có dấu hiệu đau đầu kéo dài, hoa mắt, chóng mặt, rối loạn thị giác hoặc các triệu chứng thần kinh bất thường, cần đến cơ sở y tế để kiểm tra và điều trị kịp thời. Những người sống trong khu vực có nguy cơ cao nên thực hiện tẩy giun sán định kỳ theo khuyến cáo của bác sĩ.