CUỘC TRIỆT THOÁI BI THẢM CỦA QLVNCH KHỎI CAO NGUYÊN NĂM 1975
Kể từ khi Tiểu Khu Phước Long bị các lực lượng Cộng Sản Bắc Việt đánh chiếm hồi Tháng Giêng, 1975, tiến tŕnh sụp đổ của chính quyền và quân đội miền Nam Việt Nam có thể nói là đă khởi đầu bằng
cuộc triệt thoái bi thảm khỏi Cao Nguyên của Quân Đoàn 2 Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa hồi Tháng Ba và kết thúc với việc Sài G̣n sụp đổ vào ngày 30 Tháng Tư, 1975.
Sau khi Ban Mê Thuột thất thủ vào tay Cộng Quân vào
ngày 12 Tháng Ba, 1975, Bộ Tư Lệnh Quân Đoàn 2 dưới quyền Thiếu Tướng Phạm Văn Phú, vào
chiều ngày 14 Tháng Ba, triệu tập các sĩ quan cao cấp để thông báo quyết định rút bỏ Cao Nguyên do
Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu đưa ra .
Thiếu Tướng Phú ra lệnh cho
Lữ Đoàn 2 Kỵ Binh rút từ đèo Mang Yang về tăng phái cho Liên Đoàn 23 Biệt Động Quân để lữ đoàn này cùng Công Binh sửa chữa cầu cống, giữ an ninh trên liên tỉnh lộ 7B mà theo kế hoạch th́ sẽ được dùng làm con đường rút lui chính của các lực lượng Quân Đoàn 2 tử Pleiku về Tuy Ḥa.
Liên tỉnh lộ 7B từ ngă ba Mỹ Thạnh tới Tuy Ḥa trước đây là một con đường trải đá, có ba cây cầu chính là Phú Thiện (dài 50 mét), Le Bac (dài 600 mét), và Cà Lúi (dài 40 mét).
Chuẩn Tướng Phạm Duy Tất, chỉ huy trưởng Biệt Động Quân Vùng 2 Chiến Thuật, được chỉ định làm chỉ huy trưởng tổng quát cuộc rút quân.
Liên tỉnh lộ 7B trên bản đồ. (H́nh : Tài liệu)
DIỄN TIẾN CUỘC TRIỆT THOÁI
Ngày 16 Tháng Ba, đoàn quân xa vận chuyển vũ khí và quân dụng di tản bắt đầu rời thị xă Pleiku.
Đoàn xe được chia ra thành bốn phần, mỗi phần có khoảng 300 quân xa đủ loại và các xe dân sự.
Ngày đầu tiên, đoàn xe di chuyển êm xuôi v́ có yếu tố bất ngờ.
Nhưng đến ngày 17 Tháng Ba, có thêm nhiều dân chúng lũ lượt kéo theo nên cuộc di tản trở nên hỗn loạn và phức tạp.
Ngày 18 Tháng Ba, trong khi Liên Đoàn 7 Biệt Động Quân đang cùng với thiết giáp mở đường đánh dẹp các chốt của Cộng Quân th́ bị
Không Quân VNCH oanh tạc lầm , làm nhiều binh sĩ thương vong.
Liên Đoàn 6 Biệt Động Quân được lệnh cho Tiểu Đoàn 51 Biệt Động Quân tiến nhanh và chiếm lĩnh cây cầu Phú Túc để Công Binh tiến hành sửa chữa.
Trong khi chờ đợi, Tướng Phú ra lệnh tạm ngưng lui binh và lập pḥng tuyến tại thị xă Hậu Bổn.
Tuy nhiên quân dân tại tỉnh Phú Bổn, bị ảnh hưởng dây chuyền, cũng hoảng hốt gia nhập cuộc di tản.
Tối đến, các lực lượng Cộng Sản Bắc Việt lại pháo kích vào thị xă làm cho nhiều thường dân vô tội bị chết oan.
Ngày 21 tháng 3 năm 1975 nguyên gia đ́nh bị cọng sản bắn chết ở quốc lộ 1, gần đèo Hải Vân đang trên đường di tản
Cũng trong ngày 18 Tháng Ba, Sư Đoàn 320 Cộng Sản Bắc Việt mở cuộc truy kích các lực lượng Quân Đoàn 2 đang rút lui, đuổi theo đánh phá đoàn xe triệt thoái ở Phú Bổn, rồi sau đó tiếp tục tấn công xuống Củng Sơn.
Nhận được báo cáo, Tướng Phú ra lệnh cho Tướng Tất rút bỏ Hậu Bổn để về Tuy Ḥa.
Liên Đoàn 7 Biệt Động Quân được điều động phản công cầm chân địch. Kịch chiến diễn ra suốt đêm và kéo dài tới sáng hôm sau, lúc đó đoàn quân và dân mới tiếp tục di chuyển được.
Tuy nhiên, một đơn vị Cộng Sản Bắc Việt khác đă tràn chiếm quận Phú Túc ở phía Nam Hậu Bổn. Đoàn xe di chuyển đến nhánh sông Ba phía Nam Củng Sơn th́ bị cát lún, phải chờ trực thăng chở vĩ sắt đến cho Công Binh thực hiện việc lót đường.
Các đơn vị Cộng Quân từ Thuần Mẫn, Phú Bổn, đổ xuống đă tiếp tục thiết lập các chốt cản đường. Một tiểu đoàn Địa Phương Quân và một tiểu đoàn Biệt Động Quân được giao nhiệm vụ nhổ chốt.
Ngày 22 Tháng Ba, hai tiểu đoàn Biệt Động Quân ở lại đoạn hậu đă đánh tan một trung đoàn Cộng Sản Bắc Việt, gây thiệt hại nặng cho đối phương.
https://www.youtube.com/watch?v=IjwFBLcM18w
Tuy nhiên, lúc đó, các lực lượng Cộng Sản Bắc Việt từ Ban Mê Thuột lại được lệnh di chuyển gấp theo tỉnh lộ 287 để đổ xuống liên tỉnh lộ 7B mà chận cắt đoàn xe.
Ngày 26 Tháng Ba, đoàn xe di tản vẫn c̣n bị kẹt lại gần Phú Thứ (trên đường từ Củng Sơn về Tuy Ḥa) v́ có các chốt chận của Cộng Quân.
Tính đến ngày này, theo báo cáo của Bộ Tư Lệnh Lữ Đoàn 2 Kỵ Binh,
toàn bộ chiến xa M-48 và M-41 đều bị bỏ lại trên lộ tŕnh hoặc bị phá hủy v́ trúng đạn pháo địch, ngoại trừ một chi đoàn thiết vận xa M-113 chạy thoát về Tuy Ḥa.
Người mẹ khóc con chết v́ trúng đạn pháo kích của cộng sản trên đường di tản ở quốc lộ 1
Tướng Phú ra lệnh cho Chuẩn Tướng Trần Văn Cẩm, tư lệnh phó Quân Đoàn 2 đặc trách hành quân kiêm tư lệnh tiền phương Quân Đoàn 2-Quân Khu 2, bay chỉ huy lực lượng xung kích phối hợp với các phi đội trực thăng để giải tỏa áp lực địch.
Tướng Phú cũng ra lệnh cho Chuẩn Tướng Tất điều động chi đoàn thiết vận xa M-113 trở lại Phú Thứ đặng phối hợp cùng với Liên Đoàn 7 Biệt Động Quân triệt hạ các chốt chận của Cộng Quân.
Với sự yểm trợ của các thiết vận xa M-113, lực lượng Biệt Động Quân đă dần dần dọn sạch các chốt chận. Sau khi Tiểu Đoàn 34 Biệt Động Quân đă thanh toán các chốt sau cùng tại xă Mỹ Thạnh Ṭng để khai thông con đường di tản, đoàn xe đầu tiên của quân và dân Quân Khu 2 đă về được tới Tuy Ḥa vào ngày 25 Tháng Ba.
https://www.youtube.com/watch?v=yg7FmVAwIlw
Tổng kết, trong số 1,200 xe quân sự vào lúc khởi sự cuộc di tản từ Pleiku th́ khi đến Tuy Ḥa chỉ c̣n lại 300 chiếc mà thôi.
**********