Kiều Thị An Giang
10-7-2025
“Khi một kẻ nô lệ tưởng ḿnh đang yêu tự do, đó là bi kịch lớn nhất”. (Albert Camus)
Tôi nhận được 5 câu hỏi từ một nhân vật pḥ Nga. Anh ta tưởng ḿnh vừa tung ra đ̣n knock-out, nhưng thực ra chỉ đang nhắc nhở chúng ta về căn bệnh của nhiều người Việt: hội chứng Stockholm chính trị, yêu luôn kẻ từng làm ḿnh đau chỉ v́… “ngày xưa hắn từng cho ḿnh bát cháo”.
1. Ai giúp Việt Nam đánh Mỹ? Có phải CCCP không?
Đúng. Liên Xô từng giúp đỡ Việt Nam trong kháng chiến. Chúng ta biết ơn điều đó. Nhưng nói vậy để biện minh cho những ǵ Putin làm hôm nay là một cú nhảy logic nguy hiểm.
Liên Xô viện trợ v́ họ muốn mở rộng ảnh hưởng địa chính trị, không phải v́ họ yêu nhân dân Việt Nam. Đó là tṛ chơi của Chiến tranh Lạnh: Mỹ – Liên Xô kéo co toàn cầu. Việt Nam chỉ là quân cờ trong bàn cờ lớn ấy.
Câu hỏi thực sự nên là:
Nếu anh yêu nước Nga hôm nay v́ “công ơn Liên Xô”, th́ anh có yêu Trung Quốc không? Bởi v́ Bắc Kinh cũng viện trợ Việt Nam hàng chục tỉ USD trong kháng chiến.
Hay anh sẽ nói: “Trung Quốc xấu v́ họ xâm lược chúng ta năm 1979”? Vậy th́ tôi xin nhắc: Nga – Putin hôm nay cũng đang xâm lược Ukraina – một quốc gia từng là anh em của họ.
Biết ơn không đồng nghĩa với nô lệ kư ức. Lịch sử phải được nhớ, nhưng không được phép bị dùng làm con tin để bào chữa cho tội ác hiện tại.
2. Ai giúp Việt Nam chặn quân Trung Quốc năm 1979? Có phải Nga không?
Nga không hề giúp Việt Nam trong cuộc chiến biên giới 1979. Khi quân Trung Quốc tràn qua 6 tỉnh biên giới, Liên Xô bận rộn ở Afghanistan và chỉ tuyên bố ngoại giao lấy lệ.
Thậm chí, chính Liên Xô cũng không muốn đẩy căng thẳng với Trung Quốc v́ lo sợ một mặt trận hai đầu. Việt Nam phải đơn độc chống lại 600.000 quân Trung Quốc.
C̣n một sự thật đau ḷng hơn: đến cả Liên Hợp Quốc cũng không ra nghị quyết lên án Trung Quốc.
Vậy anh lấy đâu ra niềm tin rằng “Nga đă giúp Việt Nam năm 1979”? Một câu chuyện bịa đặt, hay một kư ức tập thể bị bóp méo?
3. Ai giúp Việt Nam hiện đại hóa vũ khí? Có phải Nga không?
Đúng, Việt Nam mua vũ khí Nga. Nhưng xin hỏi: Nga bán hay tặng? Và bán với giá bao nhiêu?
Những hợp đồng Sukhoi, Kilo, S-300 trị giá hàng tỉ đô – Việt Nam trả bằng tiền tươi, không phải bằng những giọt nước mắt biết ơn.
Trong khi đó, Nga cũng bán vũ khí cho Trung Quốc – kẻ đe dọa Việt Nam ở Biển Đông. Nga cung cấp Su-35, S-400, tên lửa YJ-12 cho Bắc Kinh. Họ là bạn với cả hai bên. Và khi Việt Nam cần một lời ủng hộ ở Biển Đông, Nga ngả hẳn về phía Trung quốc.
Bạn mua vũ khí từ một cửa hàng th́ không có nghĩa bạn nợ người bán ḷng trung thành. Đó chỉ là giao dịch thương mại.
4. Có mấy % người Việt nghĩ về nước Nga như bạn?
Câu hỏi này nghe như trích từ giáo tŕnh “tâm lư đám đông học”. Số đông không phải lúc nào cũng đúng.
Có thời 99% người Đức tung hô Hitler. Có thời hàng triệu người Nga vỗ tay khi Stalin kư lệnh trục xuất Solzhenitsyn. Có thời cả nước Mỹ ủng hộ chiến tranh Iraq.
Sự thật không cần sự đồng thuận của đám đông để tồn tại. Một nhà văn Nga từng nói:
“Nếu có một triệu người tin vào điều sai, th́ nó vẫn sai” (Lev Tolstoy)
5. Bạn đă hiểu lịch sử và quan hệ quốc tế chưa mà phán xét Nga – Ukraina?
Câu hỏi này thật hay – nhưng nó nên được hỏi ngược lại. Anh đă hiểu lịch sử chưa? Anh có biết Ukraina từng là một phần của Liên Xô nhưng là quốc gia độc lập từ 1991? Anh có biết Nga đă vi phạm hiến chương Liên Hợp Quốc và thỏa thuận Budapest khi tấn công Ukraina?
Hiểu lịch sử không có nghĩa là chấp nhận một cường quốc xâm lược láng giềng. Nếu áp dụng logic “lịch sử thuộc về kẻ mạnh”, th́ Việt Nam có lẽ cũng nên quay về làm một tỉnh của Trung Quốc, v́ Bắc Kinh từng đô hộ ta hơn 1.000 năm?
“Hiểu lịch sử” không bao giờ đồng nghĩa với việc nhắm mắt trước tội ác.
Kết luận: T́nh yêu lệch địa chỉ
Người Việt yêu văn hóa Nga – Dostoyevsky, Tchaikovsky, Pasternak – đó là một t́nh yêu đẹp. Nhưng yêu luôn Putin, yêu đến mức bào chữa cho tên lửa rơi xuống Kharkiv và Mariupol, th́ đó là t́nh yêu lạc địa chỉ.
Pasternak từng bị Liên Xô bức hại, Akhmatova từng bị cấm in thơ, Solzhenitsyn bị trục xuất… nhưng chính những con người ấy mới là nước Nga đích thực. Nước Nga của văn hóa, không phải nước Nga của xe tăng và tên lửa.
“Một bài thơ không thể lật đổ một chế độ, nhưng nó có thể làm người ta thức tỉnh”. (Joseph Brodsky)
Vậy, thưa đồng chí pḥ Nga, chúng ta sẽ chọn thức tỉnh – hay tiếp tục ngủ trong ṿng tay của kẻ đang đốt sách?
__________________
|