Theo lời kể của ông, năm 1955, Hilaire du Berrier tham dự Hội nghị Geneva với tư cách là cố vấn cho Việt Nam.

Hilaire du Berrier, Background To Betrayal :

The Tragedy Of Vietnam (1965), trang 32


Theo sử gia Seth Jacobs, du Berrier đã làm việc với cựu hoàng Bảo Đại và là cố vấn cho Ngô Đình Diệm “cho đến khi thủ tướng bắt đầu chiến dịch chống giáo phái, điều mà du Berrier cho rằng đã lạc hướng không chú ý đúng mức đến mối đe dọa cộng sản”.

Jacobs ghi nhận “Phúc trình từ Sài Gòn” năm 1958 của du Berrier trong tờ The American Mercury là những bài báo đầu tiên của giới truyền thông Mỹ về sự tàn bạo trong chế độ của ông Diệm, mặc dù ảnh hưởng của du Berrier chỉ giới hạn trong giới độc giả của báo chí cực hữu vì khuynh hướng chính trị cực đoan của ông.

Một bài báo trên tạp chí Reviews in American History miêu tả du Berrier là “một bỉnh bút cực hữu đối với AFV”, Những người bạn Mỹ của Việt Nam.]

Cuộc đời ông Ngô Đình Diệm bước sang một bước ngoặt lịch sử kể từ đây làm thay đổi cục diện xã hội, chính trị, đời sống người dân miền Nam.





Ông Diệm rời Paris về Việt Nam vào ngày 24 tháng 6 cùng với em là Ngô Đình Luyện, và các ông Trần Chánh Thành, Nguyễn Văn Thoại.

Buổi lễ tiếp đón ông Diệm tại phi trường Tân Sơn Nhứt vào buổi chiều ngày 25 tháng 6, 1954 mang nhiều dấu hiệu khác thường.

Tham dự có khoảng vài trăm người tại đường băng máy bay của hãng hàng không thương mại Pháp trên đoạn đường từ Paris đến Sài Gòn.

Một người mặc bộ veste trắng, nhỏ con xuất hiện.

Ông lần lượt bắt tay các lãnh đạo chính trị đang chờ đón ông, trong đó có một vài người quyền lực nhất Đông Dương như viên tướng đại diện chính quyền Pháp, sau đó đến hoàng thân Bửu Lộc với tư cách thủ tướng của Quốc gia Việt Nam.

Bên cạnh ông Bửu Lộc có đại sứ Mỹ tại Việt Nam, ông Donald R. Heath.

Đại sứ D. Heath có ảnh hưởng lớn đến viện trợ kinh tế và quân sự cho quân đội Pháp lúc bấy giờ.

Phía Thiên Chúa giáo có giám mục Phạm Ngọc Chi, đại diện cho khối di cư.

Tổng Thống Ngô đình Diệm cùng Thứ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Donald Quarles duyệt đội danh dự ở Bộ Quốc Phòng Mỹ khi ông tới thăm hồi năm 1957.





Nhiều người như người Pháp chờ đón ông Diệm như một giải pháp tạm thời mà trong đó nhiều người chưa biết ông là ai.

Không lạ gì, người Pháp sau này coi như bị hất cẳng đã chơi trò chính trị hai mang, bề ngoài là bạn, bề trong phá đám, thọc gậy bánh xe.

Sau đó có một bài diễn văn ngắn về phía Pháp và của ông cựu thủ tướng đón chào.

Ông Diệm gần như vội vã chui vào một chiếc xe Limousine đã đậu sẵn để trực chỉ đưa ông về dinh Gia Long.

Nhiều quan sát viên và nhà báo nhận thấy Diệm có phần thiếu kinh nghiệm chính trị và phải đối diện với những khó khăn vượt tầm trong tương lai.

Edward Landsdale, một đại tá thuộc lực lượng không quân làm việc tại tòa đại sứ Mỹ có mặt tại Việt Nam trước đó ba tuần, lẩn vào đám đông cũng nhận thấy rõ ràng cố vấn của Diệm thiếu quyết đoán.

Đáng lẽ, phải mở cửa kính xe, đi chậm và vẫy chào dân chúng hai bên đường. Nhưng họ không làm như thế. Ông Nhu cho rằng buổi chào đón chính thức nên xảy ra tại trước dinh Gia Long để có sự ủng hộ của quần chúng.





***