Khi trong không khí có phóng xạ thì nước mưa cũng sẽ bị nhiễm xạ, và kéo theo nhiều dạng nhiễm xạ khác trong đất, nước, và thực phẩm. Tuy nhiên, nguy cơ này ở Việt Nam hiện nay là không đáng lo ngại.

Chất phóng xạ từ nhà máy Fukushima I đã ngấm vào rau, sữa nguyên liệu, nước máy và phát tán tới tận thủ đô Tokyo - cách nhà máy chừng 250 km. Chính phủ Nhật yêu cầu người dân trong bán kính 20 km quanh nhà máy phải sơ tán. Một số nước cấm nhập khẩu thực phẩm từ tỉnh Fukushima của Nhật Bản.

Lan truyền phóng xạ nào nguy hiểm nhất?

Hiện dư luận tại Việt Nam lo ngại khả năng phóng xa từ Nhật Bản lan đến Việt Nam sẽ gây ra một số ảnh hưởng. Tuy nhiên, Giám đốc trung tâm Hỗ trợ kỹ thuật và ứng phó sự cố (cục Kiểm soát và an toàn bức xạ hạt nhân), Tiến sĩ Nguyễn Hào Quang cho biết Việt Nam cách Nhật Bản khá xa, nên khi đến đây mức độ phóng xạ bị pha loãng rất nhiều, hiện chưa có gì đáng lo.

Theo tiến sĩ Hào Quang, phóng xạ ảnh hưởng tới con người nhanh nhất qua cơ chế lan truyền trong không khí, còn các cơ chế lan truyền khác như nước hoặc thực phẩm là rất chậm, nhưng hiện ở Việt Nam trong môi trường lan truyền đáng lo nhất là không khí còn chưa phát hiện ra mức phóng xa nguy hiểm thì những môi trường kia chắc chưa thể có.

Liên quan tới những đồng vị I-131 phát hiện tại một số nơi ở Việt Nam, các chuyên gia cho biết nồng độ chất này trong không khí được trạm quan trắc do được đều thấp hơn hàng trăm ngàn lần so với mức quy định về an toàn phóng xạ, nên cũng không ảnh hưởng đến môi trường và con người.

Sợ nước mưa nhiễm xạ?

Trước những lo lắng của người dân về nguy cơ nước mưa nhiễm phóng xạ, tiến sĩ Hào Quang cho rằng, các vùng gần sự cố sẽ phải quan tâm tới vấn đề này còn ở Việt Nam thì không đáng ngại.

Tiến sĩ Hào Quang giải thích, khi nồng độ phóng xạ trong không khí tăng thì sẽ phải kiểm tra nồng độ phóng xạ trong nước mưa để nếu nước mưa có nồng độ phóng xạ cao thì không nên sử dụng nữa. Nếu có trường hợp nước mưa nhiễm xa rơi xuống đất, thực phẩm có thể cũng sẽ bị nhiễm xa, nhưng chỉ ở lớp bên ngoài. Tuy nhiên khả năng này ở Việt Nam là rất thấp, nếu không nói là không có.

Việc ăn phải thực phẩm nhiễm phóng xạ cũng không thể cảm nhận được triệu chứng gì ngay. Phải tiêu thụ một lượng thực phẩm nhiễm phóng xạ lớn, trong thời gian dài đến cả năm mới có thể mắc các triệu chứng nhiễm xa nguy hiểm. Khoa học cho thấy những người trót ăn phải thực phẩm có phóng xạ với liều lượng khoảng 5 milliSievert thì không phải lo ngại.

Nhiễm xạ từ người khác?

Các chuyên gia của cục Kiểm soát và an toàn bức xạ cũng cho biết, bản chất của phóng xạ là cơ chế vật lý chứ không lan truyền như virus. Người bị nhiễm phóng xạ thì chưa thể lập tức trở thành một nguồn phóng xạ. Nếu tiếp xúc với người bị nhiễm xạ có thể sẽ bị ảnh hưởng một phần chiếu xạ do người đó phát ra, nhưng tình huống này chỉ xảy ra khi khi bị nhiễm xạ nặng.

Truyền thông đưa tin hiện ở Nhật, người dân Tokyo đang phải tiếp xúc mức phóng cao hơn 10 lần so với bình thường, lên đến mức khoảng 0,809 microsievert/giờ. Tuy nhiên, về mặt y học mức này chỉ bằng 1/10 lần mức phóng xạ trong một lần chụp X-quang vùng ngực.

Trong thực tế, bệnh nhân ung thư điều trị bằng phương pháp xạ trị hứng chịu lượng đồng vị phóng xạ cao nhưng bức xạ từ những người này cũng không gây ảnh hưởng đáng sợ cho người xung quanh. Mỗi ngày tất cả chúng ta tiếp xúc với một lượng nhỏ phóng xạ từ môi trường sống và tổng cộng mỗi người sẽ hứng một lượng phóng xạ tương đương từ 1-10 milliSievert mỗi năm.

Như vậy, khả năng một người ở Việt Nam bị dính nước mưa nhiễm xạ rồi “lây phóng xạ” cho người khác như trong các lời loan đồn rộ lên gần đây là không có cơ sở.

Để tránh nhiễm phóng xạ

Theo tài liệu hướng dẫn ứng phó với sự cố phóng xạ của cục Kiểm soát và an toàn bức xạ hạt nhận hiện nay có hai hình thức nhiễm xạ, đó là nhiễm xạ ngoài (ảnh hưởng trực tiếp từ bụi phóng xạ) và nhiễm xạ trong (hít không khí nhiễm phóng xạ hoặc ăn phải thực phẩm nhiễm phóng xạ).

Để bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm xạ ngoài việc phải tránh xa nguồn nhiễm xạ, trường hợp chịu ảnh hưởng thì cố gắng rút ngắn thời gian tiếp xúc với phóng xạ. Cần che chắn người bằng cách trú ẩn vào các tòa nhà bằng bêtông, đồng thời đeo khẩu trang, găng tay, không ăn uống các chất nhiễm phóng xạ.

Khi có sự cố hạt nhân và được yêu cầu bảo vệ bằng cách che chắn, người dân nên bình tĩnh vào các tòa nhà gần nhất. Cần đóng các cửa sổ, cửa ra vào, rửa tay và mặt kỹ lưỡng nếu từng ra ngoài, tắt quạt thông gió, quạt sưởi và đặt thức ăn, đồ uống vào hộp hoặc gói lại. Đặc biệt nên cởi bỏ quần áo nếu đã mặc vì có thể nó đã nhiễm xạ, quần áo đó cần được buộc chặt vào túi và mang đi tiêu hủy.

Tuệ Nam
Theo yahoo