Chúng ta thấy sự hiện diện tăng cường của Hoa Kỳ tại khắp Đông Nam Á—trong quan hệ đối tác với Indonesia chống cướp biển và chủ nghĩa cực đoan bạo lực, trong công việc của chúng tôi với Malaysia để ngăn chặn phổ biến vũ khí hạt nhân; trong các chuyến tàu chúng tôi triển khai đến Singapore, và trong quan hệ gần gũi hơn với Việt Nam và Campuchia; và trong cách chúng tôi hoan nghênh Ấn Độ khi họ ― hướng [về phía] đông‖ và đóng vai trò lớn hơn của môt cường quốc châu Á.

Đồng thời, chúng tôi sẽ trở lại tham gia vào các tổ chức khu vực. Hoạt động của chúng tôi tuần này tại Bali sẽ đánh dấu cuộc gặp lần thứ ba giữa tôi và các lãnh đạo ASEAN, và tôi tự hào là tổng thống Hoa Kỳ đầu tiên tham dự Hội Nghị Thượng Đỉnh Đông Á. Tôi tin chúng ta có thể cùng đối phó với những thách thức chung như [nạn] phổ biến vũ khí hạt nhân và an ninh hàng hải, trong đó bao gồm cả hợp tác tại biển Nam Trung Hoa [Biển Đông].

Trong khi đó Hoa Kỳ sẽ tiếp tục các nỗ lực để xây dựng một mối quan hệ hợp tác với Trung Quốc. Cả hai nước chúng ta — Hoa Kỳ và Úc — đều quan tâm sâu sắc đến sự trỗi dậy của một Trung Quốc hòa bình và thịnh vượng. Đó là lý do tại sao Hoa Kỳ hoan nghênh Trung Quốc. Chúng tôi đã thấy Trung Quốc có thể là một đối tác từ việc giúp giảm căng thẳng trên bán đảo Triều tiên đến hỗ trợ ngăn chặn nạn phổ biến vũ khí hạt nhân. Và chúng tôi sẽ tìm kiếm thêm các cơ hội hợp tác với Bắc Kinh, bao gồm giao thiệp nhiều hơn giữa quân đội hai nước nhằm tăng cường hiểu biết và tránh [để xảy ra] các toan tính sai lầm. Chúng tôi sẽ làm điều đó ngay cả khi đang tiếp tục trao đổi thẳng thắn với Bắc Kinh về tầm quan trọng của việc tuân thủ các qui chuẩn quốc tế và tôn trọng những quyền con người cơ bản của nhân dân Trung Hoa.

Một châu Á hòa bình và an ninh là nền tảng cho lãnh vực thứ hai mà Hoa Kỳ lại đang dẫn đầu — thúc đẩy sự thịnh vượng mà chúng ta chia sẻ. Lịch sử dạy chúng ta rằng, lực lượng lớn nhất xưa nay giúp tạo ra sự giàu có và cơ hội mà thế giới từng biết đến, là các thị trường tự do. Vì thế chúng ta tìm kiếm các nền kinh tế cởi mở và minh bạch. Chúng ta tìm kiếm thương mại tự do và công bằng. Và chúng ta tìm kiếm một hệ thống kinh tế thế giới cởi mở, nơi mà các luật chơi là r ràng và các quốc gia tuân thủ các luật chơi đó.

Tại Úc và Hoa kỳ, chúng ta hiểu các nguyên tắc này. Chúng ta nằm trong số những quốc gia có nền kinh tế cởi mở nhất trên trái đất. Sáu năm kể từ hiệp định thương mại [mang tính] cột mốc giữa hai nước, buôn bán giữa chúng ta đã tăng mạnh mẽ. Người lao động của hai nước đang kiến tạo các quan hệ đối tác mới và các sản phẩm mới, như những công nghệ máy bay tiên tiến ta đang cùng nhau xây dựng tại Victoria. Chúng tôi là nhà đầu tư hàng đầu tại Úc và các bạn đầu tư vào Hoa Kỳ nhiều hơn ở bất kỳ quốc gia nào, tạo ra nhiều việc làm tốt đẹp ở cả hai đất nước.

Chúng tôi nhận thấy rằng quan hệ đối tác kinh tế không thể chỉ là việc một quốc gia khai thác nguồn tài nguyên của quốc gia khác. Chúng tôi hiểu rằng không thể áp đặt từ trên xuống bất cứ một chiến lược phát triển dài hạn nào. Sự thịnh vượng thật sự — sự thịnh vượng có sức thúc đẩy sáng tạo, sự thịnh vượng bền lâu — phải đến từ việc giải phóng nguồn lực kinh tế lớn nhất của chúng ta, đó là tinh thần doanh nghiệp và tài năng trong dân chúng.

Vì vậy ngay cả khi Hoa Kỳ phải cạnh tranh gay gắt tại các thị trường Á châu, chúng tôi cũng thúc đẩy các mối quan hệ đối tác kinh tế mà tạo ra cơ hội cho tất cả các bên. Trong khi thực thi một hiệp định thương mại lịch sử với Hàn Quốc, chúng tôi đàm phán với Úc và các đối tác thành viên APEC khác, nhằm tạo ra một nền kinh tế liền mạch trong khu vực. Cùng với Úc và các đối tác khác, chúng tôi đang trên đường đạt đến hiệp định thương mại nhiều tham vọng nhất, cũng là một mô hình tiềm năng cho toàn khu vực – [Hiệp Định] Đối Tác Xuyên Thái Bình Dương.

Hoa Kỳ là vẫn là nền kinh tế lớn nhất và năng động nhất trên thế giới. Nhưng trong một thế giới đầy các nối kết qua lại, các nước thường trỗi dậy và ngã xuống cùng nhau. Đó là lý do tại sao tôi ra sức thúc đẩy nhóm các nước G20 đi đầu và là trung tâm của hoạt động hoạch định chính sách kinh tế toàn cầu — nhằm trao cho nhiều nước, trong đó có Úc, vai trò lãnh đạo lớn hơn trong quản lý kinh tế quốc tế. Cùng nhau, chúng ta sẽ cứu kinh tế thế giới khỏi khủng hoảng. Và giờ đây, thách thức khẩn cấp nhất của chúng ta là tạo tăng trưởng trong đó có thêm cơ hội viêc làm cho mọi người.

Chúng ta cần sự tăng trưởng công bằng, nơi mà mọi quốc gia tuân thủ đúng luật; nơi mà quyền của người lao động được tôn trọng; nơi các doanh nghiệp của chúng ta có thể cạnh tranh trên một sân chơi bình đẳng; nơi mà tài sản trí tuệ và các công nghệ mới giúp thúc đẩy sức sáng tạo, được bảo vệ; và nơi các đơn vị tiền tệ đều do thị trường quyết định, và không quốc gia nào [được phép] có lợi thế không công bằng.

Chúng ta cũng cần đến sự tăng trưởng rộng lớn– không dành cho chỉ vài nước, mà phải vì lợi ích nhiều nước — với những cải cách [có mục đích] bảo vệ người tiêu dùng khỏi bị xúc phạm và một cam kết toàn cầu nhằm chấm dứt nạn tham nhũng đang kìm chế tăng trưởng. Chúng ta cần sự tăng trưởng cân bằng, bởi vì chúng ta sẽ cùng thịnh vượng khi các quốc gia có mức thặng dư thương mại lớn [quay lại] thúc đẩy mức cầu tại chính nội địa của họ.

Và chúng ta cần sự tăng trưởng bền vững. Điều này bao gồm năng lượng sạch để tạo ra việc làm ‗xanh‘, và chống biến đổi khí hậu — một hiện tượng mà giờ đây ta không còn có thể phủ nhận. Chúng ta thấy tác hại [của biến đổi khí hậu] thể hiện ở các đám cháy rừng lớn mạnh hơn trước, các cơn lụt lội tàn phá nghiêm trọng hơn, hay hiện tượng các đảo tại Thái Bình Dương đang đối phó với mức nước biển đang dâng cao. Là hai trong số các nước đang thải lượng carbon lớn, Hoa Kỳ và Úc có trách nhiệm đặc biệt — phải đi đầu [trong phát triển bền vững.]

Mọi quốc gia có đóng góp giải pháp chống biến đổi khí hậu theo cách riêng của mình — và tôi biết rằng đây là vấn đề không khỏi gây tranh cãi tại cả hai nước chúng ta. Nhưng tất cả những gì chúng ta có thể làm — và đang làm — là cùng nhau phối hợp đầu tư vào năng lượng sạch, tăng cường sử dụng năng lượng thật hiệu quả, thực hiện những cam kết chúng ta nêu ra tại Copenhagen và Cancun. Chúng ta có khả năng và sẽ làm được điều đó.

Khi chúng ta phát triển kinh tế, chúng ta cũng cần nhớ đến liên kết giữa tăng trưởng và hoạt động điều hành công quyền đúng đắn — thực hiện pháp trị, minh bạch trong các cấp chính quyền và thực hiện công lý một cách công bằng. Vì lịch sử đã chứng minh rằng, về lâu về dài, dân chủ và tăng trưởng kinh tế luôn đồng hành. Và thịnh vượng mà không kèm theo tự do thì chỉ là một biến tướng của đói nghèo.

Điều này đưa tôi tới lãnh vực [đề cập] sau cùng mà chúng ta cũng đang dẫn đầu — những hỗ trợ của chúng ta đối với các quyền căn bản của mỗi người dân. Mỗi quốc gia thường tạo đường đi cho chính mình. Nhưng thực tế cho thấy một số quyền của con người mang tính phổ quát; trong đó gồm quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do lập hội, tự do tôn giáo, và quyền tự do của người dân trong việc chọn những người lãnh đạo của họ.

Chúng không phải những quyền của riêng người Mỹ, của người Úc, hay của Phương Tây. Chúng là nhân quyền. Những quyền này khuấy động trong tâm hồn của mỗi người dân trong các thể chế dân chủ thành công ở đây, tại Châu Á. Những thể chế chính trị khác đã được thử áp dụng và đã thất bại – [đó là] chủ nghĩa phát xít và chủ nghĩa cộng sản, các chính thể chỉ do một cá nhân hay do một nhóm nhỏ lãnh đạo. Những thể chế này đã thất bại đều vì một lý do đơn giản: chúng đã không đếm xỉa đến nguồn gốc sâu xa nhất của quyền lực và tính chính nghĩa — là ý chí của nhân dân. Đúng, dân chủ có thể rối rắm và thô thiển — và tôi biết rằng tất cả quí vị tại đây [quốc hội Úc] đã pha trộn nhuần nhuyển trong những buổi Chất Vấn Nghị Trường. (Cười). Tuy nhiên, bất kể là chúng ta có những khác biệt về đảng phái hay tư tưởng, chúng ta đều biết rằng những nền dân chủ của chúng ta [Úc và Mỹ] đã may mắn cho ra đời hình thái chính quyền tuyệt vời nhất trong nhân loại.

Do vậy, là hai quốc gia có hai nền dân chủ tuyệt vời, chúng ta lên tiếng bênh vực cho những quyền tự do này một khi chúng bị đe dọa. Chúng ta trở thành đối tác với các nền dân chủ mới nổi lên, như Indonesia chẳng hạn, giúp họ tăng cường các cấu trúc chính quyền để dựa vào đó thực thi hệ thống quản trị tốt đẹp. Chúng ta khuyến khích một nhà nước [có cơ chế] cởi mở, bởi vì các nền dân chủ phụ thuộc vào khối công dân tích cực và được thông tin đầy đủ. Chúng ta giúp tăng cường các xã hội dân sự, vì xã hội dân sự sẽ tăng cường quyền lực trong dân chúng để họ buộc chính phủ chịu trách nhiệm trong các hoạt động của mình. Và chúng ta thúc đẩy quyền lợi cho tất cả các tầng lớp — phụ nữ, các nhóm thiểu số và đa sắc tộc — xã hội nào tiếp thụ được những tiềm năng của tất thảy các tầng lớp dân chúng, xã hội đó sẽ được thành công hơn, sẽ trở nên thịnh vượng hơn và công bằng hơn.

Những nguyên tắc trên đã định hướng cách chúng tôi tiếp cận Miến Điện – đó là sự kết hợp giữa cấm vận và tiếp xúc ngoại giao. Hôm nay, bà Aung San Suu Kyi được tự do, không còn bị quản thúc tại gia. Một số tù nhân chính trị được trả tự do và chính quyền đã bắt đầu một cuộc đối thoại. Tuy vậy, các vi phạm nhân quyền vẫn còn đó. Vì vậy chúng tôi sẽ tiếp tục lên tiếng rõ rệt về những bước tiếp theo mà chính quyền Miến Điện phải thực hiện để cải thiện quan hệ với Hoa Kỳ.

Đó chính là tương lai mà chúng tôi tìm kiếm ở Châu Á Thái Bình Dương — an ninh, thịnh vượng và phẩm giá cho tất cả người dân ở đó. Đó chính là những điều chúng tôi bênh vực. Đó là bản chất người Mỹ. Đó là tương lai mà chúng tôi sẽ theo đuổi, cùng với sự góp sức của các đồng minh và bè bạn, cộng với mọi yếu tố căn bản trong sức mạnh Mỹ. Tựu trung để chúng ta khỏi nghi ngờ gì thêm: tại Á Châu Thái Bình Dương, trong thế kỷ thứ 21, Hợp Chủng Quốc Hoa Kỳ toàn tâm nhập cuộc.

Đương nhiên, trong giai đoạn có những thay đổi to lớn và bất an này, viễn tượng nói trên có vẻ chưa [thực] chắc chắn. Xuyên qua một đại dương to lớn, chúng ta không thể biết được điều gì đang chờ đón ở phía chân trời. Nhưng nếu vùng đất rộng lớn này và dân chúng tại đây có thể dạy chúng ta được điều gì, thì đó chính là lòng quyết tâm giành tự do và sự tiến bộ mà chúng ta không có lý gì để nghi ngờ.

Đó là lý do tại sao phụ nữ của nước Úc đã đứng lên đòi để tiếng nói của họ được lắng nghe, để nước Úc là quốc gia đầu tiên có phụ nữ được bầu cử và ứng cử vào quốc hội, và đến một ngày, có một người phụ nữ trở thành Thủ Tướng.

Đó là lý do tại sao dân chúng xuống đường biểu tình — từ Dehli đến Seoul, từ Manila đến Jakarta — để loại bỏ các chế độ thực dân và độc tài và từ đó xây nên vài trong số những nền dân chủ lớn nhất của thế giới.

Đó lý do tại sao có người lính đứng canh gác tại khu phi quân sự Nam-Bắc Triều Tiên để bảo vệ người dân miền Nam, và có người thanh niên Bắc Triều Tiên dám liều mạng trốn qua biên giới xuống phiá Nam. Đó là lý do tại sao có những người lính đội mũ màu xanh da trời gìn giữ hòa bình cho một đất nước mới thành lập. Và cũng là lý do tại sao có những phụ nữ gan dạ vào các nhà chứa cứu các bé gái thoát khỏi cảnh nô lệ thời nay, một thảm cảnh phải cần bị triệt tiêu.

Đó lý do tại sao những thanh niên yêu chuộng hòa bình trong những chiếc áo choàng Saffron đã đối đầu với bạo lực và súng đạn, và tại sao hàng ngày — từ thành phố rộng lớn bậc nhất thế giới đến những vùng nông thôn hẻo lánh đã có những hành động dũng cảm mà có lẽ thế giới chưa từng thấy — như một sinh viên đăng tin trên blog; một người dân ký tên vào tuyên cáo; một nhà tranh đấu không chịu khuất phục khi chịu quản thúc tại gia — chỉ để đòi các quyền lợi tương tự những gì mà chúng ta đang chăm chút ngày hôm nay.

Thế giới sẽ không bao giờ được quên những con người như thế. Những dòng lịch sử có lúc sẽ tạm ngưng hoặc chảy, nhưng qua thời gian chúng di chuyển — chủ động và quyết định — chỉ theo một hướng. Lịch sử đứng về phía tự do — xã hội tự do, chính quyền tự do, kinh tế tự do và con ngưới tự do. Tương lai là của những người đứng lên vì những lý tưởng đó, trong khu vực này, cũng như trên toàn thế giới.

Đây là câu chuyện về liên minh mà chúng ta kỷ niệm ngày hôm nay. Đây là cốt lõi của sự lãnh đạo Hoa Kỳ và cốt lõi của quan hệ đối tác của chúng ta. Đây là công việc chúng ta sẽ cùng làm, vì an ninh, thịnh vượng và phẩm giá của mọi người dân.

Thượng Đế ban phước lành cho nước Úc, Thượng Đế ban phước lành cho nước Mỹ và Thượng Đế ban phước lành cho tình hữu nghị giữa hai dân tộc của chúng ta.

Xin cám ơn quí vị.

Nguồn: Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ/Basam