Dạy Văn Có Phải Là Dạy Các Em Nói Dối?
Bài viết ngắn dưới đây của một sinh viên Sư phạm Văn chia sẻ nỗi băn khoăn về việc dạy Văn ở trường phổ thông: Dạy Văn là dạy ǵ?
Cô giáo ra đề Văn: “Em hăy tả bố em”. Cuối giờ, duy nhất một học sinh nộp giấy trắng. Cô giáo hỏi: “Sao em không viết bài?”, học sinh: “Thưa cô, em không có bố”. Cô giáo: “Thế sao không nh́n bố của các bạn mà viết?”.
Đấy là câu chuyện có thật. Câu nói của cô giáo có thật. Xót xa thay! Từ lúc tôi là sinh viên Sư phạm Văn, có một điều tôi luôn băn khoăn: Dạy Văn là dạy ǵ? Nhiều khi dạy Văn dường như là dạy cho các em nói dối?
Giáo viên dạy các em viết văn hay. Chứ không dạy các em viết văn thật.
Từ bé, các em đă được dạy làm sao viết văn cho bay bổng, hay ho, mượt mà. Bởi thế mà nhiều văn sáo hơn văn chân chất, nhiều hoa mỹ hơn văn thành thật. Tôi không nghĩ điều đó là vô hại.
V́ phải viết cho hay nên mới sinh ra “vấn nạn” văn mẫu. Tôi đi gia sư ở Hà Nội, từng dạy qua một em học sinh lớp 4, một học sinh lớp 6 và bây giờ là lớp 7. Vào cuối kỳ, 2/3 em học sinh đó được phát văn mẫu - bộ đề và bài văn phô tô về nhà học thuộc ḷng, để viết theo những bài văn na ná như thế. Học sinh học như con vẹt, là máy chép, là bản sao, không giống như thế th́ cô giáo không ưng!
Có những cái mẫu để làm theo cho quen tay. Nhưng quan trọng là làm theo măi rồi mài cùn đi tính sáng tạo. Nh́n mẫu quen mắt rồi, giờ có cái riêng, cái tôi thành ra lạ lùng, khó chấp nhận.
Càng ngày th́ học sinh càng quen nói theo, càng nói theo th́ càng đạo văn, càng giả dối. Các em quen nói lời của người khác, vậy nếu dạy văn mà quên mất rằng phải dạy các em biết nói ra những suy nghĩ và chính kiến của chính ḿnh, liệu có đáng buồn không?
Các em không được nói những ǵ ḿnh nghĩ, không được viết những ǵ ḿnh thích, không được tự do sáng tạo tung tăng trong thế giới tưởng tượng của các em. Mà các em phải nói theo người khác, phải viết theo văn mẫu, mà phải viết cho thật hay, thật mượt. Không nói lời của ḿnh, không viết đúng ư ḿnh, đó là giả dối. Như cô giáo ở trên thắc mắc học sinh ḿnh không nh́n bố người ta mà tả, đó chính là dạy học sinh giả dối trơn tru vậy.
Dạy Văn là dạy ǵ, đến giờ cái triết lư cao siêu tôi cũng không hiểu hết. Chẳng lẽ tôi sau này cũng sẽ trở thành một cô giáo dạy Văn như bao cô giáo khác, tiếp tục bằng ḷng với tất cả những ǵ đang diễn ra?
Vơ Thị Mỹ Ngà
|