Lúc c̣n nằm nôi, người-phụ-nữ-tương-lai thường biểu diễn “làm xấu” mang lại tiếng cười hạnh phúc cho cả gia đ́nh. “Con làm xấu đi!” thế là đứa bé chun mũi, nhắm mắt… đúng là .. xấu thật. Cái tṛ chơi làm xấu này tiêu tốn không ít thời gian và tiếng cười của nhiều gia đ́nh. Có điều lạ là tṛ chơi này chỉ có ở bé gái. Bạn có bao giờ thấy bé trai chơi tṛ “làm xấu” chưa?
Lớn hơn một chút khi đi mẫu giáo, lớp một, lớp hai, là “làm nũng”, con gái ở tuổi này làm nũng th́ không ai bằng, ḷng ḿnh dịu lại, đang bực bội cũng phải ch́u, phải không bạn. Mà cũng như làm xấu, làm nũng chỉ có ở bé gái thôi, bé trai mà làm nũng th́…không giống ai!
Nhưng cũng cô bé hay làm nũng này, nếu không vừa ư sẽ “làm nung làm nẫy”, con gái làm nung làm nẫy th́ đúng “ trời sợ”, “làm khó” cho bố mẹ. Khó nhưng cũng cố ch́u thôi bạn ạ, có con gái khổ như vậy đó!
Mời ba mười bốn tuổi con gái đă biết “làm điệu”, “làm duyên làm dáng”, khiến không ít chàng trai mới lớn phải ngẩn ngơ.
Lớn hơn chút nữa, khi có người để ư th́ các cô thường “làm cao”, ra cái vẻ “Ta đây lo học là chính, nhà người liệu mà tránh xa nơi khác”.
Thân hơn một chút, rủ đi chơi buổi đầu th́ các cô lại “làm khó làm dễ” để “làm khổ” cánh đàn ông.
Khi đă đến tuổi lập gia đ́nh, mọi việc đều thuận lợi, chàng trai ngỏ lời cầu hôn th́ thường bị các cô “làm lơ”. Nhưng khi thấy chàng trai lơ không nhắc đến nữa th́ các cô lại nhất đ́nh đ̣i “làm thiệt”.
Thế là “làm lễ hỏi”, “làm lễ cưới”. Cô gái ngày xưa lên xe hoa về nhà chồng để “làm vợ”, “làm dâu” và sau này là “làm mẹ”.
Ngày xưa con gái đi làm dâu thường bị nhiều điều ấm ức, các bà mẹ chồng, có lẽ cảm thấy t́nh cảm đứa con trai dành cho ḿnh bị san sẻ cho người khác nên thường quay sang “làm hung làm dữ” với cô con dâu mới, bởi thế mới này sinh nhiều bi kịch của làm dâu.
“Thật thà cũng thể lái trâu
Thương nhau cũng thể nàng dâu, mẹ chồng”.
Câu ca dao đó đă nói lên phần nào quan hệ không mấy tốt đẹp giữa nàng dâu mẹ chồng. Nhưng dù khổ cực, ấm ức bao nhiều nàng dâu cũng chấp nhận và luôn hiếu thảo với mẹ chồng:
Phải đâu mẹ của riêng anh
Mẹ là mẹ của chúng ḿnh đấy thôi
Mẹ tuy không đẻ không nuôi
Mà em ơn mẹ suốt đời chưa xong
…
Chắt chiu từ những ngày xưa
Mẹ sinh anh để bây giờ cho em
(Xuân Quỳnh)
Có một chữ làm, đúng với nghĩa đen: “làm lụng”, “làm việc” th́ người phụ nữ cũng không thua nam giới, có khi lại c̣n hơn: “Có chồng gánh vác giang san nhà chồng”.
Khi gia đ́nh gặp khó khăn, người phụ nữ sẳn sàng:
“Quanh năm buôn bán ở mom sông
Nuôi đủ năm con với một chồng
Lặng lội thân c̣ khi quảng vắng
Eo sèo mặt nước buổi đ̣ đông”.
(Trần Tế Xương)
|