Làm nghề truyền thông vui lắm (P.3)
Kiều Mỹ Duyên phỏng vấn Đức Hồng Y Phanxicô Xavier Nguyễn Văn Thuận.
Bài KIỀU MỸ DUYÊN
Làm nghề nào cũng vậy, vui có, buồn có, nhưng làm nghề truyền thông vui nhiều, buồn ít, học về truyền thông như báo, radio, tivi phải học 4 năm trong trường đại học, sau đó thực tập ở ṭa báo, hay ở radio, tivi một năm trước khi ra trường, c̣n học ở trường phải thực tập ở báo của trường, phải là biên tập viên của trường ít nhất 4 năm, nghĩa là tuần nào cũng phải có bài xuất hiện ở tờ báo, viết đủ loại, phóng sự, điều tra phóng sự, sinh hoạt cộng đồng.
Lúc học ở
Fullerton College, tôi cộng tác với báo
Hornet, rồi lên
Cal State Fullerton là biên tập viên của báo
Titan Newspaper 2 năm liên tục.
Báo này là nhật báo, đă xuất bản trên 75 năm, xuất bản mỗi ngày trên 40,000 số báo, bây giờ số sinh viên tăng báo cũng xuất bản cũng phải tăng số, báo của trường không quảng cáo nhiều, bài vở nhiều, nhiều sinh viên viết cùng một đề tài, sau đó chủ nhiệm chọn lựa đăng bài xuất sắc nhất, thí dụ một kư giả phụ trách lấy tin tức của bót cảnh sát như
Fullerton, Anaheim, Garden Grove, Brea. Sáu sinh viên viết tin tức các bót cảnh sát, chủ bút chỉ lựa một bài đặc biệt nhất để đăng mà thôi, nhiều người cặm cụi viết bài nhưng không được đăng, bài không được đăng th́ sinh viên đó phải t́m đề tài khác. Phải có nhiều bài được đăng mới được điểm A, là sinh viên nên có sự cạnh tranh ráo riết giữa bạn với bạn, giữa người biên tập viên với nhau.
Chẳng hạn một buổi sáng, một sinh viên của trường mang súng vào lớp bắn loạn xạ, sinh viên bị thương, nhưng cô sinh viên mà hung thủ định bắn chết lại không chết v́ cô này vừa thấy hung thủ bước vào cửa đă chui xuống bàn núp để người khác bị trúng đạn.
Cô sinh viên chia tay với bạn trai, sinh viên v́ người t́nh bỏ đi hăm dọa giết, cuộc t́nh này kéo dài nhiều năm từ trường trung học. Sáu sinh viên được cử đi làm phóng sự, giới hạn chữ viết là 1000 chữ, 4 tấm h́nh, một h́nh của hung thủ, một h́nh của bạn gái hung thủ, và hai tấm h́nh lúc hung thủ đưa súng lên, và lúc hung thủ bị bắt, 6 sinh viên làm báo miệt mài điều tra làm phóng sự, cuối cùng chủ bút của Hornet là một sinh viên sắp ra trường, chọn bài dễ dàng với sự góp ư của giáo sư ngành báo chí, giáo sư là cố vấn của tờ báo này.
Cuối tuần bài được chọn là sinh viên báo chí người Việt Nam, v́ chỉ thêm một chi tiết là hung thủ đă từng ở nhà thương tâm thần, ít có ai biết được điều này, nhờ đến thăm gia đ́nh của hung thủ và hỏi thêm chi tiết và đời sống của hung thủ ngày như thế nào có bệnh không?
Ở đây v́ yêu mà tự tử, v́ yêu mà vác súng đến bắn chết người yêu không có nhiều, chia tay một cuộc t́nh dễ dàng lắm, uống rượu, trượt tuyết, cầu nguyện thế là xong một cuộc t́nh êm ả, dễ thương, không biết làm sao mà trường tôi năm nào cũng có bắn nhau v́ cuộc t́nh tan vỡ, và khi tôi chuyển lên Cal State Fullerton lại hằng năm có sinh viên tự tử trên lầu cao nhảy xuống đất, có sinh viên bắn giáo sư chết tại văn pḥng, lạ thật phải không thưa quư vị?
Làm báo hơn nhau do có kinh nghiệm quen nhiều, muốn quen biết nhiều th́ phải học nhiều, học trong trường không chưa đủ, phải học ngoài đời, quen nhiều có nhiều cơ hội lấy được nhiều tin tức. Nhưng làm sao cho đừng bị ghét, bị ghét nhiều cũng rất khó lấy tin tức, v́ gia đ́nh nào hay đảng phái chính trị nào cũng có người thân với nhau, nếu một gia đ́nh ghét ḿnh th́ nhiều người trong gia đ́nh đó ghét. Nhưng làm báo cũng không sợ người ta ghét, nếu ḷng ḿnh ngay thẳng, nói thật, viết thật những ǵ ḿnh thấy ḿnh nghe, ḿnh biết dù ai hiểu lầm ḿnh rồi với thời gian họ cũng hiểu ḿnh mà thôi.
Làm báo may mắn được gặp người ḿnh muốn gặp, lúc vừa định cư ở Hoa Kỳ tôi được gặp Tổng thống Ronald Reagan ở Anaheim. Hồi đó tôi vừa mới định cư ở Hoa Kỳ không bao lâu, tôi được chụp h́nh chung với Tổng thống, lúc đó tôi làm cho tuần báo
Trắng Đen của ông bà Việt Định Phương. Nhiều người địa phương cũng chưa biết đến tờ báo này lắm, v́ là tuần báo xuất bản ở Glendale, sau này tôi làm cho báo
Người Việt, vừa làm cho báo Mỹ và báo Việt, báo Mỹ th́ bài của tôi xuất hiện nhiều hơn, báo Việt Nam th́ mỗi tuần xuất hiện chỉ có một bài.
Làm cho báo Mỹ lấy tên là
An Nguyễn, dễ đọc, dễ gọi hơn, nhưng đồng bào vẫn nhớ tên của tôi là
Kiều Mỹ Duyên v́ bút hiệu này đồng bào đă quen biết ở VN, lúc làm phóng viên chiến trường đồng hương biết nhiều hơn, học tṛ Trưng Vương, sinh viên luật khoa, văn khoa biết đến tên
Kiều Mỹ Duyên nhiều hơn.
Làm nghề truyền thông vui lắm, làm việc tối tăm mặt mũi. Làm nghề nào cũng vậy, muốn thành công phải say mê, như người nghệ sĩ say mê ánh đèn sân khấu, phải hát hoài hát măi mới tiến bộ và thành công, nghề làm báo cũng vậy phải viết nhiều, làm radio cũng phải gặp gỡ nhiều, là truyền h́nh cũng phải đi nhiều, quen nhiều, nghiên cứu nhiều, trước khi đến một buổi họp phải biết nhân vật nào quan trọng nhất hiện diện trong buổi họp đó, phải biết tiểu sử của người đó, tốt nghiệp đại học nào, đảng phái nào, sinh ra và lớn lên trong gia đ́nh như thế nào. Chẳng hạn khi đến đại hội hành tŕnh Emmous, người làm truyền thông phải t́m hiểu Đức Cha Wiilliam Skystad sinh ở đâu, từ đâu đến, gia đ́nh như thế nào, lúc đó ngài là Phó chủ tịch Hội Đồng giám mục Hoa Kỳ hành tŕnh Emmous, hơn 300 linh mục Việt Nam từ khắp các quốc gia về đây hội tựu ở Orange County, ban tổ chức không mời báo chí, báo Việt Nam cũng như báo ngoại quốc. Cũng như đại Hội Đồng Giám mục Hoa Kỳ gồm 118 vị Hồng Y, giám mục, chỉ có 16 linh mục trong hội đồng giám mục, là Đức Ông đứng đầu của
Department of Communication, và Linh mục Anthonay Đào Quang Chính, giám đốc mục vụ di dân và di cư của Hội Đồng Giám mục Hoa Kỳ tham dự đại hội ở Hollywood, California.
Nhiều đồng hương hănh diện về linh mục
Anthony Đào Quang Chính, tốt nghiệp cao học Berkley, miền Bắc Cali, tiến sĩ giáo dục, đại học Houston, Texas, linh mục chính xứ nhà thờ Đức Mẹ La Vang ở Houston, xuất bản sách bằng tiếng Anh năm 1999. Tập truyện
Mái Ấm Gia Đ́nh xuất bản năm 2000 rất nổi tiếng. Linh mục Anthony phụ trách chương tŕnh
Mái Ấm Gia Đ́nh cho đài truyền h́nh và radio của ḍng Chúa Cứu Thế, Long Beach.
Không có báo chí truyền thông Á Châu nào được mời, tôi được mời v́ tôi đă xin trước, tôi thích nhất câu này:
"GƠ CỬA, CỬA SẼ MỞ, T̀M SẼ GẶP", gặp Đức Cha Wiiliam ở đại hội hành tŕnh Emmous, tôi hỏi:
- Thưa Đức Cha, bao giờ Đức Cha trở lại California?
- Sang năm đại hội Hội Đồng Giám Mục Hoa Kỳ họp ở Hollywood.
- Thưa Đức Cha, cho con vinh hạnh được tham dự?
Đức Cha nói:
- Tôi sẽ mời bà.
Thế rồi, thời gian qua rất nhanh, 9 tháng sau, một cú điện thoại từ xa xưng là Đức Ông Fay, đứng đầu cơ quan truyền thông gọi tôi và hỏi:
- Hội đồng giám mục sẽ họp ở Cali trong 3 tháng tới, bà có tham gia không?
Tôi trả lời ngay không do dự:
- Dạ, dạ, tôi hân hạnh được tham dự.
Thế rồi tôi phải điền vào đơn, ghi số an ninh xă hội, để cho Cảnh sát tư pháp điều tra lư lịch, không khác ǵ trước khi gặp Tổng thống Hoa Kỳ, tôi cũng làm như thế. Họp hội Đồng Giám Mục Hoa Kỳ, họp hội được chính quyền bảo vệ an ninh rất chặt chẽ, không khác ǵ gặp Tổng thống Hoa Kỳ, hay gặp Đức Đạt Lai Lạt Ma, phải làm đủ thủ tục giấy tờ. Tôi rất hồi hộp v́ đây là lần đầu tiên ở Hoa Kỳ được tham dự đại hội tôn giáo lớn như thế này. Trước cổng khách sạn ở Hollywood, cảnh sát gác, trên trời có trực thăng bay lượn, qua pḥng tiếp tân, xét thủ tục giấy tờ.
Hôm đó quá hồi hộp tôi thức dậy từ 4 giờ sáng lên đài
SBTN, đợi chuyên viên truyền h́nh, phải gắn điện cho máy quay phim, lên freeway xe chạy ào ào tôi mừng lắm. Nhưng khi trên xa lộ chỉ c̣n 10 miles là tới nơi họp th́ lại kẹt xe, khi đến nơi th́ trễ, tất cả đều vào pḥng họp đă trễ như vậy rồi c̣n bực ḿnh chuyện khác. Bảng ghi danh của tôi, tôi gỡ ra để vào bóp v́ gắn bảng hiệu lên tivi không đẹp, v́ thế không có bảng tên, bị cảnh sát ngăn lại, tôi phải đỗ tất cả đồ trong bóp ra để có bảng tên, vào pḥng họp trễ. Đức Ông đưa một miếng giấy:
Đức Cha bảo 10 giờ giải lao Đức Cha sẽ tiếp tôi, tổng cộng có 9 người, 8 kư giả là Mỹ. Chỉ có một ḿnh tôi là Mỹ da vàng, đi đến đâu mà không có kư giả người Mỹ gốc Việt tôi tiếc lắm, v́ đây là cơ hội để gặp các vị lănh đạo tôn giáo lớn nhất nước Mỹ và cũng là cơ hội học hỏi về tôn giáo.
Đến 10 giờ, Đức Cha William đến thẳng chỗ tôi đứng. Đến tiếp báo chí, Đức cha rất niềm nở, bên cạnh Đức cha là Đức Hồng Y Frances George, (sau này làm Đức giám mục ở Chicago) và Đức cha Mai Thanh Lương, ngồi vào ban chủ tọa tất cả là Đức Cha, bảo vệ an ninh cho đại hội đồng giám mục Hoa Kỳ không khác ǵ bảo vệ cho Tổng thống Hoa Kỳ mỗi lần du hành.
Vấn đề an ninh của các yếu nhân vô cùng quan trọng, nguyên thủ của các quốc gia như Tổng thống, Thủ tướng, lănh đạo tôn giáo như Đức Đạt La Đạt Ma, không những là lănh đạo tinh thần mà là nguyên thủ quốc gia lưu vong, theo ban tôn giáo quốc tế nước nào cho định cư th́ nước đó phải là an ninh của các vị đó. Ngày xưa ở VN tôi đă nh́n những phái đoàn Tổng thống, nghị sĩ Mỹ, Úc, Tân Tây Lan, đến VN đều được bảo vệ một cách nghiêm ngặt, đến gần những yếu nhân này không phải là dễ, nếu không là kư giả được chính phủ cấp thẻ báo chí th́ làm sao đến được gần các yếu nhân này để phỏng vấn, các vị lănh đạo tinh thần cũng được kính trọng và được bảo vệ cẩn thận.
Ở Oange County khi Đức Cha Mai Thanh Lương được tấn phong ở nhà thờ Saint Columbus, các nẻo đường đến nhà thờ đều bị đóng, sau khi họp báo ở giáo phận Orange County, Đức ông phụ trách về báo chí hỏi tôi:
- Bà có đến tham dự lễ tấn phong của Đức Cha Mai Thanh Lương không?
Tôi trả lời:
- Dạ có, nhưng thiệp mời tôi để ở văn pḥng.
Đức Ông đưa cho tôi thiệp mời ngay tức khắc, v́ có thẻ báo chí do Sheriff cấp nhưng không có thiệp mời th́ cũng không được vào nhà thờ Saint Columbus.
Làm báo đến nhiều nơi mà nhiều người không đến được, được gặp nhiều nhân vật quan trọng mà nhiều người không được gặp, cho nên tôi rất yêu nghề này. Tôi cũng hối hận là xin để gặp Đức Giáo Hoàng đến miền Đông, đă được ban tổ chức chấp nhận nhưng cuối cùng không đi được v́ lư do h́nh như máy bay sao đó, không c̣n nhớ, và không đến thẳng tiểu bang mà tôi muốn đến, cho đến bây giờ nhiều khi nghĩ lại, tiếc quá, tiếc quá.
Tôi có cơ duyên gặp được nhiều vị lănh đạo tôn giáo cũng nhờ nghề làm báo, gặp được Đức Cha, chủ tịch hội đồng Giám Mục Cộng Hoà Liên bang Đức, mà hằng năm tôi viết thiệp chúc Noel, chúc Tết v.v., ngài chúc lại bằng chữ viết chính tay của ngài. Càng có địa vị quan trọng th́ sự tế nhị của các ngài càng nhiều, như hứa th́ làm, hẹn th́ đến, và rất nhiều ưu điểm nữa mà tôi có cơ hội học từ những người nổi tiếng trong xă hội.
Kỷ niệm về những lần phỏng vấn các vị lănh đạo tôn giáo th́ nhiều lắm, tôi đă từng phỏng vấn các vị lănh đạo cao nhất Phật Giáo, Cao Đài, Ḥa Hảo, Tin Lành v.v... Tôi sẽ viết tiếp tục trong những số tới. Nhờ làm báo tôi học được rất nhiều điều hay của những vị lănh đạo tinh thần: ḷng đại lượng, tính khiêm nhường, kiến thức uyên thâm, và nhiều nữa, xin quư đồng hương đón đọc trong những số tới.
Orange County, 1/10/2020
(kieumyduyen1@yahoo. com)
Kiều Mỹ Duyên gặp gỡ phu nhân Tổng Thống Anwar Sadat