Sau hơn 20 năm lãnh đạo nước Nga với quyền lực gần như tuyệt đối, Tổng thống Putin đang đi vào một giai đoạn mà ngay cả một siêu nhân lãnh đạo như ông ta cũng không cưỡng nổi là giai đoạn xế chiều của nhà độc tài. Đây là giai đoạn mà con đực đầu đàn bắt đầu yếu dần, bắt đầu cảm thấy quyền lực tuột dần khỏi tay, và vì thế cần nỗ lực củng cố để giai đoạn cuối cùng của uy quyền sẽ không phải là những ngày tàn của một bạo chúa. Từ thời cổ tới nay, dù cách thể hiện mỗi lúc, mỗi người một khác nhau, nhưng các vị vua chúa quyền uy đều phải đi qua giai đoạn khó khăn tất yếu này lúc họ chuẩn bị rời thế cưỡi hổ.
Đa số dân chúng Nga có lẽ ủng hộ Putin do ông ta được ghi công cho sự hồi phục kinh tế của Nga trong 20 năm qua cũng như cách ông ta dường như đứng lên kiên cường chống lại phương Tây. Dân Nga có thể thích cách Nga kiêu hùng trước phương Tây dưới quyền Putin nhưng không quên việc Putin phân phát lợi quyền kinh tế cho đám cận thần, quần thần, bè bạn, và tạo ra tầng lớp quý tộc mới có đặc quyền đặc lợi to lớn. Mô hình bang chủ Lương Sơn bạc này của Putin ở Việt Nam ta cũng có thấp thoáng vài vị. Tới lúc Putin già và đám trẻ bùng lên đòi chia quyền, chia bổng lộc, dân chúng bạc bẽo sẽ không đứng lên mà hy sinh để bảo vệ di sản của Putin.
Hiện nay thì như xem một bộ phim trong đó nhân vật Putin kiêu hãnh đứng lên thách thức cả thế giới thì chúng ta có lẽ đều thích hình ảnh của người anh hùng thời đại đó, vì nó sướng. Cách mà Putin phải tấn công một đất nước về bản chất là anh em một nhà từ xưa để áp đặt mô hình mà Putin cho là duy nhất phù hợp đi ngược lại với xu hướng thời đại nơi con người ta ở khắp mọi nơi đang tìm ra tiếng nói riêng, danh tính riêng của mỗi người, và vì thế càng lúc càng ít chấp nhận được sự áp đặt cách nghĩ, cách sống của một nhà lãnh đạo cực đoan. Đất nước Ukraina - Tiểu Nga - như thằng đàn em dám bật lại thằng anh Nga nên phải bị phạt bằng vũ lực - là lối nghĩ cũ kỹ, phong kiến. Thời nay, đặc biệt trong giai đoạn mà dịch Covid đã gây ra nhiều đau khổ hai năm vừa rồi, thì cách trừng phạt bằng vũ lực này ngay cả những người thờ ơ cũng không like được.
Ông Putin có thể chiếm được Ukraina rất nhanh nhưng chiến thắng đấy có thể là một thứ ơ hờ. Chiến thắng đấy giống y như một anh nọ lúc li dị tìm mọi cách để chiếm hết tài sản, con cái, để đuổi bà vợ gắn bó từ lúc nghèo, phải ra đi hoàn toàn trắng tay - nhưng rồi khi chiếm được hết mọi thứ rồi mới nhận ra là tất cả những thứ tài sản đó là vô nghĩa vì không mang lại hạnh phúc hay ý nghĩa nào - cái mà không cướp được là thứ tinh thần cảm phục. Ukraina là một vết nhơ cho di sản mà Putin để lại và có lẽ là điểm mốc quan trọng đánh dấu sự về già, sự thụt lùi, sự cuống lên bướng bỉnh của người đàn ông mạnh mẽ đang nhận ra cái kết không thể tránh được của vai trò con đực thủ lĩnh, đầu đàn của mình. Ukraina là mục tiêu quá dễ dãi để thỏa mãn ham muốn chứng tỏ quyền uy của Putin nhưng chính sự dễ dãi đó có lẽ sẽ là cái bẫy mật ngọt chết ruồi.
Anh Phạm
__________________
|