Từ khi cựu tổng thống Donald Trump tái đắc cử, cánh tay quyền lực của tỷ phú Elon Musk đă vươn dài đến giới chính trị.
Sam Altman, giám đốc điều hành của OpenAI, từng nghĩ mối quan hệ giữa ông và người đồng sáng lập Elon Musk đă thoát khỏi t́nh trạng đối đầu. Đầu năm nay, tỷ phú Elon Musk khởi kiện Altman với cáo buộc phản bội sứ mệnh phi lợi nhuận của OpenAI, nhưng đă rút đơn kiện sau cuộc tṛ chuyện đầy thiện chí tại một hội nghị công nghệ ở Montana hồi tháng 3. Theo những người tham dự, cuộc tṛ chuyện kết thúc bằng một động tác ôm.
Mặc dù vậy, sau khi ông Donald Trump tái đắc cử, mọi thứ thay đổi chóng mặt. Tỷ phú Elon Musk bắt đầu công khai chỉ trích Altman, gọi OpenAI là “quái vật làm tê liệt thị trường” trong đơn kiện mở rộng, đồng thời gán cho Altman biệt danh "Swindly Sam" (Sam bịp bợm) trên mạng xă hội X. Những hành động ấy khiến Altman cảm thấy ngỡ ngàng và bị phản bội, theo một nguồn tin thân cận với ông.
Giai đoạn quyền lực tột đỉnh
Wall Street Journal ước tính tỷ phú Elon Musk đă đóng góp 200 triệu USD vào chiến dịch tranh cử của Trump và tự gọi ông là “người bạn đầu tiên” (First Buddy) của tổng thống đắc cử trên mạng xă hội X.
Sau cuộc bầu cử, ông chủ SpaceX gần như không rời Mar-a-Lago, trụ sở không chính thức của tỷ phú Donald Trump. Tại đây, Musk đă tham gia các cuộc gọi với nhiều nhân vật quan trọng như Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và CEO Alphabet Sundar Pichai. Nhiều người gọi Elon Musk là “vị tổng thống bóng tối”.
Việc Musk đồng lănh đạo Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) mới cùng Vivek Ramaswamy càng cho thấy ảnh hưởng của ông đă vượt xa phạm vi kinh doanh. Thực tế ấy gây lo ngại cho các đối thủ của Musk v́ chính quyền mới có thể ưu ái Musk khi ban hành các quy định liên quan đến AI, không gian vũ trụ và ngành xe điện.
Trong đó, giám đốc điều hành OpenAI là mục tiêu công kích hàng đầu của tỷ phú Elon Musk. OpenAI ra đời vào năm 2015 với sứ mệnh phát triển trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI) phục vụ lợi ích nhân loại.
Đến năm 2017, mối quan hệ giữa hai nhà sáng lập rạn nứt khi Sam Altman và các đồng sáng lập khác từ chối đề nghị kiểm soát công ty của tỷ phú Elon Musk. Nhà điều hành hăng Tesla rời khỏi hội đồng quản trị vào năm 2018 và liên tục chỉ trích việc OpenAI chuyển sang mô h́nh kinh doanh v́ lợi nhuận và nhận khoản đầu tư lớn từ Microsoft.
Trong vụ kiện mới đây, Musk cáo buộc Altman đă lừa ông tài trợ một tổ chức phi lợi nhuận, trong khi thực tế lại có ư định biến OpenAI thành công ty v́ lợi nhuận. Altman đă bác bỏ những cáo buộc này, gọi vụ kiện là “vô căn cứ”.
“Tôi không tin tưởng OpenAI. Tôi không tin Sam Altman. Và tôi không nghĩ chúng ta nên để AI mạnh nhất thế giới được điều khiển bởi một người không đáng tin cậy”, tỷ phú Elon Musk nói trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 10.
Việc tỷ phú Elon Musk thành lập công ty AI đối thủ xAI càng khiến mối quan hệ thêm căng thẳng. Theo Wall Street Journal, vị trí của tỷ phú Elon Musk trên bàn cân chính trị có thể khiến ông sẽ ưu ái xAI hơn OpenAI của Altman. Hiện tại, tổng thống đắc cử Donald Trump đang cân nhắc thành lập vị trí “AI Czar” (ông trùm AI) nhằm điều phối các vấn đề về an toàn, hạ tầng và cạnh tranh công nghệ với Trung Quốc.
Trên thực tế, quá tŕnh Sam Altman xây dựng mối liên hệ với chính quyền Trump cũng không mấy suôn sẻ. Ông đă cố gắng tiếp cận những người thân cận với Trump như con rể Jared Kushner, nhưng những nỗ lực như vậy không thành công.
Gần đây, Altman gặp Howard Lutnick, đồng chủ tịch nhóm chuyển giao quyền lực của Trump, để nói về kế hoạch đầu tư vào các trung tâm dữ liệu lớn và tạo việc làm cho người Mỹ. Tuy nhiên, Lutnick, hiện là ứng viên dẫn đầu cho vị trí Bộ trưởng Thương mại, lại được cho là có mối quan hệ gần gũi với Musk.
Một số giám đốc điều hành đang cạnh tranh với các công ty của tỷ phú Elon Musk đều ngần ngại lên tiếng công khai chống lại ông v́ sợ bị xa lánh giữa lúc quyền lực của ông đạt đến đỉnh cao chưa từng có. Những người từng làm việc với Musk đều nói rằng ông là kiểu người ngày càng mạnh hơn nhờ đối thủ xung quanh.
Danh sách đối thủ dài dằng dặc
người đàn ông giàu nhất hành tinh không ngần ngại công khai các mối hiềm khích của ḿnh. Ông từng ám chỉ rằng ḿnh có một “nghĩa địa đầy kẻ thù” và sẵn sàng bổ sung thêm nếu cần thiết. Từ Bill Gates, Jeff Bezos đến Mark Zuckerberg, danh sách "kẻ thù" mà ông đă truy đuổi trải dài qua các vụ kiện và những bài viết trên tài khoản 200 triệu người theo dơi trên X.
Ông từng chỉ trích Bill Gates khi vị tỷ phú này đặt cược rằng giá cổ phiếu của Tesla sẽ giảm. Musk tức giận đến mức ông đăng một bức ảnh Bill Gates trên X bên cạnh emoji người đàn ông đang mang thai, kèm theo ḍng chữ: "C̣n anh th́ cần phải giảm cân nhanh đấy”.
“Khi biết tin tôi bán khống cổ phiếu, anh ta đă cực kỳ ác ư với tôi. Nhưng anh ta cực kỳ ác ư với rất nhiều người, nên bạn không thể coi đó là chuyện cá nhân được”, Bill Gates nói với người viết tiểu sử của Musk, Walter Isaacson.
Tương tự, mối bất ḥa với Zuckerberg bùng nổ sau khi Meta ra mắt Threads, nền tảng cạnh tranh với X. Musk đă thách thức Zuckerberg tham gia đấu vơ MMA. Khi cuộc đấu có dấu hiệu hạ nhiệt, Musk lại khơi mào lần nữa. “Tôi đă đề nghị đấu với anh ta ở bất cứ đâu, bất cứ lúc nào, bất kỳ quy tắc nào, nhưng tất cả những ǵ tôi nghe được chỉ là tiếng dế”, CEO Tesla viết trên X.
Do đó, nhiều người lo lắng việc Musk gần gũi với Trump sẽ “kích hoạt” quyền lực để triệt hạ đối thủ nhằm làm lợi cho ông trùm công nghệ. Nghị sĩ Adam Smith, thành viên cấp cao của Ủy ban Dịch vụ Vũ trang, bày tỏ lo ngại rằng mối quan hệ giữa tổng thống đắc cử Donald Trump và tỷ phú Elon Musk có thể ngăn cản sự cạnh tranh.
“Nói chung, điều đó khiến tôi lo lắng, cách tôi chứng kiến cựu tổng thống Donald Trump đưa ra quyết định và chắc chắn cả Musk nữa. Hiện tại rơ ràng Musk đă có ảnh hưởng”, Adam Smith nói với Wall Street Journal.
Khi quá tŕnh chuyển giao quyền lực của ông Trump đang dần tiến triển, các đối thủ cạnh tranh của Musk cũng gấp rút thuê các công ty vận động hành lang có quan hệ với tổng thống đắc cử.
Họ hy vọng t́m được cách liên lạc với ṿng tṛn của Trump và hàn gắn mối quan hệ với ông và ông trùm công nghệ. Họ đă thông qua những người và công ty có quan hệ với chánh văn pḥng Susie Wiles của Trump, những người thân cận với Donald Trump Jr., một số giám đốc điều hành chính sách công tiết lộ.
Trong khi đó, một vài người khác lại chọn cách ḥa b́nh hơn. Từng ủng hộ Phó Tổng thống Kamala Harris và thường xuyên tranh căi với Musk trong suốt chiến dịch tranh cử, nhưng tỷ phú Mark Cuban đă chúc mừng cả Trump và Musk về X sau chiến thắng của Trump. “Ông đă thắng một cách công bằng”, Cuban viết.
VietBf@ sưu tập