Hồi tháng 9 năm ngoái, Tổng thống Ukraine đă tŕnh bày kế hoạch với ông Trump tại New York.
Ông Trump đề xuất Ukraine đổi đất hiếm lấy viện trợ
Hăng tin Reuters đưa tin, phát biểu tại Pḥng Bầu Dục hôm 3/2 Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông muốn Ukraine cung cấp đất hiếm cho Mỹ để đổi lấy khoản viện trợ gần 300 tỷ USD của Washington.
"Chúng tôi đang nói với Ukraine rằng họ có đất hiếm rất có giá trị", Tổng thống Trump nói. "Chúng tôi đang t́m cách thực hiện một thỏa thuận với Ukraine, theo đó họ sẽ đảm bảo những ǵ chúng tôi cung cấp cho họ bằng đất hiếm và những thứ khác".
Ông Trump cho biết chính phủ của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky sẵn sàng chấp nhận điều này.
Yêu cầu của ông Trump phản ánh ưu tiên chiến lược của chính quyền ông nhằm đa dạng nguồn cung đất hiếm, qua đó giảm phụ thuộc vào Trung Quốc - nhà cung cấp đất hiếm lớn nhất, chiếm đến 90% thị phần toàn cầu.
Nhu cầu về đất hiếm đă gia tăng mạnh mẽ ở các lĩnh vực công nghệ cao như chế tạo chip, thiết bị quân sự, năng lượng tái tạo hay xe điện. Việc bảo đảm nguồn khoáng sản này là yếu tố then chốt trong chiến lược kinh tế, cũng như đóng vai tṛ quan trọng với an ninh quốc gia Mỹ.
Một chiếc xe tải đang dỡ quặng titan đă tinh chế một phần tại một nhà máy ở phía đông Kiev vào tháng 6/2024. Ảnh: NYT
Lời đề nghị của ông Trump được đưa ra trong bối cảnh chính phủ mới của ông đă dừng các khoản viện trợ nước ngoài trên toàn thế giới, buộc nhiều tổ chức nhân đạo ở Ukraine phải đ́nh chỉ hoạt động và khiến chính phủ Ukraine phải chật vật t́m nguồn tài chính thay thế cho các chương tŕnh quan trọng.
Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết viện trợ quân sự của Mỹ do chính quyền cựu Tổng thống Joe Biden cung cấp không bị ảnh hưởng bởi lệnh đóng băng viện trợ nước ngoài gần đây. Nhưng ông Trump từ lâu đă lên tiếng không muốn tiếp tục gửi hàng tỷ USD vũ khí và các thiết bị khác cho Ukraine với lư do tốn kém.
The New York Times ngày 3/2 cho rằng, theo nhiều cách, lời đề nghị đổi viện trợ lấy khoáng sản đất hiếm của ông Trump phù hợp với "chiến lược chính sách đối ngoại giao dịch" mà ông theo đuổi kể từ khi trở lại nhiệm sở.
Ông đă tận dụng sức mạnh kinh tế của Mỹ để gây sức ép với các đồng minh, bao gồm Colombia và Mexico, để đồng ư hoặc ít nhất là đàm phán về các yêu cầu của ông.
Ukraine bày tỏ sẵn sàng đạt thỏa thuận
Theo Financial Times ngày 4/2, một cộng sự thân thiết của với Tổng thống Zelensky nói với tờ này rằng, những phát biểu của Tổng thống Trump "dường như phù hợp với Kế hoạch chiến thắng cho Ukraine" được công bố vào tháng 10/2024.
Người này cho biết Ukraine đă đưa ra cho ông Trump "các điều khoản đặc biệt" để hợp tác về các nguồn tài nguyên quan trọng.
“Tất nhiên, chúng tôi sẵn sàng hợp tác với Mỹ”, người này nói thêm.
Hồi tháng 9 năm ngoái, ông Zelensky đă tŕnh bày kế hoạch với ông Trump tại New York, bao gồm việc chia sẻ các nguồn tài nguyên thiên nhiên quan trọng với các đối tác phương Tây, thay thế quân đội Mỹ ở châu Âu bằng quân đội Ukraine và trao cho chính quyền Trump quyền sàng lọc đầu tư để ngăn chặn các lợi ích kinh doanh của Trung Quốc tại Ukraine.
Kiev có trữ lượng lớn titan, quặng sắt và than đá, cũng như khoảng 500.000 tấn lithium chưa khai thác, ước tính tổng giá trị lên tới hàng chục ngh́n tỷ USD.
Tuy nhiên, theo giới chuyên gia, giá trị thực sự rất khó ước tính v́ nhiều trữ lượng vẫn không thể tiếp cận được bởi nhiều mỏ nằm ở khu vực chiến sự do Nga kiểm soát.
"Kiểm soát tài nguyên khoáng sản đă trở thành một phần của cuộc chiến", Mustafa Nayyem, cựu giám đốc cơ quan phát triển cơ sở hạ tầng và phục hồi quốc gia Ukraine.
Trong khi đó, ông Trump đă tuyên bố sẽ nhanh chóng chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine. Trước đó, ông cho biết chính quyền của ông đă có các cuộc đàm phán "rất nghiêm túc" với Nga về cuộc chiến.
"Chúng tôi đă đạt được nhiều tiến triển về Nga, Ukraine", ông Trump nói hôm 3/2. "Chúng ta sẽ xem điều ǵ xảy ra....".
VietBF@sưu tập