(Minh họa)
Một người bạn cười cười có nói với tôi:
"Y. là một… 'ngộ nhân'".
"Có nghĩa là ǵ vậy?"[/COLOR][/I][/B] Tôi cũng cười cười hỏi lại. Bạn tôi không cười, nét mắt nghiêm túc như… ông giáo già:
"Ngộ nhân có thể hiểu theo nhiều nghĩa: Ngộ là đẹp, ngộ là giác ngộ, thấu hiểu, ngộ là… tưng tửng, dấu hiệu của người bị hoang tưởng, bị bệnh tâm thần, Ngộ cũng có nghĩa là tri thức,…Ư ông muốn biết chính xác theo nghĩa nào?" Và tôi bỗng
"ngộ" theo điều bạn vừa nói ra.
Ngộ theo giải thích ngắn gọn của Đức Phật là
"kết thúc khổ đau", song trong cơi nhân sinh này, có lắm điều
"khổ đau" cũng lại xuất phát từ một chữ
"Ngộ" này!
Để chỉ ra một cô gái đẹp, người dân Nam bộ vẫn thường hay nói:
"Cô ấy ngộ ghê!", mà dân gian th́ vẫn có quan niệm
"hồng nhan bạc mệnh". Người học giỏi, bị bệnh tâm thần, người đời gọi là
"ngộ chữ". Thấy chuyện tréo ngoe, nghịch lư th́ nói là
"chuyện ngộ quá". Vậy chuyện mà bạn phán
"… là ngộ nhân" ắt hẵn cũng là có lư do, v́ bởi cái ư
"Thằng đó lúc này ngộ lắm", chưa phải là lời nói úp mở song cũng hàm chứa bao ẩn ngôn của người nói ra.
Một người làm thơ, mấy mươi năm vẫn c̣n lằng nhằng với yêu thương vơ vẩn, nịnh con, nịnh vợ. Bỗng khi vợ nộp đơn để ly dị, bao oán hờn t́nh đời đen bạc, vần thơ chợt thấy cay nghiệt, đêm về gác tay lên trán
ngộ ra là ḿnh… sống đạo đức giả với vợ con. Tức là họ đă thấu được tim đen của ḿnh.
Có người đối xử với bạn bè toàn buông những câu, lời nói… lơ lửng, kiểu
"Người khôn ăn nói… nửa chừng", thật ra chẳng ai dại để cứ
"Nửa mừng, nửa lo", mà cứ khiến người ta thấy nghi ngại, sợ khi phải tiếp chuyện.
Ngộ ra, người
"hai mang" cần phải tránh ra xa.
Cuộc sống cứ muốn quay con người nhiều lúc như một cái máy, những khen chê bỗng chốc có nhiều kẻ thường hay bị
ngộ nhận!
Ca sĩ, diễn viên, người mẫu cứ ngộ nhận ḿnh là dạng
"siêu sao, siêu mẫu", người sáng tác văn chương chữ nghĩa, ngộ nhận ḿnh là
"nhà thơ, nhà văn lớn". Người có chút công lao, ngộ nhận ḿnh là
"nhân vật tiêu biểu, là thần tượng". Người lănh đạo chỉ huy th́
"ngộ nhận" ḿnh là
"thiên tài" hay
"Đấng Cứu thế". Các chỉ tiêu 100% có liên quan đến ngành giáo dục là sự ngộ nhận
"Con cái chúng ta giỏi thật"… Và rất nhiều
ngộ nhận khác trong đời sống.
Ngộ nhận của cá nhân, sẽ làm cho chính ḿnh bị hoang tưởng, sống trong ảo ảnh, nhưng ngộ nhận của tập thể, của xă hội, của đất nước, có thể làm hủy hoại cả tập thể, xă hội và của cả đất nước ấy.
Chí Phèo của Nam Cao,
AQ của Lỗ Tấn là những…
ngộ nhân, có lúc bị biến thành
ngộ nhận mà không hay biết. Và nhan nhản những
ngộ nhận đang tồn tại, h́nh thành, phát sinh chung quanh mỗi con người chúng ta mà nào có ai sẽ tĩnh táo để nhận biết ra đâu??…