Không chiến tranh. Không tiếng c̣i báo động. Không camera nào ghi lại. Nhưng giữa ḷng đất nước này, một cuộc chiến âm thầm đang diễn ra, nơi máu không chảy, nhưng nước mắt rơi nhiều đến không đếm xuể. Tôi là một người làm doanh nghiệp. Tôi đă từng tin vào những điều rất giản đơn: cứ chăm chỉ là sẽ có kết quả, cứ tử tế là sẽ có người tin, cứ nỗ lực là sẽ vượt qua. Nhưng rồi thực tế cho tôi một cái tát rất đau. Bởi không phải cứ cố gắng là đủ. Không phải ai cũng bơi được qua một cơn lũ, nhất là khi ḍng nước quá xiết và đôi khi…không ai chịu ném cho bạn một sợi dây.
5 tháng đầu năm 2025, hơn 111.000 doanh nghiệp rút khỏi thị trường. Nghĩa là mỗi ngày, có gần 900 doanh chủ ngă xuống…âm thầm, lặng lẽ, không tiếng than van. Tôi nh́n quanh, bạn tôi đóng tiệm. Anh tôi giải thể công ty. C̣n tôi, sáng mở mắt ra là thấy ḿnh như một kẻ chạy trốn, trốn hoá đơn, trốn ngân hàng, trốn cả ánh mắt của nhân viên khi lương chưa trả đúng hẹn.
Không viral. Không lên báo. Không một hashtag nào lan truyền. Chỉ là những câu thở dài rơi giữa đêm khuya: “Tôi mất hết rồi.”
“Tôi đang nợ 5 tỷ, vợ chồng gần như không c̣n nói chuyện.”
“Em đóng quán rồi chị ơi, bán đồ cũ được bao nhiêu th́ trả lương tụi nhỏ.”
Người ta gọi đó là “thanh lọc thị trường”. Nhưng chỉ người trong cuộc mới hiểu: mỗi cái tên biến mất là một giấc mơ bị nghiền nát. Là một gia đ́nh rơi vào bấp bênh. Là một người chủ từng đứng hiên ngang, giờ phải cúi đầu…Cúi để xin lỗi. Cúi để buông tay. Chúng tôi không chết v́ thiếu năng lực. Chúng tôi gục v́ đơn hàng không c̣n, v́ chi phí tăng vọt, v́ người tiêu dùng phải chọn tiết kiệm thay v́ hy vọng. Gục v́ phải đối mặt với những chính sách quá lạnh lùng trong một thời đại quá khắc nghiệt. Và đau nhất là gục trong im lặng, khi chẳng ai nghe, chẳng ai thấy.
Nếu bạn c̣n đang may mắn giữ được công việc, c̣n tiêu dùng được chút ǵ, xin hăy nh́n chúng tôi một cách thấu cảm. Nếu bạn đang định mua xe, mua nhà, mở quán, đầu tư…Hăy gặp người bán, tṛ chuyện, hỏi han dù chỉ để lắng nghe. Có thể bạn chưa mua hôm nay, nhưng cái gật đầu, ánh nh́n hay một cuộc hẹn, có khi là cứu cánh để một người chủ tiếp tục bước tiếp.
V́ hơn ai hết, chúng tôi không chỉ đang bán hàng, chúng tôi đang bám víu vào hy vọng, vào ḷng tin, rằng nếu c̣n tử tế, nếu c̣n cố gắng, th́ sẽ c̣n một con đường để đi tiếp. “Không bom rơi, không đạn nổ…Nhưng ở đâu đó, có những doanh nhân đang khóc thầm trong bóng tối, v́ giấc mơ họ từng ôm chặt…đă không c̣n kịp giữ lại.”
Tân Nguyễn