Những vấn đề bất cập tại Việt Nam hiện nay như an toàn giao thông, an toàn thực phẩm, an toàn tính mạng, chăm sóc sức khỏe, trường học, bệnh viện công và cả vấn đề sống làm người nhưng không được tự do ngôn luận bàn về mọi thứ kể cả chính trị, không được nói đụng tới lănh đạo chính trị cộng sản chóp bu. Đây không không chỉ là những “bất cập” nhỏ bé, mà là biểu hiện của một hệ thống quản trị yếu kém, phi dân chủ và thiếu minh bạch.
Tai nạn giao thông tại Việt Nam diễn ra như cơm bữa. Không phải v́ người dân “thiếu ư thức” như nhà nước thường đổ lỗi, mà v́ quy hoạch kém, hạ tầng tồi tệ, và một lực lượng cảnh sát giao thông thiên về ṿi tiền hơn là giữ trật tự. Bên cạnh đó, người dân ăn ǵ cũng nơm nớp lo sợ, từ rau bị phun thuốc trừ sâu đến thịt lợn tẩm hóa chất. Bộ máy kiểm soát chất lượng th́ yếu ớt hoặc… đồng lơa. Nhưng có ai phải từ chức không. Có ai chịu trách nhiệm không.
Bệnh viện công th́ quá tải, bác sĩ phải nhận phong b́ mới “nhiệt t́nh.” Trường học th́ đầy những chương tŕnh giáo dục nhồi sọ, nơi học sinh được dạy phải “biết ơn Đảng” hơn là học cách tư duy độc lập. Một cái hố gas không đậy nắp cũng có thể lấy mạng người, và “đơn vị thi công” th́… xin rút kinh nghiệm.
Tự do ngôn luận là thứ xa xỉ. Nói thật th́ bị tù. Chỉ trích chính quyền th́ bị gắn mác “phản động.” Viết Facebook th́ bị gọi lên phường. Làm báo độc lập th́ không có cửa. Nghĩ khác Đảng là có tội. Hệ thống csVN sợ sự thật như ma sợ ánh sáng. Dưới chế độ này, bạn có quyền làm người… miễn là đừng lên tiếng. Đừng hỏi “tiền thuế tôi đi đâu”. Đừng chất vấn “tại sao xe VinFast cháy chết người mà không ai bị điều tra?”. Đừng hỏi “cán bộ tham nhũng hàng trăm tỷ – tại sao chỉ ‘kiểm điểm sâu sắc’?”
Thực trạng ở Việt Nam hiện nay là khi ăn th́ lo thực phẩm bẩn, ra đường th́ sợ cống hở với container mất thắng, vào bệnh viện công th́ phải có phong b́, vào trường học th́ phải học cách cúi đầu, nói thật th́ bị quy chụp phản động, yêu nước không đúng kiểu đảng dạy th́ bị ghép tội “chống phá”. Ở một xă hội mà, nói xấu hàng xóm th́ được, nhưng nói thật về lănh đạo là “bôi nhọ chính quyền”. Tự do ngôn luận không bị cấm, miễn là... chỉ nói điều Đảng thích nghe.
Một cái xă hội thật kỳ lạ. Dân làm sai th́ bị phạt. Nhưng quan làm sai th́ “nghiêm túc rút kinh nghiệm sâu sắc toàn diện”. Dân chết th́ do "sơ suất". Quan cướp đất th́ do "v́ sự phát triển chung". Nhiều người dân, kể cả trí thức, cảm thấy khó khăn khi bàn luận các vấn đề liên quan đến chính trị, đặc biệt khi nhắc đến lănh đạo cấp cao. Sự thiếu minh bạch và không tồn tại cơ chế phản biện mở khiến xă hội mất đi khả năng tự điều chỉnh và phát triển dân chủ. Điều này cũng làm giảm mức độ tin tưởng vào hệ thống quản trị và chính sách công. Cuối cùng, muốn sống b́nh an dưới chế độ csVN th́ người dân phải giả ngu cho giỏi.
Lăo Thất
https://photos.app.goo.gl/7oy2s21MHQVdyJQ78