Gần 4 tháng kể từ ngày nhậm chức, lợi đâu chưa thấy, Duterte làm người dân Philippines vô cùng điêu đứng. Ông đưa ra những phát ngôn gây bất lợi cho người dân nước này như thế nào, ảnh hưởng thế nào đến t́nh h́nh ở Biển Đông ra sao. Chúng tay hăy lắng nghe Giáo sư Jay Batongbacal, Giám đốc Viện Nghiên cứu các Vấn đề Hàng hải và Luật Biển Philippines, Đại học Philippines chia sẻ.
Là người theo dơi tranh chấp ở khu vực này trong thời gian dài, Giáo sư Batongbacal chia sẻ có 4 điều khiến ông quan ngại trước diễn biến gần đây.
Thứ nhất, Tổng thống Duterte và Nội các của ông đưa ra những tuyên bố gây khó hiểu. Về cơ bản, mọi người không thể nói rơ kết quả chính sách của chính phủ là ǵ.
Thứ hai, ông Duterte tạo nên một bản thảo đối lập với chính quyền trước của ông Benigno Aquino, đảo lại hoàn toàn chính sách của chính quyền tiền nhiệm. "Trong khi sự kiên định trong chính sách là điều rất quan trọng".
Điều thứ ba, Tổng thống Philippines dường như chấp nhận khuôn khổ về cách giải quyết vấn đề Biển Đông của Trung Quốc. Đó là có lợi ích kinh tế và sự ủng hộ của Trung Quốc c̣n quan trọng hơn nhiều so với quyền của đất nước theo luật pháp.
"V́ thế phán quyết của Toà trọng tài Quốc tế với vụ kiện Philipines đưa ra với Trung Quốc ở Biển Đông trở thành điều quan trọng thứ yếu", ông Batongbacal nhấn mạnh.
Thứ tư, Philippines không xử lư vấn đề Trung Quốc trên thực tế đă mở rộng sự kiểm soát lâu dài của họ ở Biển Đông.
Đính chính nhằm xoa dịu người dân
B́nh luận về việc Tổng thống Duterte nhanh chóng lên tiếng đính chính sau khi tuyên bố "cắt" quan hệ với Mỹ, Giáo sư Batongbacal phỏng đoán việc ông Duterte một lần nữa "nói lại" có thể là nhằm xoa dịu phản ứng dữ dội của người dân.
Tổng thống Rodrigo Duterte hôm 21/10 cho hay ông không có ư cắt đứt quan hệ với Mỹ như đă nói ở Trung Quốc trước đó. Phát ngôn "chia cắt khỏi Mỹ về cả Quân sự và kinh tế" chỉ là chấm dứt chính sách ngoại giao quá lệ thuộc vào Mỹ của Philippines.
"Phát ngôn của Tổng thống thực sự gây nên phản ứng mạnh từ nhiều giới khác trong. Có thể ông hoặc các trợ lư đă nhận ra không thể giải thích khác, những ǵ ông nói theo cách gây nguy hiểm, do đó ông đă đính chính để kiểm soát được thiệt hại", ông Batongbacal nói.
Đáng chú ư, chuyên gia này cho hay người Philippines đánh giá những ǵ Tổng thống nói "không phải là chính sách". Ông Duterte có thể nói rất nhiều điều nhưng nó không thể trở thành chính sách của đất nước cho đến khi được quy định bằng văn bản.
Dưới góc nh́n từ phía Mỹ, Jamie Metzl, chuyên gia tại Atlantic Council, cho hay những phát ngôn của ông Duterte rơ ràng gây nên khó khăn cho mối quan hệ thân cận giữa Philippines và Mỹ tồn tại trong nhiều thập kỷ qua. Về khả năng thực hiện trên thực tế, có thể Tổng thống Philipines không đổi hướng quan hệ dựa trên hiệp ước với Mỹ nhưng ông sẽ thay đổi quan điểm trong chính sách ngoại giao.
"Dù ông Duterte có nói điều ǵ th́ cũng không thay đổi được thực tế là Trung Quốc vẫn đang chiếm giữ vùng biển của Philippines ở Biển Đông và duy tŕ sức mạnh quân sự ở đây", ông Metzl cảnh báo.
Chuyên gia này cho rằng việc nối lại quan hệ với Trung Quốc có thể làm giảm quyết tâm của Philippines trong việc bảo vệ chủ quyền của ḿnh ở Biển Đông, đồng thời làm suy yếu việc thực thi luật pháp ở đây.
Nhắc đến sự thống nhất của Hiệp hội ASEAN về vấn đề Biển Đông, Giáo sư Batongbacal cho rằng lănh đạo các nước thành viên cũng đang băn khoăn trước các phát ngôn trái ngược của ông Duterte.
"Chúng ta bây giờ phải quay trở lại điểm xuất phát để xem xét cần phải làm ǵ về tranh chấp Biển Đông", ông nói.
Therealtz © VietBF