Các làng chài ở Phú Yên đang được mùa nhum. Nhum, có nơi còn gọi là nhím biển hay cầu gai, thường sống từng nhóm trong hốc đá lẫn rong rêu ở vùng biển dọc miền Trung.
Nhum nướng trên lửa than
ẢNH: MỸ TUYẾT
Con nhum có hình dáng to tròn, bên ngoài nhiều gai, màu xanh nâu vàng. Tuy thân hình trông xấu xí gai góc nhưng bên trong có phần thịt vàng ươm. Khi về đến nhà, ngư dân đổ nhum ra giữa sân, chia phần cho người thân hoặc đem ra chợ bán. Ai có vài ký nhum trong tay là yên tâm sắp được một bữa ngon.
Con nhum trông hình dáng khó chịu, khó gần vậy chứ cách chế biến thành món ăn lại khá đơn giản. Trước hết, đập cho con nhum vỡ làm đôi, kiểu đập như bổ đôi cái sọ dừa. Khi đó, ta nhìn thấy cả trứng lẫn thịt gồm nhiều múi mập ú đầy đặn vàng ươm. Đến công đoạn này, tùy sở thích từng người mà có thể chế biến nhum thành nhiều món khác nhau như kho, nướng, xào, nấu cháo, um, làm canh...
Trong các món nói trên, phổ biển nhất là nướng. Món này tùy theo sở thích mà có thể làm đơn giản hay cầu kỳ. Tất nhiên phải có một lò than đang hừng đỏ. Rồi ai đơn giản thì cứ tách đôi con nhum để lên lửa nướng, trở xoay cho phần thịt bên trong chín đều rồi chấm với muối ớt, muối tiêu và... hưởng thụ.
Nếu ai cầu kỳ hay công phu điệu đàng hơn thì sau khi tách đôi con nhum, phải chuẩn bị thêm phần gia vị cho thơm ngon hơn. Thường sẽ chọn loại trứng gà nhà, hoặc sẽ lấy phần thịt nhum ra rồi đánh với trứng rồi cho lại vào trong vỏ nhum để nướng, hoặc sẽ để nguyên phần thịt nhum, khi nướng sẽ cho ít trứng vào. Thịt nhum được tiếp thêm phần trứng khi chín sẽ đổi màu vàng rất đẹp mắt. Dù làm cách nào thì cũng phải chuẩn bị một tô mỡ hành, khi nướng nhum chín, cho thêm ít mỡ hành vào thì sẽ tỏa mùi thơm ngào ngạt.
Nếu không thích ăn món nướng thì phần thịt nhum cũng rất hạp với món cháo hay món canh rau tập tàng. Tuy nhiên, theo nhiều người ở biển, sau món nướng thượng sách phải nói đến món um. Nhum làm sạch, cũng nêm gia vị hành tiêu, rồi um với bắp chuối hoặc chuối cây. Khi món nhum um chín, thịt nhum cùng gia vị sẽ thấm đều với chuối, mềm, nêm ít lá lốt hoặc lá ngò gai thì mùi thơm càng đậm đà.
Dùng bánh tráng nướng xúc lai rai lúc nhum còn nóng thì không có gì sánh nổi. Món này béo thơm ngon gấp mấy lần món lươn, cá um, ngon đến nỗi nếu được ăn một lần chắc sẽ nhớ đời. Ngoài vị ngon từ nhiều món, thịt nhum là thực phẩm giàu chất bổ, cung cấp nhiều dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, giúp con người có thêm sức khỏe trong những ngày nắng nóng như hiện nay.