Trung Quốc thả hàng triệu con muỗi đực mang vi khuẩn Wolbachia mỗi tuần nhằm giảm quần thể muỗi vằn và ngăn chặn dịch bệnh Chikungunya.
Hôm 13/8, truyền thông nhà nước Trung Quốc cho biết cơ sở thả muỗi Wolbaki, tại quận Hoàng Phố, Quảng Châu đang hoạt động hết công suất. Mỗi tuần, cơ sở này thả ra 5 triệu con muỗi đực được xử lư đặc biệt, để chúng giao phối với muỗi cái hoang dă và tạo ra trứng không sống được.
Đây là một phần của kỹ thuật kiểm soát quần thể gọi là chuyển gen Wolbachia, trong đó muỗi đực bị thay đổi khả năng sinh sản do nhiễm vi khuẩn Wolbachia. Vi khuẩn này tồn tại sẵn trong tự nhiên.
Theo Gong Juntao, Phó tổng giám đốc kiêm Giám đốc kỹ thuật Wolbaki, chiến lược "lấy muỗi trị muỗi" tập trung vào loài muỗi vằn - vector chính truyền bệnh sốt xuất huyết và Chikungunya. Do muỗi cái chỉ giao phối một lần trong đời, việc thả định kỳ muỗi đực "tuyệt dục" sẽ làm suy giảm mạnh quần thể muỗi sau vài thế hệ.
Cơ sở Wolbaki được thành lập bởi cựu giám đốc Trung tâm Kiểm soát các bệnh nhiệt đới tại Đại học Tôn Dật Tiên, Quảng Châu, hợp tác với Đại học bang Michigan (Mỹ). Công ty đă phát triển công nghệ tự động phân tách nhộng muỗi đực và cái với độ chính xác 99,5%. Tuy nhiên, với quy mô thả hàng triệu con mỗi tuần, tỷ lệ sai số 0,5% vẫn đồng nghĩa khoảng 25.000 muỗi cái có khả năng truyền bệnh được thả ra môi trường.
Quy tŕnh bắt đầu từ việc chọn lọc muỗi cái mang vi khuẩn ổn định để xây dựng quần thể gốc, sau đó nhân giống quy mô công nghiệp. Hàng trăm ngh́n muỗi đực mang Wolbachia được thả định kỳ tại các khu vực mục tiêu.
So với phương pháp phun hóa chất diệt muỗi truyền thống, kỹ thuật sinh học này mang lại hiệu quả cao hơn, rủi ro an toàn sinh học thấp, thân thiện với môi trường và chỉ tác động đến muỗi vằn mà không ảnh hưởng các loài côn trùng hay thiên địch khác.
Gong Juntao khẳng định việc ứng dụng công nghệ sinh học để cắt đứt chuỗi sinh sản của muỗi truyền bệnh sẽ tạo ra "lá chắn" hiệu quả trong công tác pḥng chống sốt xuất huyết Dengue và Chikungunya.
Muỗi Aedes aegypti bị nhiễm vi khuẩn Wolbachia. Ảnh: AFP
Quảng Châu đang đối mặt với đợt bùng phát dịch Chikungunya nghiêm trọng. Kể từ tháng 6/2025, tỉnh này đă ghi nhận hơn 7.000 ca nhiễm, trong đó phần lớn tập trung tại Phật Sơn. Mặc dù số ca nhiễm mới hàng tuần đă giảm, các cơ quan chức năng vẫn duy tŕ cảnh báo cao độ và thực hiện các biện pháp kiểm soát dịch bệnh quyết liệt, bao gồm cả việc thả muỗi đực mang vi khuẩn đặc biệt. Dù hiếm khi gây tử vong, Chikungunya có thể để lại các triệu chứng đau khớp kéo dài, gây ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe cộng đồng.