Các đồng minh đang phản ứng chính sách kinh tế của Tổng thống Mỹ Donald Trump bằng cách xem xét lại hoặc hủy bỏ các thương vụ máy bay chiến đấu F-35.
Tờ Politico đă liệt kê các hành động của các quốc gia đồng minh, trong đó có Tây Ban Nha, Thụy Sĩ và Ấn Độ.
Sau bất đồng với Washington về mục tiêu chi tiêu quốc pḥng của NATO, Tây Ban Nha quyết định không mua máy bay F-35. Thay vào đó, Tây Ban Nha sẽ đầu tư vào các hệ thống máy bay chiến đấu của châu Âu như Eurofighter Typhoon và Hệ thống chiến đấu trên không trong tương lai (FCAS) của Pháp - Đức, nhằm tăng cường chủ quyền công nghiệp và chuỗi cung ứng châu Âu.
Với Thụy Sĩ, việc bị áp thuế suất cao 39% lên hàng hóa đă khiến các nhà lập pháp nước này gây áp lực hủy bỏ hợp đồng mua 36 chiếc F-35 trị giá 9,1 tỉ USD.
Hôm 13-8, chính phủ Thụy Sĩ tái khẳng định ư định mua máy bay và đang xem xét lại hợp đồng. Quyết định cuối cùng sẽ được công bố vào tháng 11.
Các quan chức Thụy Sĩ cho biết họ không thể chốt giá cuối cùng v́ Mỹ chưa đồng ư. Điều này dẫn đến việc hợp đồng có thể bị ảnh hưởng bởi biến động lạm phát, chi phí nguyên liệu thô tăng cao và thuế hải quan, từ đó có thể khiến chi phí mua máy bay tăng thêm 1,6 tỉ USD.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đứng trước chiếc F-35. Ảnh: AP
Trong khi đó, Ấn Độ đang tŕ hoăn các thương vụ mua sắm vũ khí của Mỹ, bao gồm xe chiến đấu bộ binh Stryker và tên lửa chống tăng Javelin, sau khi Mỹ tăng gấp đôi thuế quan lên hàng hóa nước này.
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đă đáp trả các mức thuế quan của Mỹ bằng cách công khai tái khẳng định "quan hệ đối tác chiến lược đặc biệt và ưu tiên" của New Delhi với Moscow.
Những động thái kể trên xảy ra trong hai tuần qua. Mặc dù hầu hết đồng minh chưa hủy bỏ toàn bộ các hợp đồng lớn, song hành động của ba quốc gia trên là những dấu hiệu cụ thể và mạnh mẽ nhất cho đến nay về sự phản đối nhằm vào chính sách thương mại toàn cầu của tổng thống Mỹ.
Tờ Politico nhận định những hậu quả tiềm tàng từ các hành động kinh tế của Tổng thống Mỹ Donald Trump, buộc chính phủ nhiều nước phải đánh giá lại mối quan hệ quốc pḥng với Mỹ.
Trước t́nh h́nh này, ngành công nghiệp quốc pḥng Mỹ lo rằng chính sách bảo hộ thương mại mới của ông Donald Trump sẽ không chỉ làm mất đi các hợp đồng béo bở, mà c̣n châm ng̣i cho các hành động trả đũa. Điều này có thể gây nguy hiểm cho vị thế của Mỹ với tư cách là nhà cung cấp vũ khí hàng đầu thế giới.
Ngoài ra, theo một quan chức cấp cao của Liên minh châu Âu (EU), những động thái kể trên cũng có lợi về mặt chính trị đối với một số quốc gia châu Âu. Chẳng hạn, quyết định của Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sánchez không chỉ là phản ứng với chính sách của Mỹ mà c̣n là động thái chiến lược để củng cố vị thế chính trị trong nước.