Trong một buổi sáng cà phê c̣n chưa kịp nguội, Tổng thống Trump lôi điện thoại lên Truth Social và “đánh chuông” Fed: đăng luôn lá thư “cách chức ngay lập tức” Thống đốc Lisa Cook. Lư do kể như tiểu thuyết trinh thám: một bộ hồ sơ thế chấp ở Michigan nói “đây là nhà chính”, hai tuần sau một hồ sơ khác ở Georgia cũng tự xưng “nhà chính”—nhà nào mới là… chính thất? Nhà Trắng bảo: thế là đủ “lư do chính đáng”.
Bà Cook đáp lại không cần nhạc nền: “Không từ chức. Và ngài tổng thống… không có thẩm quyền sa thải tôi.” Vậy là sân khấu chuyển từ Jackson Hole sang… ṭa án, nơi câu hỏi chính sẽ là: tổng thống có quyền hạ cờ một Thống đốc Fed giữa nhiệm kỳ không, hay đó chỉ là cú “bẻ lái” bằng chữ kư?
Hậu trường rộn ràng: lá thư kêu gọi điều tra đến từ Bill Pulte—đồng minh của ông Trump—đẩy câu chuyện “song song cư trú” thành drama giờ vàng. Thị trường th́ đoán già đoán non: nếu ghế trống, người kế nhiệm có thể “pha” lăi suất đậm nhạt thế nào; đồng đô la v́ thế cũng nhún vai như đang thử đồ.
Giữa lúc ấy, Jerome Powell đứng ở quầy bar chính sách, nhẹ nhàng rót thông điệp: lăi suất có thể hạ vào mùa thu, c̣n lạm phát do thuế quan chỉ như cú dốc giá một lần—đừng tưởng bọt là sóng. Ông Trump th́ vẫn gọi tên Powell không kèm họ: “cứng đầu”, “đần độn”—tức là kịch c̣n dài, lời thoại c̣n nhiều.
Pḥng họp ở Constitution Ave mỗi lần mở cửa là như khởi chiếu mùa mới. Bảy Thống đốc ngồi thành hàng, trước mặt là núi biểu đồ, sau lưng là tiếng thở dài của Phố Wall. Không ai cầm kiếm, chỉ cầm… “dot plot”.
Powell – Quản lư quầy bar tiền tệ
Rót lời phát biểu như bartender: “đắng ít, đường vừa”. Khi thị trường sốt, ông chuyển sang ly “giữ nguyên lập trường”, thêm đá “phụ thuộc dữ liệu”. Khẩu quyết: cắt th́ cắt từ tốn, kẻo say.
Jefferson – Nhạc trưởng mô h́nh
Nghe âm thanh từ thị trường lao động như nhạc thính pḥng. Một nốt lương tăng, hai nốt năng suất giảm—anh gơ nhẹ cây đũa: “đừng vào cao trào sớm”.
Waller – Chú bác diều hâu
Thích làm toán nhẩm ngay tại bàn: GDP? CPI? Anh nhíu mày, “chưa đủ”. Nhưng cũng có lúc đổi vai, bảo: “ổn rồi đó, hạ tí đi”—khi số liệu dịu.
Bowman – Trưởng thôn ngân hàng cộng đồng
Luôn nhắc: nông thôn, ngân hàng nhỏ, quy định đừng nặng tay. Phe diều hâu gọi chị là “tường thành thận trọng”.
Barr – Giám sát trưởng
Đứng sau b́nh phong chữ “rủi ro hệ thống”. Không tranh luận to, chỉ th́ thầm: “stress test nói ǵ?”. Cả pḥng tự nhiên nhỏ giọng.
Cook – Giáo sư vĩ mô mê dữ liệu vi mô
Đưa bảng khảo sát, nói về chênh lệch thị trường lao động như kể chuyện ngơ nhỏ. Drama mới ập đến, chị đáp tỉnh bơ: “việc ai nấy làm, chính sách vẫn chạy”.
Kugler – Chuyên gia việc làm
Nói ít, thả một biểu đồ về tỷ lệ tham gia lao động là đủ xoay hướng cuộc tṛ chuyện.
Và bên hông sân khấu là đội “chư hầu khu vực”: New York, Chicago, Dallas…—các Chủ tịch Fed địa phương. Họ không là Thống đốc, nhưng mỗi lần phát biểu là lăi suất tương lai lắc như ly sinh tố.
Không đập bàn, chỉ gơ bút. Không hất chén, chỉ hất… dự báo. Bên ngoài, Nhà Trắng muốn nhấn ga; bên trong, Hội đồng bàn nhau: ga được, nhưng phanh phải c̣n. Khi tiếng “cách chức” vang lên từ mạng xă hội, cả pḥng không đổi sắc: “chúng ta họp theo lịch, biểu quyết theo số, và ra quyết định theo… dữ liệu”. Cung đ́nh tiền tệ đánh nhau bằng dấu phẩy và footnote.
Ở Fed, mũi tên duy nhất là mũi tên thời gian: mỗi cuộc họp là một tập mới. Hôm nay diều hâu thắng một câu, mai bồ câu gỡ một chữ. Khán giả chỉ cần nhớ: ai kể chuyện hay hơn về lạm phát và việc làm, người đó viết được nhạc nền cho lăi suất. C̣n tranh chấp nội bộ ư? Toàn cao thủ—đánh bằng… bảng tính.