Lănh đạo hai cường quốc kinh tế nhất nh́ châu Á rốt cuộc sẽ có cuộc tiếp xúc tay đôi đầu tiên bên lề Hội nghị Thượng đỉnh APEC tại Bắc Kinh (10-11/11/2014). Đài Truyền h́nh Nhật Bản NHK đă xác định tin trên vào hôm nay 07/11/2014.
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị phát biểu tại buổi khai mạc APEC ở Bắc Kinh, 07/11/2014.REUTERS/Greg Baker/Pool
Trong bản tin của ḿnh, đài NHK – được hăng tin Pháp AFP trích dẫn - cho biết là hai nước « đă đồng ư dàn xếp một cuộc gặp cấp cao vào tuần tới ».
Trong thời gian gần đây, Tokyo đă nhiều lần đề nghị một cuộc tiếp xúc giữa hai ông Tập Cận B́nh và Shinzo Abe – vốn chưa hề trực tiếp gặp nhau từ ngày lên cầm quyền - nhưng không được Bắc Kinh đáp ứng. Quan hệ hai bên đă căng thẳng từ hai năm nay do tranh chấp chủ quyền trên quần đảo Senkaku/Điếu Ngư và do thái độ của Thủ tướng Abe bị Trung Quốc cho là muốn phủ nhận quá khứ quân phiệt, thực dân của Nhật Bản.
Theo hăng tin Pháp AFP, Trung Quốc được cho là đă từng đưa ra hai điều kiện then chốt đối với Nhật Bản để có thể chấp nhận tổ chức một cuộc gặp Shinzo Abe-Tập Cận B́nh.
Trước hết là việc Thủ tướng Nhật cam kết không viếng thăm đền tử sĩ Yasukuni tại Tokyo như ông từng làm vào tháng 12/2013. Đây là nơi bị Trung Quốc coi là biểu tượng của quá khứ quân phiệt Nhật Bản, v́ bên trong có thời một số nhân vật bị quốc tế liệt vào diện tội phạm chiến tranh.
Điều kiện thứ hai là Nhật Bản phải công nhận là hai nước có tranh chấp chủ quyền trên quần đảo Senkaku/Điếu Ngư, do Nhật Bản quản lư, nhưng bị Trung Quốc đ̣i chủ quyền.
Theo AFP, cho đến nay, Nhật Bản luôn luôn bác bỏ đ̣i hỏi kể trên của Trung Quốc, nhưng một thông báo do Bộ Ngoại giao Trung Quốc công bố hôm nay cho thấy là Nhật Bản dường như đă phần nào nhượng bộ trên hồ sơ tranh chấp biển đảo, cho dù không công nhận một cách rơ ràng.
Thông cáo của phía Trung Quốc viết : « Hai bên công nhận rằng đă có những khác biệt lập trường liên quan đến t́nh h́nh căng thẳng trong những năm gần đây đối với quần đảo Điếu Ngư (tên Trung Quốc đặt cho Senkaku) và một số khu vực ở Biển Hoa Đông ».
Theo bản thông cáo th́ cả Tokyo lẫn Bắc Kinh đều « đă đồng ư ngăn không cho t́nh h́nh nghiêm trọng thêm thông qua đối thoại và tham vấn, đồng thời thiết lập các cơ chế quản lư khủng hoảng để tránh sự cố ».
Riêng về đ̣i hỏi thứ nhất của Bắc Kinh liên quan đền việc Thủ tướng Nhật đi viếng đền Yasukuni, thông báo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc ghi nhận : « Trong tinh thần ‘đối mặt thẳng thắn với lịch sử và hướng tới tương lai’, hai bên đă đạt được một số thỏa thuận về việc khắc phục những trở ngại chính trị trong quan hệ song phương. »
Trọng Nghĩa/RFI