Trước phán quyết của ṭa án, Trung Quốc ra sức đàm phán với các nước lớn nhỏ trong khu vực ASEAN để nhằm mua chuộc.
Tuy nhiên, mọi nỗ lực của Trung Quốc đều không thành công như dự kiến. Các nhà quan sát cho biết hầu hết các nước ASEAN đều do dự khi phải lựa chọn.
Báo South China Morning Post ngày 16-5 dẫn lời chuyên gia Lee Ying Hui ở ĐH Công nghệ Nanyang (Singapore) nhận xét: “Nếu quan hệ giữa hai nước lớn tiếp tục suy giảm, các nước ASEAN sẽ phải đối mặt với lựa chọn v́ điều quan trọng đối với họ là duy tŕ quan hệ tốt với Bắc Kinh lẫn Washington”.
Bà cho rằng các nước ASEAN sẽ phải xem xét hai yếu tố gồm quan hệ an ninh với Mỹ và quan hệ kinh tế với Trung Quốc.
ASEAN đă chứng tỏ không muốn lựa chọn bằng cách mời Mỹ lẫn Trung Quốc tham gia tập trận ở biển Đông với 18 nước.
Mới đây, Trung Quốc đă cho xả nước từ đập thủy điện Cảnh Hồng để giải quyết hạn hán ở vùng châu thổ sông Mekong. Các nhà phân tích ghi nhận động thái này nhằm mua chuộc các nước hạ lưu (Campuchia, Lào, Myanmar, Thái Lan và Việt Nam).
Tổng thống Obama và nhà lănh đạo các nước ASEAN tại Sunnylands (bang California, Mỹ) ngày 16-2.
Ngay sau đó, Bắc Kinh khẳng định đă đạt được thỏa thuận với Campuchia, Lào và Brunei về tranh chấp biển Đông. Campuchia đă tuyên bố bác bỏ thông tin đạt thỏa thuận với Trung Quốc trong khi Lào và Brunei vẫn im lặng.
Theo South China Morning Post, sau khi Trung Quốc xả nước đập, Chủ tịch Tập Cận B́nh đă tṛ chuyện với chủ tịch nước Lào và cam kết đào sâu quan hệ hợp tác với Lào, nước chủ tịch ASEAN trong năm 2016.
Gần đây, Bộ Ngoại giao Trung Quốc lại đề nghị ra một tuyên bố chung về tranh chấp biển Đông với ASEAN.
Ông Thitinan Pongsudhirak, Giám đốc Viện Nghiên cứu quốc tế và an ninh thuộc ĐH Chulalongkorn (Thái Lan), nhận định Trung Quốc đang dùng đ̣n bẩy kinh tế để đạt lợi ích địa-chính trị.
Ông nói: “Trung Quốc đang gây chia rẽ trong ASEAN v́ các nước nhỏ có xu hướng nghiêng về Trung Quốc… trong khi các nước ven biển như Philippines thường sẵn sàng đối đầu hơn”.
Trong khi Trung Quốc ráo riết vận động hành lang, Mỹ đă tăng cường hợp tác an ninh với Philippines. Hồi tháng 2, tổng thống Mỹ cũng đă mời các nước ASEAN dự hội nghị thượng đỉnh lịch sử ở Sunnylands (Mỹ).
Trong khi đó, ngày 15-5, đảng bảo hoàng Funcinpec ở Campuchia đă phát thông báo tuyên bố Funcinpec ủng hộ quan điểm Trung Quốc không chấp nhận và không tham gia vụ kiện trọng tài do Philippines khởi xướng.
Cùng ngày tại Philippines, báo The Standard đưa tin chánh văn pḥng thông tin Herminio Coloma Jr. đă chỉ trích Trung Quốc từ chối tham gia tiến tŕnh trọng tài để giải quyết tranh chấp ở biển Đông.
Ông giải thích: “Philippines tham gia tiến tŕnh trọng tài quốc tế là thể hiện mạnh mẽ các nguyên tắc trong Công ước LHQ về Luật Biển”.
Ông nói Philippines không phải là nước duy nhất tin rằng cần nhờ đến ṭa án trọng tài mà c̣n nhiều nước như Mỹ, Anh, Canada, Pháp, Đức, Ư, Nhật cũng bày tỏ ủng hộ các nguyên tắc ḥa b́nh, an ninh và ổn định ở châu Á-Thái B́nh Dương.
VietBF© Sưu tập