Những ai nghiện chè hẳn sẽ rất khoái khi được thưởng thức loại chè này. Nó có giá đến 10 triệu đồng/kg. Thật đáng đồng tiền bát gạo.
Để có được 1kg trà sen thượng hạng cần tới 1.200 bông hoa sen hồ Tây, ướp qua nhiều lần bằng phương pháp thủ công nên có giá rất đắt đỏ.
Trà sen Tây Hồ được mệnh danh là “thiên cổ đệ nhất trà”, là loại trà tinh tế nhất của Việt Nam, các nước khác trên thế giới không có được.
Trà ướp hương sen theo phương pháp từ xa xưa thuộc hàng quư hiếm, thứ nhất v́ trà móc câu đă tốt sẵn, thứ hai là được ướp thêm với hương sen, mà theo Đông y, rất tốt cho sức khỏe.
Vào mùa sen Hồ Tây (từ tháng 6 đến cuối tháng 8), hàng chục hộ dân quanh hồ (thuộc phường Quảng An, quận Tây Hồ) tranh thủ ngày đêm làm chè.
Bà Ngô Thị Thân (62 tuổi, ở Quảng An) chia sẻ, quy tŕnh sản xuất trà sen hoàn toàn thủ công, không thêm bất kỳ một loại hương liệu nào khác ngoài mùi hương tự nhiên của sen.
Hái sen kiêng gió Tây, không thu hái vào ngày mưa, chỉ hái trong thời gian từ 3-5h sáng, khi những bông hoa vừa hé mở. Chỉ có giống sen bách cánh (sen màu hồng, nhiều lớp cánh, hương sen đượm) mọc ở hồ Tây mới đủ điều kiện để làm thứ trà đặc biệt này.
Sen mang về được nhanh chóng tách nhị hoa (hay gạo sen) để ướp trà. Chè dùng để ướp phải là thứ trà hảo hạng được tuyển chọn từ Thái Nguyên. Ướp trà với những cánh hoa sen nhỏ trong 2 ngày. Sau đó, trà được tách khỏi cánh sen, sấy khô rồi đem ướp với gạo sen. Với mỗi 1kg trà, người ta phải dùng 2 lạng gạo sen cho một lần ướp.
Loại sen để làm trà phải là những bông sen mọc trong hồ Tây hoặc vùng ven hồ, có cánh phớt hồng, vừa chớm nở
Ướp xong lại đem sấy khô, ướp tiếp lần hai. Để hương sen ngấm sâu vào búp trà, các công đoạn phải lặp đi lặp lại đến 7 lần mới xong. Mỗi lạng gạo sen phải cần tới 80-100 bông hoa, v́ thế, để ướp được 1kg trà, phải cần đến khoảng 1.200 bông sen.
Điều đặc biệt, phụ nữ đến tháng, người đi đám ma về không được tham gia làm sen, những loại quả như sầu riêng, thị…cũng không được để gần khu vực làm trà.
Cụ Nguyễn Thị Dần (95 tuổi, người làm chè sen cao tuổi nhất ở Quảng Bá) chia sẻ: “Sen là một loài hoa kỳ diệu, chỉ một chút bẩn, sen sẽ mất mùi hương hoặc lụi tàn. Các cụ ngày xưa kỹ tính, làm trà cấm đàn bà, con gái đến tháng v́ sợ mất mùi hương”.
Hoa sen phải hái trước b́nh minh. Sen Hồ Tây có nhiều cánh xếp vào nhau, nhụy vàng thẫm, cánh hồng phớt sắc, màu hồng rất lạ, không nhạt không sẫm, hương thơm ngào ngạt
Đây chính là lư do khiến trà sen hồ Tây được xếp vào loại trà đắt đỏ bậc nhất, với giá từ 7-8 triệu đồng/cân, thậm chí có lúc lên tới chục triệu đồng/cân, chủ yếu bán cho bà con Việt kiều hoặc cho những người có điều kiện kinh tế. Ngoài làm ướp chè sen truyền thống, cũng ướp chè sen theo kiểu ướp “xổi”, chè bọc trong hoa sen và sử dụng ngay.
Để làm được 1kg trà sen, nghệ nhân cần 1.000-1.200 bông sen
Nghệ nhân chỉ ướp trà vào buổi sáng. Để hoàn thành 1kg trà sen phải mất từ 1-2 tuần
Sen được tách lấy gạo để ướp trà
Trà sẽ được ướp với những cánh hoa sen nhỏ trong 2 ngày, sau đó sấy khô rồi mới được ướp với gạo sen
Theo các nghệ nhân làm trà, việc lấy gạo sen là công đoạn khó nhất. Trong đó người làm phải nhanh tay, khéo léo để hạt gạo không nát, bay mất hương thơm
Với mỗi 1kg trà, người ta phải dùng hai lạng gạo sen cho một lần ướp
Bà Nguyễn Thị Dần (95 tuổi) là nghệ nhân cao tuổi nhất c̣n gắn bó với nghề truyền thống làm trà sen Tây Hồ.
