Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi kêu gọi dỡ bỏ 11 bức tượng của các chiến sĩ hoặc quan chức Liên minh miền Nam trong ṭa nhà quốc hội Mỹ. Động thái diễn ra sau khi người đàn ông da màu George Floyd bị cảnh sát gh́ chết ở Minneapolis, bang Minnesota, tháng trước.
"Tượng đài của những người đàn ông ủng hộ sự tàn ác và man rợ để đạt được mục đích phân biệt chủng tộc, là tượng đài lố bịch sỉ nhục những ư tưởng về Dân chủ và tự do Mỹ, bà Pelosi viết trong đơn gửi ủy ban lưỡng đảng phụ trách thư viện hôm 10/6. "Các bức tượng này tỏ ḷng tôn kính với những thứ đáng căm ghét, không phải di sản. Chúng cần được gỡ bỏ", Pelosi nói thêm.
Hàng trăm bức tượng tôn vinh Liên minh miền Nam, bao gồm 11 bang ủng hộ chế độ nô lệ chống lại Liên bang miền Bắc trong cuộc nội chiến vào giữa thế kỷ 19, đang tồn tại trên khắp nước Mỹ, gợi nhớ về lịch sử nô lệ và đàn áp chủng tộc.
11 bức tượng của lănh đạo hoặc các chiến sĩ tham gia vào cuộc ly khai thất bại này đang được đặt trong ṭa nhà quốc hội Mỹ. Trong đó có tượng đồng của Jefferson Davis, Tổng thống Liên minh miền Nam và tượng đá cẩm thạch của Alexander Stephens, phó tổng thống Liên minh miền Nam.
Trong thư, bà Pelosi đă dẫn những phát ngôn phân biệt chủng tộc của Stephens năm 1861 rằng "Liên minh được thành lập dựa trên sự thật vĩ đại rằng người da màu không bằng người da trắng".
Tượng Tổng thống Liên minh miền Nam Jefferson Davis trong ṭa nhà quốc hội Mỹ. Ảnh: AFP.
Đây không phải lần đầu tiên Chủ tịch Hạ viện Pelosi kêu gọi dỡ bỏ tượng các chiến sĩ Liên minh miền Nam. Tháng 8/2017, bà từng kêu gọi tương tự sau các cuộc biểu t́nh Charlottesville, khởi nguồn từ một cuộc tập hợp của những người ủng hộ da trắng thượng đẳng.
Trên khắp nước Mỹ, nhiều thành phố cũng kêu gọi và dỡ bỏ các bức tượng được xem như biểu tượng của chế độ nô lệ miền nam nước Mỹ. Quân đội Mỹ cũng đang quay lưng với các biểu tượng của Liên minh miền Nam. Tham mưu trưởng hải quân, Đô đốc Michael M. Gilday, hôm 9/6 cho biết ông đang chỉ đạo nhân viên soạn thảo lệnh cấm cờ chiến đấu của Liên minh miền Nam khỏi tất cả các khu vực công cộng và nơi làm việc trên tàu, máy bay và căn cứ của Hải quân. Thủy quân lục chiến cũng ban hành lệnh tương tự vào tuần trước.
Một phát ngôn viên Lục quân đầu tuần này nói rằng các lănh đạo dân sự hàng đầu của quân chủng này đă sẵn sàng đổi tên 10 căn cứ mang tên các sĩ quan Liên minh, động thái mà Lầu Năm Góc đă phản đối trong nhiều năm qua.
Năm 1861, Abraham Lincoln, thành viên đảng Cộng ḥa, đắc cử tổng thống và muốn xóa bỏ chế độ nô lệ ở Mỹ. 7 bang miền nam phản đối chính sách này và tuyên bố ly khai chính phủ liên bang, thành lập chính phủ riêng do Jefferson Davis làm tổng thống, hay c̣n gọi là Liên minh miền Nam.
Chính quyền Abraham Lincoln và quốc tế không công nhận chính phủ này. Khi nội chiến Mỹ bùng nổ, thêm 4 bang khác gia nhập phe miền nam chống lại Liên bang miền Bắc. Chính phủ Liên minh miền Nam tan ră sau khi hai đại tướng Robert E. Lee và Joseph Johnston đầu hàng quân miền Bắc tháng 4/1865.
VietBF@sưu tập