Đằng sau cột mốc 750.000 người chết v́ Covid-19 ở Mỹ. 750.000 người qua đời v́ Covid-19 tại Mỹ gây đau đớn cho gia đ́nh của họ. Thực tế những cái chết tạo ra nhiều chia rẽ và tức giận, nhưng cũng có lúc mang lại thay đổi tốt hơn.
Tyrone là người ra đi trước. Trên đường đến bệnh viện ở Nam Florida, ông cầu xin cháu gái Lisa Wilson: "Chú muốn tiêm vaccine". Tyrone qua đời vào ngày 22/8.
Tiếp theo là tới bà của Wilson, Lillie Mae Dukes Moreland, người đă nuôi nấng cô và 9 đứa con. Bà chống lại vaccine Covid-19 v́ nó c̣n quá mới. Một vài thành viên trong gia đ́nh khuyên bà không nên tiêm v́ bà quá già - 89 tuổi.
Cuối tháng 8, bà Moreland mắc Covid-19. Bà được đưa đến bệnh viện một ngày sau đám tang của Tyrone và qua đời chưa đầy 24 giờ sau đó.
Sáu thành viên trong gia đ́nh cô - tất cả đều chưa tiêm pḥng - lần lượt qua đời trong ṿng ba tuần. Một số người thân của Wilson vẫn nói không cần tới vaccine v́ họ khỏe mạnh và mạnh mẽ.
Ngày 3/11, Mỹ chạm một cột mốc đầy ám ảnh: 750.000 người tử vong v́ Covid-19. Nếu những người Mỹ chết v́ Covid-19 là một bang, số dân của bang này đứng thứ 47, đông hơn cả Alaska, Vermont hoặc Wyoming.
Cuộc tṛ chuyện của người thân nạn nhân qua đời v́ Covid-19 trong thời gian gần đây mang nỗi tiếc thương đặc biệt. Lời than khóc mang theo câu hỏi nhức nhối: "Chúng ta có thể ngăn điều này không?".
Câu hỏi này là điều chia rẽ gia đ́nh, đôi khi làm dấy lên những lời buộc tội đầy giận dữ bởi mọi người đều biết rơ câu trả lời. Những người qua đời trong đợt dịch lần này phần lớn không tiêm vaccine.
Từ cuộc họp mặt gia đ́nh ở Florida đến đám tang ở Michigan, điều đó đă làm chia rẽ sâu sắc và tăng thêm nỗi buồn tại sự kiện đáng nhẽ để nhằm an ủi và thấu cảm giữa những người thân trong gia đ́nh.
Những lá cờ trắng tưởng nhớ người Mỹ chết v́ Covid-19 tại National Mall ở Washington. Ảnh: AP.
Tránh tṛ chuyện về vaccine và Covid-19
Việc mất đi người mẹ, người bà trong gia đ́nh Wilson đă khiến "mọi người xích lại gần nhau trong sự hoài nghi". Một người chú đă không tới đám tang của mẹ chỉ v́ ông sợ tiêm chủng và không muốn làm phiền ḷng những người thân thúc giục ông đi tiêm.
Khi những cái chết liên tục ập đến, 10 người thân do dự với vaccine của Wilson thay đổi quyết định, trong khi có nhiều người khác vẫn không muốn. Điều này dẫn đến việc gia đ́nh hoàn toàn tránh nói về virus hay vaccine.
"Chúng tôi không tức giận, nhưng rất buồn v́ họ không muốn tiêm vaccine", Wilson - người đă cùng chồng và 4 người con tiêm chủng đầy đủ - nói.
Một ngày chủ nhật của tháng 9, người họ hàng khác của Wilson, mục sư Gilbert Grantlin III, đă cùng hàng chục người trong gia đ́nh dự lễ tưởng niệm ba người thân khác.
Grantlin - 27 tuổi, người chủ tŕ 4 đám tang của người thân vào tháng 9 - cho biết: “Tôi nh́n gia đ́nh ḿnh và hỏi: 'Khi nào mới là đủ?'”.
Nhiều người lập luận đức tin của họ quan trọng hơn khoa học. Mục sư Grantlin phản bác rằng đáng lẽ đức tin mới là điều dẫn dắt họ đi tiêm chủng.
"Vaccine không trái ngược với niềm tin. Trong Kinh thánh c̣n chỉ rằng 'v́ thiếu hiểu biết, dân tộc sẽ bị diệt vong'", anh nói.
“Nhiều cuộc căi vă xoay quanh vaccine", Grantlin - người mắc Covid-19 trước khi tiêm vaccine - nói.
Grantlin trả lời “v́ chúng tôi tin rằng có thể ngăn chặn được cái chết chỉ bằng mũi tiêm".
Những tổn thương và rạn nứt vẫn c̣n đó. Một số người bắt đầu đổ lỗi cho những ai đă ngăn cản người thân đi tiêm chủng.
"Một cái chết khủng khiếp"
Cái chết không phải lúc nào cũng mang mọi người lại với nhau, nhưng Brenda Gould - chủ nhà tang lễ Whitaker ở Georgia - chưa từng thấy cái chết nào chia rẽ gia đ́nh giống như Covid-19.
Cô nh́n thấy sự xấu hổ - khi mọi người nói với người thân rằng người quá cố chết v́ Covid-19. Cô nh́n thấy sự thiếu hiểu biết - khi có người né tránh sự thật, tự an ủi bản thân virus không tồi tệ đến như vậy, cho tới khi người thân qua đời.
Cô cũng nh́n thấy sự chia rẽ - người ta đổ lỗi cho nhau về cái chết của người thân. "Tôi chưa bao giờ nghĩ ḿnh sẽ thấy người Mỹ không xích lại gần nhau khi mọi thứ trở nên khó khăn", Gould nói.
Không chỉ xoay quanh vaccine, Covid-19 c̣n gây ra tranh căi sâu sắc về các giá trị cơ bản.
"Đây là những giá trị cơ bản mà họ coi là trọng tâm con người họ", Benjamin Warner - giáo sư truyền thông của Đại học Missouri, người nghiên cứu cách bất đồng chính trị làm suy yếu mối quan hệ trong gia đ́nh - cho biết. “Cảm giác của họ là 'tôi không đấu tranh về vaccine hay tổng thống, mà là về giá trị và cách tôi nh́n nhận bản thân là một người như thế nào'”.
Nến và thánh giá ở Belle Glade, Florida ngày 29/10 để tôn vinh nạn nhân Covid-19. Ảnh: Washington Post.
Sự thay đổi
Sau khi chồng cô, cảnh sát Christopher Broadhead, chết v́ Covid-19 ở tuổi 32, Elisa Broadhead đă nghe thấy nhiều lời đàm tiếu.
Christopher đă không tiêm pḥng. Đồng nghiệp của anh cũng không chủng ngừa và chỉ đeo khẩu trang khi được yêu cầu. Họ đều không đồng ư với quy định về khẩu trang và vaccine.
Nhưng trong đám tang của Christopher, Elisa đă yêu cầu mọi người đeo khẩu trang và thiết lập một pḥng tiêm vaccine tại nhà thờ trong thời gian diễn ra lễ.
"Sau những ǵ tôi trải qua, nh́n chồng chết dần chết ṃn và đau đớn, tôi không muốn bất kỳ ai giống như tôi", Elisa nói.
Tên những người qua đời v́ Covid-19 tại Đài tưởng niệm Rami's Heart ở Wall Township, New Jersey. Ảnh: AP.
Khoảng 800 người đă tham dự đám tang của Christopher. Mục sư Dan McBride cho biết mọi người đều đeo khẩu trang.
Ở một bang mà thống đốc phạt hội đồng trường học v́ yêu cầu đeo khẩu trang, đây là đám tang đầu tiên trong 18 tháng xảy ra đại dịch mà McBride thấy một gia đ́nh làm điều này.
Cảnh sát trưởng của Hạt Polk, Grady Judd - người ủng hộ Donald Trump, từng hứa nếu Trump đến, ông sẽ không che mặt - đeo khẩu trang và khuyến cáo mọi người nên tiêm pḥng trong đám tang của Christopher.
Dustin Pantalone đă chủng ngừa trong đám tang của bạn ḿnh. Anh từng phản đối và không tiêm pḥng.
Nhưng khi biến chủng Delta xuất hiện, từ việc không biết bất cứ ai ảnh hưởng bởi Covid-19, anh nhận được thông báo hàng ngày rằng người quen đă mắc bệnh hoặc qua đời.
Anh cũng động viên bạn gái January Lacy hăy tiêm pḥng cùng anh trong đám tang: "Tôi không muốn chết trẻ như vậy, tôi không muốn ḿnh nằm trên giường bệnh và ước ḿnh đă tiêm pḥng".
"Nếu bạn chống lại việc đeo khẩu trang, hăy ở nhà. Chồng Elisa vừa qua đời v́ Covid-19, và cô ấy không muốn biến đám tang thành ổ lây nhiễm. Tôi tôn trọng điều đó", Lucy nói, người đă khóc khi tiêm vaccine v́ quá sợ hăi và lo lắng.
Elisa và hai đứa con nhỏ cũng mắc Covid-19. Họ tới bệnh viện trong khoảng thời gian Florida hứng chịu làn sóng dịch tồi tệ nhất với hàng trăm người chết mỗi ngày, và bệnh viện từ chối tiếp nhận một số bệnh nhân.
Hiện, Elisa đang đợi 90 ngày sau khi nhiễm bệnh để có thể được tiêm pḥng. Cô từng không đồng t́nh với yêu cầu bắt buộc đeo khẩu trang và tiêm vaccine, nhưng giờ không c̣n gay gắt nữa.
VietBF@ sưu tập