Một số thành viên bảo thủ trong phong trào "Đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại" của Donald Trump đă phản ứng giận dữ trước kế hoạch bán vũ khí cho NATO của tổng thống, cho rằng đây là hành động phản bội lời hứa chấm dứt sự can dự của Mỹ vào các cuộc chiến tranh nước ngoài.
Hôm thứ Hai, Trump tuyên bố sẽ gửi vũ khí cho Ukraine thông qua NATO, đồng thời đe dọa sẽ áp thêm thuế lên Nga nếu không đạt được thỏa thuận chấm dứt chiến tranh trong ṿng 50 ngày.
Nữ nghị sĩ Đảng Cộng ḥa Marjorie Taylor Greene, một đồng minh chủ chốt của Trump, và cựu chiến lược gia của Trump, Steve Bannon, nằm trong số những người chỉ trích quyết định này, khi Bannon nói với người nghe podcast của ḿnh rằng Ukraine là một "cuộc chiến tranh của châu Âu".
Nhà Trắng đă nhấn mạnh rằng châu Âu sẽ phải trả tiền cho các loại vũ khí do Mỹ sản xuất.
Trong một cuộc phỏng vấn với tờ New York Times, Greene - một nghị sĩ theo chủ nghĩa biệt lập đến từ Georgia, một trong những người ủng hộ trung thành nhất của Trump tại Đồi Capitol - cho biết động thái này trái ngược với những ǵ bà đă hứa với cử tri trong chiến dịch tranh cử.
"Không chỉ riêng Ukraine; nói chung là các cuộc chiến tranh nước ngoài và rất nhiều viện trợ nước ngoài", bà nói. "Đây là điều chúng tôi đă vận động tranh cử. Đây cũng là điều tôi đă hứa với khu vực của ḿnh. Đây là điều mọi người đă bỏ phiếu ủng hộ. Và tôi tin rằng chúng ta phải duy tŕ đường hướng này."
Tôi 'thất vọng nhưng chưa xong' với Putin, Trump nói với BBC
Trump công bố kế hoạch vũ khí cho Ukraine tại Nhà Trắng
Trump t́m cách nhấn mạnh rằng vũ khí sẽ được trả tiền thay v́ được cung cấp dưới dạng viện trợ trực tiếp, phát biểu hôm thứ Hai: "Chúng tôi không mua, nhưng chúng tôi sẽ sản xuất, và họ sẽ trả tiền cho chúng."
Nhưng trong một bất đồng công khai hiếm hoi với tổng thống, Greene bày tỏ sự hoài nghi rằng người nộp thuế Mỹ cuối cùng sẽ tránh được bất kỳ chi phí nào và, trong một bài đăng trên mạng xă hội, đă chỉ trích "những thỏa thuận ngầm thông qua NATO".
"Không c̣n nghi ngờ ǵ nữa, tiền thuế của chúng ta đang bị sử dụng", bà nói với tờ New York Times, lập luận rằng các chi phí gián tiếp như các phái bộ huấn luyện của Hoa Kỳ và đóng góp cho NATO đủ điều kiện là sự tham gia của Hoa Kỳ.
"Tôi đă nói điều đó trên mọi sân khấu vận động tranh cử: không c̣n tiền cho Ukraine nữa. Chúng tôi muốn ḥa b́nh. Chúng tôi chỉ muốn ḥa b́nh cho những người dân đó", bà nói. "Và đoán xem? Mọi người vẫn không thay đổi."
'Chúng tôi vẫn ghét điều đó'
Một cựu quan chức chiến dịch tranh cử của Trump, phát biểu với Politico với điều kiện giấu tên, cho biết việc châu Âu mua vũ khí đă "làm dịu" sự tức giận từ những người ủng hộ chủ nghĩa biệt lập của Trump.
"Nhưng chúng tôi vẫn ghét điều đó", vị quan chức này nói. "Đây không phải là cuộc chiến của chúng tôi, và leo thang căng thẳng không có lợi cho nước Mỹ."
Steve Bannon, cựu cố vấn của Trump, đă phát biểu trên podcast War Room của ḿnh rằng "Ukraine đang trở nên rất nguy hiểm".
"Đó là một cuộc chiến của châu Âu. Hăy để châu Âu tự giải quyết", ông nói. "Họ có nguồn lực. Họ có nhân lực."
"Chúng ta sắp trang bị vũ khí cho những người mà chúng ta hoàn toàn không thể kiểm soát", Bannon nói về Ukraine. "Đây là một cuộc chiến tranh kiểu cũ, dai dẳng trên vùng đất đẫm máu của châu Âu - và chúng ta đang bị lôi kéo vào đó."
Trong một tuyên bố được Politico trích dẫn, Phó Thư kư Báo chí Nhà Trắng Anna Kelly cho biết lực lượng ủng hộ MAGA của Trump "không hề hoảng loạn như giới truyền thông".
"Họ tin tưởng Trump, và họ biết rằng vị tổng thống này đang khôi phục ḥa b́nh thông qua sức mạnh."
BBC đă liên hệ với Nhà Trắng để xin b́nh luận.
Một quan chức Nhà Trắng giấu tên đă nói chuyện với Politico và không đồng t́nh với việc lực lượng ủng hộ tổng thống phản đối các động thái của ông. Họ chỉ ra một cuộc thăm ḍ gần đây cho thấy gần hai phần ba cử tri ủng hộ Trump ủng hộ việc tiếp tục gửi vũ khí cho Ukraine.
Các quan chức trong chính quyền Trump cũng đă bảo vệ quyết định của tổng thống, với việc Thứ trưởng Quốc pḥng Elbridge Colby viết trên X rằng "thông điệp Nước Mỹ trên hết của Trump là các liên minh của chúng ta phải công bằng và b́nh đẳng".
"Điều này hoàn toàn hợp lư nhưng đă bị coi là dị giáo trong nhiều năm", ông nói thêm. "Tuy nhiên, giờ đây với cam kết lịch sử với NATO, chúng ta thấy rằng nó có thể hiệu quả."
Cam kết gần đây của các nhà lănh đạo NATO về việc tăng chi tiêu quốc pḥng lên 5% sản lượng kinh tế đă được những người ủng hộ Trump ca ngợi hôm thứ Hai, khi họ lập luận rằng ngay cả với thỏa thuận vũ khí mới, châu Âu vẫn đang gánh vác trách nhiệm lớn hơn cho quốc pḥng của ḿnh.
Và trong một cuộc phỏng vấn độc quyền với BBC hôm thứ Hai, chỉ vài giờ sau khi gặp Tổng thư kư NATO Mark Rutte tại Nhà Trắng, Trump nói rằng liên minh này hiện đang "tự chi trả các hóa đơn của ḿnh".
Ông khẳng định sự ủng hộ của ḿnh đối với nguyên tắc pḥng thủ chung của tổ chức, và cho biết ông "thất vọng nhưng chưa dừng lại" với Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Tổng thống cho biết ông đă nghĩ đến một thỏa thuận chấm dứt chiến tranh ở Ukraine với Nga bốn lần khác nhau.