Acid uric cao gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nào?

[june04]

Không chỉ là nguyên nhân gây bệnh gout, nồng độ acid uric cao còn có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng…

1. Acid uric tác động đến sức khỏe như thế nào?

Acid uric hình thành trong cơ thể như một sản phẩm thải trong quá trình phân hủy các chất hóa học gọi là purin, vốn có tự nhiên trong cơ thể và nhiều loại thực phẩm khác nhau. Gan và niêm mạc ruột tiết ra phần lớn hợp chất này, trong khi thận đào thải 2/3 và đường tiêu hóa xử lý 1/3 còn lại.

Ở người khỏe mạnh, acid uric hòa tan trong máu và đi qua thận vào nước tiểu. Tuy nhiên, vấn đề sẽ phát sinh nếu cơ thể sản sinh quá nhiều acid uric hoặc không đào thải đủ. Hơn nữa, tình trạng này còn dẫn đến tăng acid uric máu, khi các tinh thể sắc nhọn có thể hình thành trong khớp và các mô xung quanh.

Tác động của nồng độ acid uric cao không chỉ giới hạn ở các vấn đề về khớp. Nghiên cứu chỉ ra mối liên hệ chặt chẽ giữa nồng độ acid uric cao và một số tình trạng sức khỏe, bao gồm:

1.1 Tăng acid uric có thể dẫn tới bệnh tim

Nghiên cứu cho thấy nồng độ axit uric cao có thể góp phần gây ra các bệnh tim mạch. Acid uric cao có thể thúc đẩy tình trạng viêm và tổn thương mạch máu, làm tăng nguy cơ hình thành mảng xơ vữa trong động mạch, cản trở lưu thông máu và gây áp lực lên tim.

Những người bị tăng acid uric máu có nguy cơ cao bị đau tim, đột quỵ và các biến chứng khác. Mặc dù nguyên nhân chính xác chưa được xác định rõ ràng, nhưng các nhà khoa học cho rằng, acid uric cao có thể gây rối loạn chức năng nội mô, giảm sản xuất oxit nitric (dẫn đến tổn thương tim) và gây viêm. Tình trạng viêm kéo dài có thể dẫn đến suy tim.


Acid uric cao có thể gây nhiều biến chứng nghiêm trọng.

1.2 Sỏi thận

Khi acid uric tích tụ trong cơ thể, nó có thể kết tinh và hình thành sỏi trong thận. Những viên sỏi acid uric này có thể gây đau dữ dội ở lưng hoặc bụng dưới, kèm theo buồn nôn, tiểu ra máu và đi tiểu thường xuyên. Nếu không được điều trị, sỏi thận có thể gây tổn thương thận hoặc tắc nghẽn dòng nước tiểu, đòi hỏi phải can thiệp y tế.

1.3 Bệnh gout

Gout là tình trạng phổ biến nhất liên quan đến nồng độ acid uric cao. Bệnh xảy ra khi acid uric dư thừa hình thành các tinh thể sắc nhọn trong khớp, dẫn đến đau đột ngột và dữ dội, sưng, đỏ và đau nhức, đặc biệt là ở ngón chân cái. Các cơn gout này có thể xuất hiện mà không có dấu hiệu báo trước và thường tái phát nếu nồng độ acid uric vẫn cao.

1.4 Bệnh thận mạn tính (CKD)

Nồng độ acid uric cao liên tục có thể làm suy giảm chức năng thận theo thời gian. Thận chịu trách nhiệm lọc acid uric ra khỏi máu, nhưng khi quá tải, lượng acid uric dư thừa có thể góp phần gây viêm và sẹo mô thận. Tổn thương dần dần này có thể dẫn đến bệnh thận mạn tính, làm tăng nguy cơ suy thận nếu không được kiểm soát đúng cách.

1.5 Tăng huyết áp (huyết áp cao)

Nồng độ acid uric cao có liên quan đến nguy cơ tăng huyết áp. Mặc dù cơ chế chính xác chưa được hiểu rõ, nhưng acid uric tăng cao có thể gây tổn thương mạch máu và làm giảm nồng độ oxit nitric, vốn giúp duy trì huyết áp khỏe mạnh. Theo thời gian, điều này có thể dẫn đến xơ cứng động mạch và làm tăng huyết áp.

2. Cách giảm axit uric tự nhiên

2.1 Bù nước giúp giảm acid uric

Mất nước liên quan trực tiếp đến việc tăng nồng độ acid uric. Do đó, việc luôn mang theo một chai nước bên mình và đặt lịch nhắc nhở uống nước hàng giờ có thể giúp duy trì đủ nước trong ngày. Uống ít nhất tám cốc nước mỗi ngày giúp thận đào thải acid uric dư thừa hiệu quả.

2.2 Hoạt động thể chất

Nghiên cứu chỉ ra rằng tập thể dục thường xuyên có thể kéo dài tuổi thọ thêm 4-6 năm ở những người có nồng độ acid uric cao. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải chọn đúng loại hình tập luyện. Các hoạt động cường độ thấp đến trung bình như bơi lội, đi bộ hoặc đạp xe sẽ rất có lợi, trong khi các bài tập cường độ cao có thể gây tăng đột biến acid uric.

2.3 Quản lý cân nặng khỏe mạnh

Nghiên cứu cho thấy việc giảm lượng calo và duy trì cân nặng hợp lý có thể làm giảm nồng độ acid uric, ngay cả khi không áp dụng chế độ ăn hạn chế purin. Thực tế, việc quản lý cân nặng hợp lý giúp giảm tình trạng kháng insulin, một yếu tố có thể làm tăng nguy cơ bùng phát acid uric.

Ăn thường xuyên thực phẩm giàu vitamin C giúp giảm nồng độ acid uric một cách tự nhiên.

Ngoài ra, có thể áp dụng một số biện pháp khắc phục tại nhà giúp giảm nồng độ acid uric:

- Giấm táo: Pha một thìa canh giấm táo vào nước, uống mỗi ngày để giúp kiềm hóa cơ thể.

- Thực phẩm giàu vitamin C: Ăn thường xuyên thực phẩm giàu vitamin C giúp giảm nồng độ acid uric một cách tự nhiên.

- Tiêu thụ cà phê: Tiêu thụ cà phê có chứa caffeine ở mức độ vừa phải giúp giảm nguy cơ mắc bệnh gout.

- Tiêu thụ anh đào: Thường xuyên tiêu thụ anh đào hoặc nước ép anh đào giúp giảm nồng độ acid uric.

- Thực phẩm giàu chất xơ: Ngũ cốc nguyên hạt, trái cây và rau quả hỗ trợ quá trình chuyển hóa acid uric thích hợp

Để có kết quả tốt nhất, hãy kết hợp các biện pháp này với việc cung cấp đủ nước.

3. Thực phẩm cần tránh để kiểm soát acid uric

Để kiểm soát nồng độ acid uric, cần phải chú ý cẩn thận đến chế độ ăn uống, chủ yếu nên tránh hoặc hạn chế các loại thực phẩm có thể gây tăng nồng độ acid uric:

- Nội tạng động vật: Đứng đầu danh sách thực phẩm cần tránh, vì chúng chứa hàm lượng purin cao nhất; nên loại bỏ gan, lách, thận và các loại nội tạng khác khỏi chế độ ăn uống.

- Thịt đỏ: Cần được dùng một cách điều độ. Mặc dù không chứa nhiều purin như nội tạng động vật, nhưng mọi người nên hạn chế thịt bò, thịt cừu và thịt lợn ở mức 113g mỗi ngày. Tương tự, những người có nồng độ acid uric cao nên thỉnh thoảng ăn thịt thú rừng như thịt nai và thịt ngỗng.

- Hải sản: Mặc dù không phải tất cả các loại hải sản đều có nguy cơ như nhau, nhưng các loại hải sản sau đây có chứa hàm lượng purin cực cao:

Sò điệp và cá mòi
Cá trích và cá cơm
Cá thu và cá ngừ
Trai và tôm hùm...

- Rượu: Đồ uống có cồn cần được đặc biệt chú ý, trong đó bia có nguy cơ cao nhất. Nghiên cứu chỉ ra rằng nam giới uống một phần bia mỗi ngày có nguy cơ mắc bệnh gout cao hơn 50%. Mặc dù rượu vang ít ảnh hưởng hơn, nhưng tất cả các loại đồ uống có cồn đều có thể ảnh hưởng đến nồng độ acid uric bằng cách gây trở ngại cho chức năng thận.

- Thực phẩm nhiều đường: Đồ uống có đường và thực phẩm giàu fructose cũng cần được cảnh báo. Các nghiên cứu cho thấy nam giới uống hai hoặc nhiều đồ uống có đường mỗi ngày có nguy cơ mắc bệnh gout cao hơn 85%, so với những người chỉ uống một lần mỗi tháng. Siro ngô giàu fructose, có trong nhiều loại thực phẩm và đồ uống chế biến sẵn, sẽ phân hủy thành purin trong cơ thể.

- Thực phẩm chế biến sẵn: Thực phẩm chế biến sẵn thường chứa purin, chất bảo quản và phụ gia ẩn có thể ảnh hưởng đến nồng độ acid uric. Ngoài ra, thực phẩm và chiết xuất giàu men có thể kích thích chuyển hóa purin, làm tăng sản xuất acid uric trong cơ thể.

Kiểm soát nồng độ acid uric kết hợp nhiều phương pháp mà bất kỳ ai cũng có thể áp dụng tại nhà. Mặc dù nồng độ acid uric cao ảnh hưởng đến nhiều người, nhưng các biện pháp tự nhiên, lựa chọn chế độ ăn uống hợp lý và thay đổi lối sống mang lại những giải pháp hiệu quả để duy trì nồng độ acid uric khỏe mạnh.

Những người đang phải ứng phó với nồng độ acid uric cao nên nhớ rằng tính nhất quán rất quan trọng. Những thay đổi nhỏ và đều đặn thường mang lại kết quả tốt hơn so với việc thay đổi lối sống đột ngột. Tuân thủ các hướng dẫn này và khám sức khỏe định kỳ giúp duy trì nồng độ acid uric tối ưu và ngăn ngừa các bệnh lý nguy hiểm liên quan đến acid uric tăng cao.