Nền văn minh Maya là nền văn minh cổ đặc sắc bên cạnh nền văn minh Andes, được xây dựng bởi người Maya, một bộ tộc thổ dân châu Mỹ mà từ 2000 năm trước đây. Hiện nay vẫn c̣n nhiều bí ẩn mà con người muốn khám phá.
Một nhà nghiên cứu khảo cố đă choáng váng khi phát hiện một thành phố bị mất tích của người Maya có chứa “những manh mối ẩn giấu” về nền văn minh một thời tại châu Mỹ.
Thành phố cổ của Palenque của người Maya mới được phát hiện (Ảnh: Getty)
Maya từng là một nền văn minh vĩ đại, nổi tiếng trong các lĩnh vực kiến trúc, toán học và tín ngưỡng thiên văn. Xuất hiện từ năm 2000 trước CN, nhiều công tŕnh ấn tượng của người Maya vẫn c̣n tồn tại trong các khu rừng ở phía đông nam Mexico, Guatemala, Belize và phía tây của Honduras.
Palenque là một thành phố cổ của người Maya ở phía Nam Mexico, có niên đại từ năm 226 trước CN đến năm 799 sau CN. Sau khi nền văn minh Maya suy tàn, thành phố từng một thời bị bao phủ bởi rừng cây tuyết tùng, gỗ gụ và sapodilla trong suốt hơn1.000 năm trước khi được khai quật và phục hồi.
Tuy nhiên, thành phố này thực sự được phát hiện lần đầu tiên vào thế kỷ 19, theo các tài liệu thất lạc trước đó công bố lần đầu trong loạt phim tài liệu “Bí mật Khảo cổ” được tŕnh chiếu bởi hệ thống dịch vụ truyền h́nh Amazon Prime.
Loạt phim được sản xuất năm 2014 tiết lộ: Nhà khảo cổ học John Lloyd Stevens đă có những ghi chép về Palenque trong nhật kư của ông vào ngày 11.5.1840, khi đang có chuyến thám hiểm đến Mexico.
Ông viết: “Trong lịch sử thế giới, không có ǵ khiến tôi ấn tượng hơn cảnh tượng của thành phố đồ sộ và hấp dẫn này, giờ đă trở nên hoang phế và lạc lơng.”
Palenque thực chất đă được phát hiện từ thế kỷ 19 bởi nhà khảo cổ John Lloyd Stevens (Ảnh: Getty)
Stevens đă dành nhiều tháng trước đó để t́m hiểu những câu chuyện về những thành phố ẩn trong khu rừng nhiệt đới hoang dă và những người đă biến mất một cách bí ẩn.
Hành tŕnh của ông qua những địa điểm chưa được khám phá chắc hẳn đă rất khó khăn, với nhiệt độ như thiêu đốt và thảm thực vật dày đặc.
Mặc dù trong các chuyến đi trước, ông đă được chiêm ngưỡng các kim tự tháp Ai Cập, các di tích cổ ở Ư và các đền thờ ở thủ đô Athens, Hy Lạp, nhưng những khu rừng rậm vùng Trung Mỹ mới thực sự khiến ông bị choáng ngợp và kinh ngạc tột độ.
Tập phim tài liệu đi vào chi tiết chuyến hành tŕnh của Stevens, khi cho biết:
“Khi đi ra khỏi rừng, đột nhiên ông bắt gặp được tàn tích của Palenque, thành phố cổ của người Maya.”
Stevens và kiến trúc sư Frederick Catherwood, người vẽ lại bằng màu nước toàn bộ khu vực vừa khám phá, đă nín thở khi nh́n chứng kiến những dấu tích của thành phố linh thiêng này.
Trước khi được phát hiện, Palenque đă bị rừng rậm che phủ suốt hơn 1000 năm (Ảnh: Getty)
“Một điều rơ ràng là chỉ những bộ óc thiên tài mới có thể quy hoạch một thành phố như thế này, và chỉ có những chuyên gia mới có thể xây dựng nên nó.
Một điều rơ ràng nữa là một kỷ nguyên học thuật hoàn toàn mới mẻ của nền văn minh chưa được khám phá này giờ đây sẽ được vén màn - các vị thần, nữ thần, nhà cai trị và những anh hùng - toàn bộ những manh mối c̣n ẩn giấu về văn minh Maya.
“Tại thời điểm huy hoàng của nó, Palenque bao phủ một diện tích hơn 57 km vuông, với dân số lên tới hàng chục ngàn người.”
Tập phim tiếp tục đưa ra một lịch sử tóm lược của thành phố này:
“Những công tŕnh quan trọng nhất được xây dựng từ khoảng năm 630 đến 700 sau CN, khi K’ Pacal và con trai của ông, Chan Balum, thay nhau cai trị thành phố này.
Cung điện, nơi ở của hoàng gia, được xây dựng ở trung tâm thành phố trên một nền đất cao 10 mét.
Trên thực tế, đây chỉ là một nhóm các ṭa nhà được xây dựng đan xen với nhau, nhưng theo cách rất riêng, đây vẫn là một kiệt tác kiến trúc, với các hầm, buồng và các pḥng có trần khá thấp được bố trí xung quanh một khoảng sân phía trong.
Các họa tiết trang trí trên những bức tường vẫn đủ khiến Stevens và Catherwood kinh ngạc, dù màu sắc của chúng đă phai mờ theo thời gian.”
VietBF@ sưu tầm.