Mỹ lần đầu ngừng gửi đất hiếm từ mỏ khai thác duy nhất sang Trung Quốc

[vuitoichat]

Theo như thỏa thuận công ty Shenghe của Trung Quốc với công ty Mỹ đang có nguy cơ đổ bể vì chiến tranh thương mại. Sau khi Mỹ từ lâu đã gần như gửi toàn bộ đất hiếm khai thác được sang Trung Quốc và nhận lại dưới dạng thành phẩm. Khi Shenghe cho biết MP đã “tạm thời ngừng” việc xuất khẩu quặng đất hiếm sang Trung Quốc do “các mức thuế bổ sung được áp dụng gần đây”.

Mỹ hiện chỉ có một mỏ khai thác đất hiếm duy nhất ở bang California. Đất hiếm khai thác được chủ yếu xuất sang Trung Quốc. Ảnh: Reuters.

Công ty Shenghe Resources Holding – một trong những nhà tinh luyện và nhập khẩu đất hiếm lớn nhất Trung Quốc – mới đây xác nhận rằng đối tác tại Mỹ của họ, MP Materials, đã ngừng xuất khẩu đất hiếm sang Trung Quốc, theo tờ Nikkei Asia của Nhật Bản.

Trong một thông báo gửi Sở Giao dịch Chứng khoán Thượng Hải vào tối Chủ nhật, Shenghe cho biết MP đã “tạm thời ngừng” việc xuất khẩu quặng đất hiếm sang Trung Quốc do “các mức thuế bổ sung được áp dụng gần đây”.

Thỏa thuận vẫn còn hiệu lực nhưng không thể thực thi

Dù chỉ nắm giữ cổ phần thiểu số tại MP, Shenghe có một thỏa thuận với công ty Mỹ này. Theo đó, chi nhánh tại Singapore của Shenghe sẽ mua quặng đất hiếm do MP khai thác, dựa trên một số tiêu chuẩn kỹ thuật cụ thể, theo hình thức bao tiêu – nghĩa là Shenghe cam kết nhận hàng từ Mỹ, nếu không sẽ phải nộp phạt.

Thỏa thuận đã được gia hạn và có hiệu lực từ tháng 1/2024, kéo dài trong hai năm, với khả năng gia hạn thêm một năm nữa.

“Thỏa thuận bao tiêu hiện vẫn còn hiệu lực tính đến thời điểm này”, Shenghe khẳng định. Tuy vậy, công ty cũng trấn an nhà đầu tư rằng “đã đa dạng hóa các kênh cung cấp nguyên liệu đất hiếm thô”, bao gồm việc phát triển các mỏ trong nước tại tỉnh Tứ Xuyên và đầu tư vào một số mỏ ở nước ngoài.

Shenghe không công bố cụ thể lượng quặng đất hiếm mua từ Mỹ. Trong khi đó, MP là đơn vị khai thác chính tại mỏ Mountain Pass – mỏ đất hiếm duy nhất còn hoạt động thương mại ở Mỹ. Nằm tại bang California, mỏ này từng bị bỏ hoang trong nhiều năm trước khi được MP mua lại và khôi phục vào năm 2017.

Kể từ đó, Mỹ khai thác quặng tại Mountain Pass rồi xuất khẩu sang Trung Quốc để tinh luyện, sau đó nhập lại dưới dạng thành phẩm.

Phụ thuộc đáng kể vào Trung Quốc

Trong một thông cáo riêng vào tuần trước, MP Materials xác nhận đã “ngừng hoàn toàn” việc gửi quặng đất hiếm sang Trung Quốc. Công ty cho biết động thái mới diễn ra sau khi “Trung Quốc áp dụng các biện pháp đánh thuế trả đũa và kiểm soát xuất khẩu”.

“Việc bán các vật liệu chiến lược quan trọng của chúng tôi với mức thuế lên tới 125% là điều phi lý về mặt thương mại và không phù hợp với lợi ích quốc gia của Mỹ”, MP cho biết.

MP khẳng định đã chuẩn bị cho tình huống này “ngay từ ngày đầu tiên”, và đã đầu tư gần 1 tỷ USD trong những năm qua nhằm khôi phục chuỗi cung ứng đất hiếm tại Mỹ. Trên thực tế, sản lượng đất hiếm được tinh luyện ngay tại Mỹ hiện chỉ chiếm tỉ trọng rất thấp.

MP cho biết lượng đất hiếm dừng bán sang Trung Quốc được tạm lưu kho để chờ các diễn biến tiếp theo của thị trường. Ít nhất là năm ngoái, Shenghe vẫn là khách hàng lớn nhất của MP. Trong báo cáo tài chính năm công bố hồi tháng Hai, MP cho biết: “Shenghe là khách hàng chủ chốt, chiếm khoảng 80% tổng doanh thu của công ty trong năm 2024”. Dù vậy, tỷ lệ này đã giảm nhẹ so với mức hơn 90% trong hai năm trước đó.

Về phía Shenghe, dù chưa nói rõ cách xử lý mối quan hệ với MP trong tương lai, công ty cho biết sẽ “tiếp tục theo dõi chặt chẽ diễn biến của vụ việc”.