Tại thành phố Phật Sơn, miền Nam Trung Quốc, giới chức đang phải đối mặt với dịch bệnh chikungunya – một căn bệnh do virus lây truyền qua muỗi, gây đau đớn dữ dội và có nguy cơ lan rộng khắp cả nước.
Virus chikungunya lây lan ở Trung Quốc
Binh sĩ mang khẩu trang phun thuốc diệt côn trùng tại các công viên và đường phố. Máy bay không người lái được triển khai để xác định các điểm sinh sản của muỗi. Các nhà nghiên cứu cũng thả "muỗi voi" – loài muỗi khổng lồ có ấu trùng ăn muỗi mang virus – cùng với hàng ngàn con cá ăn muỗi xuống ao hồ trong thành phố.
Virus chikungunya, lây truyền qua vết cắn của muỗi nhiễm bệnh, hiếm khi gây tử vong nhưng có thể gây sốt và đau khớp nghiêm trọng. Chỉ trong ṿng bốn tuần, khoảng 8.000 ca nhiễm đă được ghi nhận tại Trung Quốc, chủ yếu ở Phật Sơn, khiến đây trở thành đợt bùng phát lớn nhất kể từ khi virus này lần đầu xuất hiện tại nước này vào năm 2008.
Các chuyên gia nhận định rằng t́nh trạng nhiệt độ toàn cầu gia tăng đang khiến thời tiết ấm hơn và ẩm hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi sinh sôi.
Để ứng phó, chính quyền địa phương triển khai một số biện pháp quen thuộc từng được áp dụng hiệu quả trong đại dịch COVID-19.

Nhân viên pḥng chống dịch bệnh tại Phật Sơn tiến hành kiểm tra cộng đồng tại các khu vực muỗi sinh sản. Ảnh: NYT
Tại lối vào các ṭa nhà, nhân viên phun thuốc chống muỗi lên người dân trước khi cho họ vào. Nhân viên cộng đồng mặc áo vest đỏ đi kiểm tra từng hộ, yêu cầu dọn sạch các khu vực có nước đọng. Những người từ chối hợp tác có thể bị phạt hành chính, hoặc trong những trường hợp nghiêm trọng, sẽ bị truy cứu trách nhiệm h́nh sự với cáo buộc "cản trở công tác pḥng chống bệnh truyền nhiễm", theo một infographic do chính phủ Trung Quốc phát hành.
Theo thông báo của ủy ban khu phố đường Quế Thành, ít nhất năm hộ gia đ́nh đă bị cắt điện v́ không hợp tác.
Tại nhiều thành phố thuộc tỉnh Quảng Đông, các ca bệnh được chuyển đến “khu tiếp nhận” và cách ly sau lớp lưới chống muỗi.
Virus chikungunya
Virus chikungunya – do muỗi Aedes aegypti (loài muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết và Zika) gây ra – lần đầu được phát hiện ở miền Nam Tanzania vào những năm 1950. Tên gọi “chikungunya” bắt nguồn từ tiếng Chimakonde, có nghĩa là “vật bị cong queo”, ám chỉ tư thế co rút đau đớn của bệnh nhân.
Sau khi ghi nhận một ca sốt xuất huyết nhập cảnh vào ngày 8/7 tại Phật Sơn, dịch bệnh lan rộng nhanh chóng. Người dân hiện được khuyến cáo dành ít nhất ba phút mỗi sáng để dọn sạch các khu vực có thể tích tụ nước. Các cán bộ, công chức được yêu cầu kiểm tra kỹ các khay chậu hoa, khay trà, phần nước thừa trong ly, mái hiên và các vật chứa nước khác trước khi rời cơ quan.
Giáo sư Nhậm Siêu (Ren Chao) từ Đại học Hồng Kông, chuyên nghiên cứu về tác động của biến đổi khí hậu tới các bệnh do muỗi truyền ở đô thị, cho biết: "Muỗi không cần nhiều nước để sinh sản – chỉ cần một vũng nước nhỏ bằng nắp chai Coca-Cola cũng đủ để chúng phát triển".
Dịch bệnh đă thu hút sự chú ư của quốc tế. Hôm 1/8, Trung tâm Kiểm soát và Pḥng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) đă ban hành cảnh báo du lịch Cấp độ 2 đối với tỉnh Quảng Đông, khuyến cáo du khách tiêm pḥng trước khi đến du lịch.
Trước các báo cáo về cảnh báo từ Mỹ, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Quách Gia Khôn cho biết rằng t́nh h́nh lây nhiễm tại Trung Quốc "vẫn trong tầm kiểm soát".
Theo The New York Times, các ca bệnh đă lan rộng từ các đảo Ấn Độ Dương đến châu Âu và nhiều khu vực khác, khiến Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) trong tháng 7 phải kêu gọi các nước hành động nhằm ngăn chặn đợt bùng phát quy mô lớn. Theo Trung tâm Kiểm soát và Pḥng ngừa Dịch bệnh châu Âu (ECDC), toàn cầu đă ghi nhận khoảng 240.000 ca nhiễm chikungunya và 90 ca tử vong liên quan trong năm nay, trong đó các quốc gia Nam Mỹ bị ảnh hưởng nặng nề nhất.
Ngoài Phật Sơn, khoảng 200 ca nhiễm khác đă được ghi nhận tại 12 thành phố ở tỉnh Quảng Đông. Tỉnh Hồ Nam lân cận cũng báo cáo một số ca nhiễm chưa xác định. Ma Cao và Hồng Kông – cách Phật Sơn khoảng 160 km về phía nam – cũng đă ghi nhận các ca bệnh rải rác.
Chủ tịch tỉnh Quảng Đông, ông Vương Vĩ Trung, hôm thứ Bảy (2/8) đă yêu cầu toàn bộ hệ thống chính quyền địa phương huy động người dân dọn sạch mái nhà, sân trong, đốt nhang xua muỗi, lắp lưới chắn cửa sổ và treo màn chống muỗi ở giường ngủ.
"Chúng ta phải nỗ lực hết sức để chiến thắng trong cuộc chiến chống dịch bệnh", ông nhấn mạnh.
Các nhà thuốc tại Phật Sơn bắt đầu theo dơi những người mua thuốc hạ sốt, thuốc trị phát ban và đau khớp. Vào ban đêm, những ṭa nhà cao tầng trong thành phố bật biển báo điện tử nhắc nhở cư dân đốt nhang muỗi và dọn sạch các nơi đọng nước.
VietBF@sưu tập