Tàu chiến Mỹ cuối cùng bị phát xít Đức đánh ch́m. Chiến hạm USS Eagle 56 ch́m sâu xuống đáy đại dương. Tàu chiến phát nổ và găy đôi chỉ 2 tuần trước khi Đức Quốc xă đầu hàng.
Tàu tuần tra USS Eagle 56 chở 62 thủy thủ của hải quân Mỹ phát nổ cách bờ biển bang Maine chỉ 8 km, trong đó 13 người được cứu sống. Chiến hạm này do Henry Ford, người sáng lập công ty Ford Motor, thiết kế và là tàu duy nhất thuộc lớp Eagle bị đánh ch́m.
Hải quân Mỹ ban đầu kết luận thảm họa này là tai nạn do một vụ nổ trong buồng chứa nồi hơi gây ra, dù các thủy thủ sống sót cho biết họ phát hiện một tàu ngầm Đức trước khi chiến hạm bị ch́m.
Tuy nhiên, tới năm 2001, các tài liệu được giải mật xác nhận Eagle 56 đă trúng ngư lôi phóng từ tàu ngầm U-853 của hải quân Đức Quốc xă. Tàu Eagle 56 được xác nhận bị đánh ch́m do hành động thù địch của kẻ thù trong chiến tranh, dù thảm họa xảy ra chỉ hai tuần trước khi Thế chiến II kết thúc.

Một mảnh vỡ của tàu tuần tra Eagle 56 khắc dấu hiệu của Hải quân Mỹ. Ảnh: Smithsonian Channel.
Bất chấp những nỗ lực điều tra của hải quân Mỹ, tung tích của Eagle 56 vẫn là bí ẩn trong thời gian dài. Dù con tàu ch́m tương đối gần bờ, mọi nỗ lực xác định vị trí xác tàu đều thất bại suốt nhiều thập kỷ.
Bí ẩn này thôi thúc Đội Thám hiểm Nomad, một nhóm thợ lặn nghiệp dư tại vùng New England, bắt đầu hành tŕnh t́m xác tàu vào năm 2014. Nomad do Ryan King cùng hai người bạn là tài xế lái xe tải chở thịt Jeff Goodreau và công chức Donald Ferrara lập ra, sau đó có 5 người khác gia nhập.
"Tôi tin rằng việc t́m kiếm các xác tàu là nhiệm vụ của ḿnh", Goodreau cho biết. "Eagle 56 cần được t́m thấy. Đó là 'bóng ma vĩ đại' của vùng New England. Rất nhiều người đă t́m kiếm nó, nhưng chưa ai phát hiện ra".
Tuy nhiên, hành tŕnh này không dễ dàng. Goodreau mô tả đáy đại dương ở phía bắc mũi Cape Cod, bang Massachusetts giống như một mê cung với nhiều vực sâu và vách đá, trong khi tàu Eagle 56 khá nhỏ. Tại thời điểm đó, nhóm thợ lặn chưa biết con tàu đă lọt vào một rănh đá dưới đáy biển.
"Điều này tương tự việc thả một lon nước xuống hẻm núi rồi bịt mắt đi t́m nó, bởi bạn không thể thấy được nó khi nh́n xuống. Tầm nh́n chỉ khoảng 3 mét, mọi thứ tối đen", Goodreau cho hay.
Nhóm thợ lặn c̣n gặp khó khăn hơn nữa khi chiếc từ kế đắt tiền của họ trở nên vô dụng do cấu trúc địa chất dưới đáy biển. "Hóa ra những tảng đá ngoài khơi bang Maine không chỉ lớn mà c̣n chứa đầy sắt", Goodreau cho biết.
Những mùa hè lần lượt trôi qua, nhóm thợ lặn vẫn chưa thu được kết quả nào. Họ dành thời gian trong mùa đông để t́m hiểu kỹ hơn về vụ ch́m tàu, cố gắng xác định tọa độ của con tàu.
Quá tŕnh nghiên cứu c̣n giúp các thành viên trong nhóm t́m được sợi dây liên kết với thủy thủ đoàn của Eagle 56. Ferrara cho biết với tư cách một cựu thủy quân lục chiến, ông cảm thấy thân thuộc với các thủy thủ thiệt mạng trong vụ ch́m tàu. Hầu hết họ đều khá trẻ.
Nhóm thợ lặn sau đó hợp tác với Gary Kozak, một chuyên gia t́m kiếm dưới đáy biển, để xác định một số vị trí khả thi của xác tàu. Cuối cùng, sau nhiều năm t́m kiếm miệt mài, họ đă xác định thành công vị trí của Eagle 56 ở độ sâu 91 m dưới đáy Đại Tây Dương vào tháng 6/2018, giúp giải mă bí ẩn tồn tại gần 75 năm.
"Hai thợ lặn đă nh́n thấy một bức tường thép khổng lồ dưới đáy đại dương. Hóa ra đó chính là Eagle 56", Ryan King kể lại, nói thêm rằng anh cảm thấy phấn khích tột độ.
Sau khi t́m thấy xác tàu, nhóm thợ lặn dành thời gian c̣n lại của mùa hè năm ngoái để tiến hành thêm khoảng 20 chuyến lặn, với mục đích thu thập bằng chứng cần thiết để chứng minh đây là Eagle 56. Họ hợp tác chặt chẽ với Robert Neyland, người đứng đầu nhánh khảo cổ học dưới biển thuộc Bộ Tư lệnh Di sản và Lịch sử Hải quân Mỹ.
Các thợ lặn mất chưa đầy 4 phút để tới được vị trí xác tàu, nơi nhiệt độ nước chỉ c̣n 4 độ C. Tuy nhiên, quá tŕnh ngoi lên diễn ra trong ba giờ để họ có thể tránh hiện tượng giảm áp.
"Lịch sử đă được viết lại", Neyland nói. Ông cho rằng phát hiện của nhóm thợ lặn là bằng chứng vô giá đối với thủy thủ đoàn của Eagle 56 trong việc chứng minh tàu của họ đă bị tấn công. Tuy nhiên, 13 người sống sót sau vụ ch́m tàu không thể tận hưởng niềm vui này bởi họ đều đă qua đời.
Mục tiêu hiện nay của nhóm thợ lặn là t́m kiếm quả ngư lôi đă đánh ch́m tàu Eagle 56, đồng thời cố gắng hành động một cách thận trọng khi lặn trong khu vực tàu ch́m, nơi 49 thủy thủ Mỹ đang yên nghỉ cùng chiến hạm của ḿnh.
"Chúng tôi không muốn làm phiền họ và luôn giữ thái độ thật tôn trọng khi có mặt tại đây", Ferrara cho biết, đề cập tới những thủy thủ đă khuất.