“Về miền Trung, miền thùy dương bóng dừa ngàn nơi, thuyền ngược xuôi suốt một ḍng sông... dài. Ôi quê hương xứ dân gầy. Ôi bông lúa, con sông xưa, thành phố cũ” (Về miền Trung/ Phạm Duy)…
Bánh nổ, một loại bánh chỉ Quảng Ngăi mới có, loại bánh mà khi làm không thể thiếu bàn tay đàn ông nện vồ /// Ảnh: Trang Thy
Mỗi lần nghe câu hát này là trong ḷng tôi gợi lên h́nh ảnh quê hương miền Trung với những t́nh cảm khó nói. Trong 3 miền, miền Trung có ǵ đó thân yêu hơn, không phải v́ đó là quê hương tôi mà c̣n bởi những nét đơn sơ trong nghèo khó với những phong cảnh đẹp yên ả, ḷng người dân chân chất, hiền lành tạo trong tôi một nỗi nhớ khó quên.
Ngày xưa, khi xe khách c̣n chạy ban ngày nhiều hơn ban đêm, tôi thường ngồi bên cửa sổ xe trong những lần đi xuyên miền Trung, say sưa ngắm những phong cảnh dọc quốc lộ số 1, nh́n những con đường ṃn chạy ven bờ tre, bóng dừa phủ lên những mái nhà tranh cạnh những cánh đồng lúa cằn cỗi. Có lần chợt thấy một căn nhà có chiếc sân với lu nước bên gốc cau, cạnh lu nước là một cái gáo dừa móc vào cái cọc, tôi đă quá tiếc rằng ḿnh không mang theo máy ảnh để chụp cái h́nh ảnh mà vài năm nữa sẽ không bao giờ t́m thấy trên đất nước Việt Nam này.
Tuổi thơ tôi ở đó thấm đẫm những kỷ niệm êm đềm, từ những đêm trăng trong khu vườn um tùm cây lá, những trưa hè vác ná thun ŕnh bắn chim trong vườn đến những ngày đông mưa dầm, nước lụt, lội ra sau vườn bắt cá.
Từ những ngày xa xưa người ta c̣n gánh don đi bán, don đựng trong cái ṿ đất, cô bán don gánh một đầu ṿ don, một đầu kia là chồng bánh tráng, vô tận những xóm làng bán cho người dân ăn sáng.
Về sau này, khi thị xă Quảng Ngăi phát triển, don thường bán vào buổi tối chung với chè ở các quán ven đường phố, lúc này món don lại được cải tiến thêm là don ăn với bánh tráng sống thay v́ chỉ ăn với bánh tráng chín như trước đây, và v́ don bán chung với chè nên đă xảy ra nhiều t́nh huống dở khóc, dở cười cho khách tỉnh khác ăn don lần đầu. Đó là câu chuyện của một sinh viên trường Cao đẳng Sư phạm Nghĩa B́nh. (Thời gian này Quảng Ngăi và B́nh Định nhập chung thành tỉnh Nghĩa B́nh nên tại trường Cao đẳng Sư phạm có cả sinh viên người B́nh Định). Anh này đi dạo phố buổi tối, thấy quán có cái bảng ghi là “Chè Don” nên tưởng là tên một loại chè mới, bèn vào quán gọi chủ quán cho một ly chè don, chủ quán hỏi ăn chè hay don chứ không có món chè don. Lại một anh khác vào quán và đă được bạn bè nhắc chè và don là hai món khác nhau nhưng không biết don là ǵ nên gọi chủ quán bảo cho tôi một ly don, chủ quán cười, bảo don người ta ăn bằng tô chứ không ai ăn bằng ly.
Những ngày đi học chỉ mong trời băo hay lụt để được nghỉ học mà miền Trung từ tháng 9 trở đi hầu như băo tới liên tục, cha mẹ th́ lo lắng c̣n ḿnh th́ thích thú đi lội nước, đi bắt cá cả ngày cho đến khi ướt sũng quần áo mới thôi.
Cuối đông, vào đầu tháng chạp là tục đi dẫy mả ông bà, lúc bấy giờ những cơn mưa dai dẳng đă hết, nhường chỗ cho nắng vàng lên và những sáng sương mù se se lạnh. Đây là giai đoạn thời tiết đẹp nhất của miền Trung - hai mùa mưa nắng, cho nên những năm đầu tiên đi học sư phạm ở Pleiku bắt gặp nắng vàng và sương mù tôi nhớ quê vô cùng. Tôi yêu mùa xuân nhưng chỉ yêu những ngày lập xuân bởi thời gian này không khí ở quê nhà thật rộn ràng chuẩn bị tết, từ đầu tháng chạp mẹ tôi đă đi chợ lựa mua những nhánh gừng đẹp về làm mứt, rồi sang mười lăm tháng chạp cả xóm rộn ră tiếng th́ thụp của vồ nện bánh nổ, một loại bánh chỉ Quảng Ngăi mới có, loại bánh mà khi làm không thể thiếu bàn tay đàn ông nện vồ v́ phụ nữ yếu đuối không thể cầm nổi cái vồ to và nện không được mạnh, bánh nổ phải nện càng mạnh th́ bánh mới chắc, đẹp. Tôi nhớ có lần chị tôi mang loại bánh này cho bạn chị ở Sài G̣n ăn thử, chị bạn mới thấy tưởng miếng xốp, tương tự như vậy những người dân tỉnh khác khi ăn món mạch nha của Quảng Ngăi họ cũng không tin là không có đường trong đó.
Và cứ thế, suốt tháng chạp quê tôi rộn ră chuẩn bị đón tết. Tôi đă có lần thử đếm tất cả các loại bánh mứt mẹ tôi làm đến hai mươi bốn loại, tất cả mẹ tự làm hết, bánh mứt nào làm xong mẹ đều quạt một ḷ than, quây cái tấm cót lại và để cái nia lên trên sấy cho bánh, mứt khô cứng. Qua tết mẹ bỏ các bánh mứt c̣n dư vào các hộp thiếc gác lên xà nhà để dành đến tận tháng 3 mang xuống cúng giỗ, bánh vẫn c̣n nguyên chất lượng như cũ.
H́nh bóng quê hương miền Trung và những kỷ niệm tuổi thơ sẽ không bao giờ rời khỏi tâm tưởng tôi.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.