Lý do chính quyền Trump khó truy tố ông Obama 'tội phản quốc'

[goodidea]

Tổng thống Trump cho rằng ông Obama "phản quốc" vì cố phá hoại kết quả bầu cử năm 2016, nhưng các bằng chứng mới công bố không hỗ trợ cáo buộc này.

Tổng thống Donald Trump tuần này cáo buộc người tiền nhiệm Barack Obama phạm tội hình sự, thậm chí là "phản quốc", khi dẫn đầu một âm mưu nhằm phá hoại kết quả cuộc bầu cử năm 2016.

Tuyên bố này được đưa ra sau khi Giám đốc Tình báo Quốc gia Tulsi Gabbard tuyên bố giải mật các tài liệu mà bà cho là bằng chứng về một "âm mưu" do cựu tổng thống Obama và các quan chức cấp cao trong chính quyền của ông thực hiện, nhằm phá hoại chiến thắng của ông Trump trong cuộc bầu cử năm 2016 bằng cách dựng lên câu chuyện về sự can thiệp của Nga có lợi cho ứng cử viên đảng Cộng hòa.


Ông Obama (trái) và ông Trump dự tang lễ cựu tổng thống Jimmy Carter ngày 9/1 tại Washington. Ảnh: AFP

"Tài liệu mật" mà Gabbard công bố là một báo cáo 44 trang được Ủy ban Tình báo Hạ viện soạn thảo tháng 9/2020 và loạt email từ các quan chức thời Obama được giải mật, công bố ngày 18/7.

"Có bằng chứng không thể chối cãi cho thấy tổng thống Obama và đội ngũ an ninh quốc gia của ông ấy đã chỉ đạo tạo ra một đánh giá tình báo mà họ biết là sai sự thật", bà Gabbard nói. Bà thêm rằng ý tưởng Nga can thiệp bầu cử để có lợi cho ông Trump là "câu chuyện bịa đặt".

Vào năm 2016, trong những ngày cuối cùng trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Obama, Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) kết luận Nga đã tìm cách can thiệp bầu cử Mỹ với xu hướng ủng hộ ông Trump giành chiến thắng. Chính phủ Mỹ sau đó trục xuất hàng loạt nhà ngoại giao Nga và áp đặt lệnh trừng phạt lên Moskva. Một báo cáo của cộng đồng tình báo Mỹ năm 2017 công bố chi tiết chiến dịch gây ảnh hưởng của Nga lên bầu cử Mỹ.

Bà Gabbard cho rằng chính quyền ông Obama vẫn tiếp tục điều tra về sự can thiệp của Nga sau khi ông Trump đắc cử, dù các email giải mật cho thấy các quan chức dưới quyền trong những tháng trước bầu cử năm 2016 đã kết luận "không có dấu hiệu nào cho thấy mối đe dọa của Nga nhằm thao túng phiếu bầu".

Giám đốc tình báo Mỹ cho rằng hành động này là nhằm "đảo ngược mong muốn" của người dân Mỹ đã bầu cho ông Trump và đã chuyển giao bằng chứng cho Bộ Tư pháp để xem xét truy tố ông Obama cùng các quan chức liên quan. "Dù quyền lực đến đâu, mọi cá nhân liên quan đến âm mưu này đều phải bị điều tra và truy tố ở mức cao nhất theo luật pháp", bà Gabbard nói.

Tuy nhiên, giới chuyên gia lại cho rằng những tài liệu giải mật mà trùm tình báo Gabbard đưa ra không đủ để chứng minh rằng Nga không can thiệp vào cuộc bầu cử nhằm hỗ trợ ông Trump, hay cựu tổng thống Obama đã ra lệnh mở cuộc điều tra với kết luận "bỏ túi".

"Không có bằng chứng nào về hành vi phạm tội của cựu tổng thống Obama hay bất kỳ ai trong chính quyền ông", Barbara Ann Perry, nhà phân tích chuyên về các tổng thống Mỹ tại Trung tâm Miller ở Mỹ, nói.

Liên quan tới việc chính quyền ông Obama quyết định mở cuộc điều tra sau bầu cử, Perry cho rằng cựu tổng thống có lý do chính đáng để làm như vậy.

"Nhà Trắng của ông Obama lúc ấy nghi ngờ Nga đang can thiệp bầu cử, nhưng họ không lập tức điều tra mà đợi đến sau ngày 8/11/2016, bởi họ lo ngại bị ông Trump cáo buộc can thiệp vào cuộc bầu cử để hỗ trợ bà Hillary Clinton", chuyên gia này giải thích.

Bản thân ông Trump trong chiến dịch tranh cử 2016 cũng nhiều lần cảnh báo rằng cuộc bầu cử có thể bị "đánh cắp", tạo ra bầu không khí căng thẳng và nhạy cảm khiến chính quyền Obama phải thận trọng, theo Perry.

Ngoài ra, giới phân tích cho rằng những tài liệu mà bà Gabbard công bố dường như không mâu thuẫn với những kết luận tình báo trước đó về sự can thiệp của Nga.

Quan chức chính quyền ông Obama không cáo buộc phiếu bầu bị thao túng, mà cho rằng các tin tặc Nga đã phát động chiến dịch trực tuyến nhằm gieo bất hòa ở Mỹ trong cuộc bầu cử, trong đó có việc rò rỉ email của các thành viên cấp cao đảng Dân chủ và việc sử dụng "bot" để gây ảnh hưởng tới dư luận trên mạng xã hội Mỹ.

Các thông tin độc lập sau đó, như báo cáo của công tố viên đặc biệt Robert Mueller năm 2019 hay của Ủy ban Tình báo Thượng viện năm 2020, đều khẳng định Nga đã can thiệp vào bầu cử 2016. Tuy nhiên, cả hai báo cáo đều không chỉ ra mối liên hệ giữa chiến dịch của ông Trump với Nga.

Nga đã nhiều lần bác bỏ các cáo buộc can thiệp bầu cử Mỹ, trong khi ông Trump và đồng minh thường gọi các cuộc điều tra này là "trò lừa bịp".

"Cáo buộc mới của Gabbard không có bất kỳ thông tin mới nào. Nếu không có sự thật mới được đưa ra hay các bằng chứng độc lập nào, những cáo buộc này dường như không thể thúc đẩy xem xét lại cuộc điều tra ban đầu", Heather Hurlburt, thành viên Chương trình Châu Mỹ tại tổ chức nghiên cứu Chatham House ở Anh, nói.

Văn phòng cựu tổng thống Obama cũng cho rằng các "tài liệu giải mật" của bà Babbard không làm suy yếu kết luận được chấp nhận rộng rãi rằng Nga đã nỗ lực gây ảnh hưởng đến cuộc bầu cử tổng thống năm 2016.

Chuyện gì có thể xảy ra tiếp theo?

Bộ Tư pháp ngày 23/7 cho biết đã thành lập nhóm chuyên trách để đánh giá các tài liệu và tuyên bố của Gabbard, cũng như xem xét các bước đi pháp lý tiềm năng. Bộ trưởng Tư pháp Pam Bondi nói cơ quan của bà sẽ "điều tra đầy đủ những tiết lộ đáng lo ngại và không bỏ sót bất kỳ chi tiết nào".

Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng nỗ lực truy tố cựu tổng thống Obama của chính quyền Trump sẽ đối mặt thách thức rất lớn. Với tư cách cựu tổng thống Mỹ, ông Obama được hưởng quyền miễn trừ với các hành động từng thực hiện trong thời gian nắm quyền.

"Điều này đủ để cản trở bất kỳ vụ truy tố nào", Shola Lawal, nhà phân tích của Al Jazeera, viết.

Trong một phán quyết mang tính bước ngoặt ủng hộ ông Trump vào tháng 7/2024, Tòa án Tối cao Mỹ từng xác nhận các tổng thống có quyền miễn trừ tuyệt đối khi họ thực hiện các "hành động chính thức" trong thẩm quyền. Phán quyết này giúp ông Trump thoát khỏi thách thức pháp lý sau khi bị truy tố với cáo buộc tác động đến kết quả bầu cử năm 2020.

Chuyên gia Perry cho biết lệnh điều tra Nga can thiệp bầu cử mà ông Obama từng đưa ra là "hành động chính thức" trong thẩm quyền của người đứng đầu Nhà Trắng. Bộ Tư pháp Mỹ trong chính quyền Trump có thể cho rằng việc điều tra cáo buộc Nga can thiệp bầu cử Mỹ không phải nhiệm vụ cốt lõi của tổng thống, song đây được xem là lập luận không đủ sức thuyết phục.

Ông Trump ngày 25/7 tiếp tục cáo buộc người tiền nhiệm Obama đã phạm tội hình sự, song thừa nhận "ông ấy có quyền miễn trừ và điều đó có lẽ đã giúp ích cho ông ấy".

Văn phòng ông Obama cho rằng những cáo buộc "kỳ quặc đến nực cười" này chỉ là một "nỗ lực yếu ớt nhằm đánh lạc hướng dư luận", ám chỉ việc Bộ Tư pháp của bà Bondi quyết định không công bố hồ sơ về tài phiệt ấu dâm Jeffries Epstein vốn đang gây nhiều tranh cãi tại Mỹ.

VietBF@sưu tập