Tập đoàn lỗ 35 tỷ USD trong 5 năm qua nhưng vẫn không sợ phá sản, khách hàng không dám hủy đơn

[therealrtz]

Hãng này lỗ đến 612 triệu USD trong quý II/2025 nhưng lại thấy vui mừng vì điều đó.

Mới đây, Boeing thông báo lỗ đến 612 triệu USD trong quý II/2025 nhưng lại vui mừng vì con số này đã cải thiện đáng kể so với mức lỗ 1,4 tỷ USD cùng kỳ năm trước. Thậm chí Boeing đạt doanh thu 22,7 tỷ USD trong quý kết thúc vào tháng 6, mức cao nhất trong 6 năm, cho thấy tiến bộ trong sản xuất và giao máy bay thương mại.

Điều đáng ngạc nhiên là với tổng khoản lỗ ròng lên đến gần 36 tỷ USD chỉ trong 5 năm tài chính vừa qua (2019-2024), bất kỳ công ty nào khác có lẽ đã phải đối mặt với nguy cơ phá sản. Thế nhưng, Boeing – biểu tượng của ngành hàng không Mỹ và thế giới – lại cho thấy một khả năng chịu đựng đáng kinh ngạc, thậm chí dường như không hề nao núng.

Thậm chí trong báo cáo mới nhất, lượng đơn đặt hàng máy bay thương mại mới đã tăng lên, với hơn 420 chiếc được đặt hàng trong quý 2, đây là quý bán hàng tốt nhất kể từ cuối năm 2023.

Phải chăng gã khổng lồ này có một "lá chắn" đặc biệt trước những con số đỏ chót?

Câu trả lời nằm sâu trong bản chất của ngành công nghiệp hàng không vũ trụ và vị thế độc tôn mà Boeing đã gây dựng qua hàng thập kỷ.

Bất khả xâm phạm

Yếu tố cốt lõi nhất giúp Boeing "miễn nhiễm" với những khoản lỗ khổng lồ chính là vị thế độc quyền kép trên thị trường máy bay thương mại cỡ lớn, cùng với đối thủ Airbus. Rào cản vốn và công nghệ cực cao khiến không một đối thủ mới nào đủ sức chen chân nhanh chóng.

Điều này giúp Boeing có "biên độ chịu lỗ" lớn hơn nhiều ngành khác. Dù dính khủng hoảng 737 MAX hay các vụ bê bối chất lượng, khách hàng vẫn phải quay lại vì không có lựa chọn thay thế tương đương đủ nhanh để thay thế hàng ngàn máy bay trong mạng lưới vận tải toàn cầu.

Thực tế, các hãng hàng không trên thế giới chỉ có hai lựa chọn chính khi muốn mua máy bay mới. Điều này tạo ra một "hàng rào" cực kỳ vững chắc ngăn cản các đối thủ tiềm năng.

Hơn nữa, khi một hãng hàng không đã đầu tư vào đội bay của Boeing (ví dụ: dòng 737 hay 787), chi phí chuyển đổi sang hãng khác là cực kỳ lớn. Nó không chỉ là chi phí mua máy bay mới, mà còn bao gồm đào tạo phi công, bảo trì, phụ tùng, và cả cơ sở hạ tầng. Sự "khóa chặt" này đảm bảo rằng dù Boeing có gặp khó khăn, các đơn hàng vẫn sẽ tiếp tục chảy về, dù có thể bị trì hoãn hoặc chậm trễ.

Minh chứng rõ ràng là dù đã trải qua hàng loạt cuộc khủng hoảng liên quan đến 737 MAX, vấn đề chất lượng, và đại dịch COVID-19, Boeing vẫn duy trì một lượng đơn đặt hàng tồn đọng (backlog) khổng lồ trị giá hàng trăm tỷ USD. Đây là "ngân hàng" doanh thu đảm bảo cho tương lai của công ty.

Cuối quý II/2025, Boeing sở hữu backlog hơn 5.900 máy bay, trị giá khoảng 522 tỷ USD. Dù báo lỗ 11,8 tỷ USD năm 2024 và 612 triệu USD trong quý gần nhất, lượng đơn hàng khổng lồ này đảm bảo nguồn doanh thu dài hạn ít nhất 7–10 năm.

Chính cơ chế đơn hàng nhiều năm này giúp Boeing có thể "chịu lỗ hiện tại để giữ khách hàng", vì mỗi hợp đồng máy bay thương mại không chỉ mang lại tiền bán máy bay mà còn tạo ra doanh thu dịch vụ bảo dưỡng hàng chục năm sau đó.

Ngoài mảng máy bay thương mại, Boeing còn là một nhà thầu quốc phòng hàng đầu của Mỹ và các đồng minh. Các hợp đồng quốc phòng thường có giá trị lớn, tính ổn định cao và ít bị ảnh hưởng bởi biến động kinh tế thị trường. Mảng này cung cấp một nguồn doanh thu và lợi nhuận đáng kể, hoạt động như một "phao cứu sinh" giúp bù đắp một phần đáng kể những thua lỗ từ mảng thương mại.

Việc chính phủ phụ thuộc vào Boeing trong các chương trình quốc phòng quan trọng cũng đồng nghĩa với việc Boeing trở thành một tài sản chiến lược quốc gia. Trong những thời điểm khó khăn nhất, không thể loại trừ khả năng nhận được sự hỗ trợ trực tiếp hoặc gián tiếp từ chính phủ để đảm bảo sự ổn định của chuỗi cung ứng quốc phòng và an ninh quốc gia.

Trong khủng hoảng COVID-19, khi ngành hàng không toàn cầu tê liệt, Bộ Tài chính Mỹ công khai khẳng định sẽ "không để Boeing sụp đổ". Các gói vay ưu đãi và chính sách nới lỏng tín dụng đã giúp hãng duy trì dòng tiền. Ở Phố Wall, Boeing gần như được coi là doanh nghiệp "too big to fail" – quá lớn để phá sản.

Bên cạnh đó, ngành hàng không là một ngành công nghiệp có chu kỳ kinh doanh cực kỳ dài. Việc nghiên cứu, phát triển và sản xuất một mẫu máy bay mới có thể mất hàng thập kỷ và tiêu tốn hàng chục tỷ USD. Do đó, việc thua lỗ trong vài năm không phải là điều quá bất thường, miễn là công ty có lộ trình rõ ràng để phục hồi và chiếm lĩnh thị trường trong dài hạn.

Với quy mô và tầm ảnh hưởng của mình, Boeing luôn có khả năng tiếp cận các nguồn vốn khổng lồ từ các ngân hàng, thị trường vốn và các nhà đầu tư tổ chức. Họ có thể vay nợ với lãi suất ưu đãi và phát hành cổ phiếu để huy động vốn, giúp duy trì hoạt động ngay cả khi dòng tiền âm.

Một yếu tố nữa là Boeing sử dụng program accounting – hạch toán lợi nhuận theo toàn bộ vòng đời sản xuất một dòng máy bay thay vì từng chiếc bán ra. Điều này cho phép hãng "trải" chi phí phát triển ban đầu (vốn cực lớn) qua hàng trăm, hàng nghìn máy bay tương lai.

Kết quả là ngay cả khi một dòng máy bay đang lỗ ở giai đoạn đầu, báo cáo tài chính của Boeing vẫn không phản ánh "cú sốc" ngay lập tức. Đây là lý do nhiều năm liền công ty có thể báo lỗ hàng tỷ USD nhưng vẫn duy trì được xếp hạng tín dụng để vay vốn.

Sóng ngầm

Gần đây, những dấu hiệu phục hồi của Boeing đã bắt đầu rõ nét hơn. Ngoài doanh thu quý II lên mức cao nhất 6 năm thì việc tăng cường giao hàng máy bay thương mại, đặc biệt là dòng 737 MAX và 787 Dreamliner, cùng với việc nhận được các đơn đặt hàng mới lớn (như từ Qatar Airways), cho thấy niềm tin của thị trường và các hãng hàng không đang dần quay trở lại. Điều này thể hiện qua việc giá cổ phiếu của Boeing có những dấu hiệu tích cực.

Tuy nhiên, việc "không sợ lỗ" không có nghĩa là Boeing không có vấn đề. Những khoản lỗ khổng lồ gần 36 tỷ USD trong 5 năm qua là một gánh nặng lớn. Các vấn đề về chất lượng vẫn là mối lo ngại hàng đầu, liên tục đặt ra câu hỏi về năng lực quản lý và quy trình sản xuất của hãng. Sự chậm trễ trong việc chứng nhận các biến thể mới của MAX và nguy cơ đình công của công nhân cũng là những "sóng ngầm" có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình phục hồi.

Thực tế, nội bộ Boeing không thể xem thường con số 35 tỷ USD này. Khoản nợ hơn 58 tỷ USD hiện đè nặng lên bảng cân đối kế toán, áp lực cải thiện dòng tiền là cực lớn.

Thậm chí chính CEO Kelly Ortberg cũng từng thừa nhận việc thay đổi cần thời gian và hãng cần phải chứng minh với thị trường rằng Boeing có thể trở lại kỷ luật sản xuất và an toàn.

Boeing là một trường hợp điển hình cho thấy trong một số ngành chiến lược, lợi nhuận ngắn hạn không phải là thước đo sống còn. Với Boeing, cái giá 35 tỷ USD có thể chỉ là "phí bảo hiểm" để duy trì một vị thế độc quyền toàn cầu – nơi kinh doanh không chỉ là kinh tế, mà còn là chính trị và an ninh quốc gia.

Tóm lại, Boeing dường như không sợ hãi trước những con số lỗ tỷ USD không phải vì họ bất khả chiến bại, mà vì họ có một nền tảng kinh doanh độc đáo, vai trò chiến lược trong an ninh quốc gia, và khả năng huy động vốn khổng lồ.

Họ đang trong một cuộc đua marathon để khôi phục danh tiếng và vị thế dẫn đầu, nơi mà những khoản lỗ ngắn hạn được coi là chi phí để đảm bảo sự thống trị trong dài hạn. Tuy nhiên, nếu không giải quyết triệt để các vấn đề gốc rễ về chất lượng và sản xuất, ngay cả một gã khổng lồ như Boeing cũng có thể gặp phải những "cú sốc" khó lường.


VietBF@ Sưu tập