Sự im lặng về chiếc Không lực Một mới của ông Trump

[Romano]

Không được công khai, không có báo cáo chi tiết, chi phí tân trang Không lực Một từ Qatar đang khiến Quốc hội nghi ngờ vì được "giấu khéo" trong gói ngân sách quốc phòng vượt trần.Tuần trước, Tổng thống Trump đã không ngần ngại công khai sự bất mãn với kế hoạch cải tạo trụ sở Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), vốn bị cho là sẽ ngốn tới 2,5 tỷ USD, hoặc thậm chí cao hơn theo cách tính của ông.

Nhưng nếu hỏi về một dự án cải tạo đắt đỏ khác ở Washington, cụ thể là việc tân trang chiếc chuyên cơ Không lực Một “miễn phí” do Qatar tặng, thì Nhà Trắng lại gần như giữ im lặng tuyệt đối.

New York Times cho biết mức chi phí cải tạo này đã bị xếp vào diện mật. Đó có thể là lý do khiến không ai muốn bàn đến khoản chuyển ngân bí ẩn trị giá 934 triệu USD - số tiền được trích từ một trong những chương trình quốc phòng đội vốn và chậm trễ nhất của Lầu Năm Góc: Kế hoạch hiện đại hóa hệ thống tên lửa hạt nhân phóng từ mặt đất của Mỹ.

Chiếc chuyên cơ miễn phí, nhưng không rẻ
Trong vài tuần gần đây, các nhà lập pháp chuyên soi xét ngân sách quốc phòng đã bắt đầu nghi ngờ rằng khoản chuyển tiền này, được đính kèm trong một tài liệu "có phần đáng nghi" gửi lên Quốc hội như một khoản “chuyển quỹ” cho một dự án mật không nêu tên.

Các nhà lập pháp cho rằng khoản ngân sách gần như chắc chắn bao gồm chi phí cải tạo chiếc Không lực Một có mạ vàng mà ông Trump muốn đưa vào sử dụng trước khi kết thúc nhiệm kỳ.

Bộ trưởng Quốc phòng Qatar cùng Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth đã ký bản ghi nhớ cuối cùng vài tuần trước, mở đường cho việc cải tạo chiếc máy bay bắt đầu tại một cơ sở bí mật ở bang Texas - nơi từng thực hiện nhiều dự án công nghệ tuyệt mật. Thông tin này từng được tờ Washington Post đăng tải.Từ khi thông tin về món quà từ Qatar được tiết lộ hồi đầu năm, những lo ngại về xung đột lợi ích đã dấy lên, đặc biệt là khi xét đến các mối quan hệ kinh tế - chính trị giữa ông Trump và Qatar. Song, Tổng thống Mỹ cho rằng đây là một “món hời” không thể từ chối.

Trước những nghi ngại về sự an toàn của Tổng thống và vấn đề an ninh quốc gia, dĩ nhiên, nội thất bên trong phải được thay mới, từ phòng ngủ chính có thể biến thành phòng y tế cấp cứu, đến tầng trên có khu lounge, trung tâm chỉ huy. Tất cả đều phải mang phong cách đặc trưng của vị Tổng thống thứ 47: xa hoa và phủ vàng.

Và hiện nay, một trong những câu hỏi lớn nhất tại Washington đang được đặt ra là: chi phí cuối cùng cho chiếc chuyên cơ “tặng không” này sẽ đội lên tới đâu, đặc biệt là trong bối cảnh nước Mỹ đã chi tới 4 tỷ USD cho hai chiếc Không lực Một mới do Boeing sản xuất, vốn lẽ ra phải bàn giao từ năm ngoái nhưng hiện vẫn chậm tiến độ.

Trong phiên điều trần trước Quốc hội hồi tháng 6, Bộ trưởng Không quân Troy E. Meink cho biết ông cho rằng chi phí cải tạo chuyên cơ “sẽ nằm trong tầm kiểm soát”.

“Tôi nghĩ có con số khoảng 1 tỷ USD được nhắc tới”, ông nói. “Nhưng nhiều khoản trong đó vốn là chi phí mà chúng ta sẽ phải chi sau này, giờ chỉ chi sớm hơn thôi”.

“Chúng tôi tin rằng phần chi trực tiếp cho cải tạo có thể chỉ dưới 400 triệu USD”, ông Meink nói.Tuy nhiên, các kỹ sư và chuyên gia Không quân từng làm việc với các dự án tương tự lại nghi ngờ con số đó. Một số thành viên Quốc hội bày tỏ lo ngại ông Trump sẽ thúc ép hoàn thành quá nhanh, khiến các biện pháp bảo mật không được thực hiện đầy đủ.

Khi được hỏi vào tuần trước, Không quân Mỹ từ chối tiết lộ mọi thông tin liên quan kể cả chi phí với lý do: “đã được phân loại”.

Ngân sách mập mờ và sự im lặng có chủ đích
Các quan chức Không quân Mỹ trong nội bộ thừa nhận rằng họ đang dùng khoản chuyển ngân từ chương trình hiện đại hóa tên lửa Sentinel - một trong những dự án đội vốn nặng nề nhất của Lầu Năm Góc - để chi trả cho việc cải tạo chiếc máy bay Qatar.

Sentinel là nỗ lực đầy tham vọng nhằm thay thế toàn bộ 400 tên lửa Minuteman III bao gồm hệ thống hầm phóng và cơ sở liên lạc, có khả năng chống chịu cả tấn công hạt nhân lẫn tấn công mạng.

Chương trình này ban đầu được trình lên Quốc hội với mức kinh phí dự kiến 77,7 tỷ USD. Nhưng đến khi ông Trump quay lại Nhà Trắng, con số này đã tăng 81%, lên 140 tỷ USD và còn tiếp tục leo thang, dù các chuyên gia chiến lược hạt nhân đồng thuận rằng đây là thành phần dễ bị tổn thương nhất và khó giấu nhất trong bộ ba răn đe hạt nhân Mỹ.Đó là chưa kể, Không quân mới tuyên bố sẽ phải đào toàn bộ các hầm phóng mới ở Montana, Wyoming và Bắc Dakota, vì các hầm cũ đã xuống cấp nghiêm trọng.

Một số chuyên gia lập luận rằng Mỹ không cần thay thế hệ thống tên lửa mặt đất, khi vũ khí hạt nhân trang bị trên tàu ngầm tàng hình hoặc máy bay linh hoạt hơn và khó bị phát hiện.

Song, Lầu Năm Góc vẫn kiên quyết giữ lại một phần ba “tam giác hạt nhân” này, không chỉ với lý do chiến lược mà còn bởi các hầm phóng này tạo công ăn việc làm cho người dân vùng nông thôn miền Tây.

Nhiều người cho rằng hệ thống này đang trở thành “vỏ bọc” lý tưởng để giấu chi phí cải tạo chiếc chuyên cơ, vốn sẽ được trang bị hệ thống điều khiển có thể ra lệnh tấn công hạt nhân khi cần.

“Càng biết nhiều về thỏa thuận này, tôi càng thấy lo ngại”, Thượng nghị sĩ Jeanne Shaheen, thành viên Ủy ban Quân vụ Thượng viện, phát biểu. “Những hệ lụy an ninh quốc gia khi chấp nhận một chiếc máy bay tư nhân từ quốc gia khác để sử dụng làm Không lực Một, cùng với các vấn đề đạo đức liên quan đến món quà lớn như vậy, vốn đã rất đáng báo động”.