Từ mối quen biết thời thơ ấu hay những nhờ cậy đơn giản, hàng loạt cầu thủ Hà Lan vướng lao lư v́ liên quan đến các tổ chức tội phạm.
Ronnie Stam từng là trụ cột của Twente vô địch Hà Lan năm 2010. Ảnh: ANP
Đứng ở tầng hai trụ sở ṭa án ở Breda, bạn có thể nh́n thấy ánh đèn pha của sân Rat Verlegh, nơi từng là sân khấu cho những ngày vinh quang của Ronnie Stam, thần tượng một thời trong ḷng người hâm mộ địa phương. Nhưng giờ, ở tuổi 41, cựu cầu thủ này sắp bị ghi tên vào danh sách những nhân vật bóng đá phải ngồi tù v́ bị lôi kéo vào thế giới tội phạm ngầm của Hà Lan.
Danh sách ấy ngày càng dài.
"Điều này thật đau ḷng đối với bóng đá Hà Lan", Evgeniy Levchenko, Chủ tịch Hiệp hội cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp Hà Lan (VVCS), nói với The Athletic. "Nó không tốt cho bóng đá Hà Lan, cũng không tốt cho h́nh ảnh của đất nước. Thật đau ḷng khi chứng kiến nhiều cầu thủ tài năng và nổi tiếng không ư thức rằng họ đang phá hủy h́nh ảnh nền bóng đá chúng ta".
Ronnie Stam từng vô địch Hà Lan với Twente năm 2010 và là thành viên của Wigan Athletic năm 2013, dù chấn thương khiến anh không thể ra sân khi đội bóng tạo nên cú sốc trong lịch sử bóng đá Anh: hạ Man City ở chung kết để đoạt Cup FA 2013. Tuy nhiên, hôm 13/8, cựu hậu vệ này bị kết án 7 năm tù v́ tham gia vào một đường dây buôn lậu ma túy quốc tế. Vụ việc mới nhất này lư giải việc Levchenko và VVCS liên tục cảnh báo các cầu thủ Hà Lan rằng ngành công nghiệp của họ "không chỉ là thỏi nam châm thu hút người giàu và nổi tiếng, mà c̣n cả những tên tội phạm".
Tháng 6/2025, cựu tiền đạo cánh Ajax, Quincy Promes bị dẫn độ về Hà Lan trong một vụ án đ́nh đám khác khiến bóng đá nước này phải tự vấn. Quincy, từng 50 lần khoác áo tuyển Hà Lan, bị tuyên án 6 năm tù vào tháng 2/2024 v́ buôn lậu 1,363 tấn cocaine, với giá trị ước tính trên thị trường lên tới 82 triệu USD. Kể từ đó, anh sống như một kẻ đào tẩu, đầu tiên ở Nga, sau đó là Dubai.
Trước đó nữa, vào năm 2022, một cựu tuyển thủ Hà Lan khác David Mendes da Silva bị kết án 7 năm tù v́ hỗ trợ vận chuyển hai lô cocaine, nặng 74 kg và 105 kg, vào Hà Lan. Vụ án của Mendes đặc biệt khiến Levchenko đau ḷng, bởi hai người từng là đồng đội ở Sparta Rotterdam. "Tôi đă nói chuyện với David một tháng trước khi cậu ta bị bắt. Tôi hỏi: 'Giờ cậu làm ǵ, David?'. Cậu ta đáp: 'À, chẳng làm ǵ nhiều, chút việc này, chút việc kia'. Chúng tôi hẹn sẽ gặp nhau. Mọi thứ với tôi lúc đó dường như rất b́nh thường. Nhưng cuối cùng, những người này đều làm chuyện ngu ngốc", Levchenko kể lại.
Mendes, từng khoác áo Ajax, NAC Breda và AZ Alkmaar, cũng bị kết tội hối lộ một nhân viên vận chuyển bằng khoản tiền 120.000 USD. "Tôi đă để một số kẻ xấu tiếp cận quá gần", anh thừa nhận tại ṭa.
David Mendes (số 14) đá 7 trận cho tuyển Hà Lan giai đoạn 2007-2009. Ảnh: Sparta Rotterdam
Nếu vấn đề chỉ dừng lại ở ba vụ buôn lậu ma túy trị giá hàng triệu USD và ba cầu thủ nổi tiếng bị giam cầm, ngần ấy đă gây sốc. Nhưng nhà chức trách Hà Lan thừa nhận rằng c̣n rất nhiều trường hợp khác, trong đó các cầu thủ hiện tại và cựu cầu thủ liên kết với những tên tội phạm khét tiếng, đặc biệt trong 10 đến 15 năm qua. Những cầu thủ này, theo đó, bị lôi kéo vào hoặc đứng ở ŕa của các âm mưu buôn ma túy, rửa tiền và dàn xếp tỷ số. Thậm chí, đôi khi c̣n nghiêm trọng hơn: vũ khí, nổ súng và giết chóc.
"Khó khăn mà chúng tôi đối mặt là một số cầu thủ quá gần gũi với tội phạm", Levchenko, Chủ tịch VVCS từ 2019, cho biết. "Họ nghĩ rằng đó là bạn bè. Và đó là sai lầm lớn nhất mà họ mắc phải. Chúng tôi thường nghe: 'Ừ, nhưng hắn là bạn tôi, tôi quen hắn cả đời rồi'. Tôi nói với họ: 'Nếu hắn thực sự là bạn, hắn sẽ không bao giờ vận chuyển ma túy bằng xe của cậu. Hay yêu cầu cậu mang đồng hồ trị giá cả triệu đô la sang các nước khác'. V́ những chuyện như vậy đă xảy ra rồi".
Theo Levchenko, các cầu thủ thường bị kéo vào con đường phạm tội từ những việc đơn giản như mượn xe, trông hộ đồng hồ, kư tặng lên áo đấu, hoặc mời dự sinh nhật qua đó gặp gỡ nhiều tên tội phạm khác.... "Đó chỉ là khởi đầu, và một khi đă nhúng chàm, bạn sẽ không thể thoát ra được", người đứng đầu VVCS nói.
Không chỉ các ngôi sao đă thành danh, tội phạm c̣n nhắm đến cầu thủ trẻ. Arno van Leeuwen, cựu thám tử ở Amsterdam, kể trên báo vùng Breda BN DeStem rằng ông từng làm việc với Ajax và LĐBĐ Hà Lan (KNVB) để cảnh báo về nguy cơ này. Theo Van Leeuwen, trong nhiều trường hợp, các cầu thủ và tội phạm lớn lên ở cùng khu vực.
Ông bắt đầu nhận ra mô h́nh này rơ ràng hơn vào 2015, khi một tên tội phạm ở Amsterdam, biệt danh "Boeloeloe", được cảnh sát cảnh báo rằng tính mạng của hắn đang bị đe dọa. Boeloeloe rời đồn cảnh sát trên một chiếc Mercedes thuê. Khi đồng nghiệp của Van Leeuwen kiểm tra biển số xe, họ phát hiện chiếc xe thuộc về một cầu thủ trẻ của Ajax.
"Lúc ấy tôi nghĩ thử kiểm tra tất cả các xe thuê khác của Ajax trong hệ thống", cựu thám tử kể. "Và tôi phát hiện ra những chiếc xe đó thường được cho bọn tội phạm mượn".
Quincy Promes từng đá 39 trận, ghi 18 bàn cho Ajax giai đoạn 2019-2021 và 50 lần khoác áo tuyển Hà Lan. Ảnh: ANP
Các cuộc điều tra tiếp theo tiết lộ rằng một trong những chiếc xe của cầu thủ Ajax từng bị bắn khi được cho một "người bạn" mượn. Một loạt đạn xuyên qua kính sau và găm vào ghế lái. Cảnh tượng đó gây sốc, đến mức cảnh sát vẫn sử dụng những bức ảnh này trong các buổi thuyết tŕnh với các CLB và quan chức KNVB.
Một chiếc xe khác của cầu thủ Ajax được lái bởi con trai của Gwenette Martha, một tên tội phạm khét tiếng bị bắn chết vào 2014 với 80 viên đạn trong người. C̣n Boeloeloe? Hắn cũng bị bắn chết trong một vụ việc riêng biệt.
Quincy Promes gia nhập Ajax năm 2019, và Van Leeuwen nhớ lại việc cầu thủ này bị phát hiện qua lại với những tên tội phạm khét tiếng. "Chúng tôi nói với cậu ta: 'Đó là những kẻ có thể trở thành mục tiêu ám sát. Và cậu lại đi cùng chúng. Khi chúng bị tấn công, cậu có thể đang ngồi ngay bên cạnh trong xe'".
Theo hồ sơ từ Viện Kiểm sát Công cộng Hà Lan, Quincy c̣n có liên hệ với Piet Wortel, một nhân vật khét tiếng trong thế giới ngầm Hà Lan. Wortel bị nghi ngờ liên quan đến hàng loạt tội ác nghiêm trọng, bao gồm buôn lậu ma túy và vụ sát hại cựu cầu thủ Kelvin Maynard năm 2019. Maynard là hậu vệ phải gốc Suriname, bị bắn nhiều phát trong xe ở Amsterdam-Zuidoost.
Maynard, từng chơi hai mùa cho Burton Albion ở các giải đấu cấp thấp của Anh, bị hai kẻ đeo mặt nạ trên xe máy bắn chết. Vụ ám sát được cho là để trả thù việc đánh cắp 400 kg cocaine. Ngay trước đó, Maynard, 32 tuổi, đă đăng một bức ảnh trên mạng xă hội khoe một xấp tiền mệnh giá 50 euro.
Maynard bị bắt chết trên xe sau khi khoe ảnh với một cọc tiền trên mạng xă hội. Ảnh: nieuwsblad
Wortel, hiện thụ án ba năm tù v́ rửa tiền, phủ nhận mọi liên quan. Quincy đă kháng cáo bản án của bản thân và đang đấu tranh với một bản án bổ sung 18 tháng vào 2023 v́ tội đâm dao vào người anh em họ.
Vấn đề với cảnh sát, các CLB, hiệp hội cầu thủ và các cơ quan chức năng Hà Lan là văn hóa khoe khoang tài sản đang trở nên phổ biến trong bóng đá hiện đại. Trong thế giới đó, sự giàu có được xem là cách tốt nhất để giành được sự tôn trọng trên đường phố. Và trong quá tŕnh này, họ lăng mạn hóa lối sống với những chiếc xe sang, trang sức đắt tiền và những người phụ nữ hấp dẫn.
Levchenko cho biết anh đă trực tiếp yêu cầu các cầu thủ hàng đầu ở giải VĐQG Hà Lan phải cân nhắc kỹ càng trước khi đăng ǵ đó lên mạng xă hội. Nhưng có vẻ, họ đều bỏ ngoài tai. Một ngôi sao hàng đầu gần đây c̣n đăng ảnh khoe chiếc đồng hồ trị giá 232.000 USD. "Họ đều thích phô trương lối sống khác biệt: xe hơi, phụ nữ đẹp, đồng hồ, nhưng không nhận ra là các cầu thủ trẻ đang nh́n vào điều đó. Đây là sai lầm của các ngôi sao lớn. Nhưng họ muốn khoe khoang", Levchenko nhấn mạnh.
Một vụ việc khác liên quan đến Romeo Castelen, cựu cầu thủ của Feyenoord và ADO Den Haag, người bị bắt tại sân bay Schiphol ở Amsterdam năm 2019 v́ t́nh nghi rửa 2,5 triệu USD. Castelen, từng 10 lần khoác áo tuyển Hà Lan, bị phát hiện mang theo 161.000 USD tiền mặt và khẳng định số tiền này đến từ bóng đá, kinh doanh đồng hồ và thắng tại ṣng bạc.
Tại phiên ṭa sơ thẩm ở Zwolle năm 2024, luật sư của Castelen, bà Evelien de Witte, tuyên bố: "Trong giới bóng đá, việc khoe một cọc tiền mặt trong pḥng thay đồ được coi là ‘ngầu’". Castelen, 42 tuổi, phủ nhận mọi cáo buộc.
Ở những dịp khác, các cầu thủ bóng đá nổi tiếng bị bắt gặp xuất hiện tại các buổi tiệc về đêm cùng những tên tội phạm khét tiếng, thường trong khu vực VIP của các quán bar. Một sự kiện tai tiếng xảy ra năm 2013 tại bữa tiệc bên sông ở Bảo tàng Hàng hải Amsterdam, khi một cuộc đấu súng giữa các băng nhóm khiến một người thiệt mạng.
Theo cảnh sát, một tuyển thủ Hà Lan từng cho phép bọn tội phạm sử dụng chiếc Porsche của anh, và chiếc xe sau đó bị bắn thủng lỗ chỗ. Một vấn đề khác là việc tài sản của các cầu thủ thường xuyên bị sử dụng cho mục đích phi pháp.
Truyền thông Hà Lan từng cáo buộc rằng Robin van Ouwerkerk, một tên tội phạm khét tiếng từng gây chú ư quốc tế v́ bị cho là chế tạo "các container tra tấn" ở Brabant, đă trở thành mục tiêu của một âm mưu ám sát khi sống trong một căn hộ do Karim Rekik, cựu cầu thủ đội trẻ PSV, cho thuê.
Marco Ebben, một trùm ma túy bị kết án, người bị bắn chết ở Mexico trong năm 2025, trước đó được cho là đă trốn trong căn hộ áp mái của cựu cầu thủ Feyenoord, Terence Kongolo. Súng cũng được t́m thấy tại một ngôi nhà do Jetro Willems, khi đó đang chơi cho Groningen, thuê ở thị trấn Barendrecht vào 2023.
Jetro, cựu tuyển thủ Hà Lan và từng đá cho PSV, Frankfurt lẫn Newcastle Utd, hiện khoác áo NEC Nijmegen, sốc khi biết về phát hiện này, dù anh không bị coi là nghi phạm. Tương tự, Karim Rekik – từng gia nhập Man City cũng như Marseille và Sevilla, và Terence Kongolo – từng chơi cho Huddersfield Town và Fulham ở Ngoại hạng Anh, cũng không bị điều tra.
Dù vậy, những câu chuyện này vẫn gây chấn động, đặc biệt khi liên quan đến danh tiếng của các tên tội phạm. Cảnh sát Hà Lan khuyến cáo: nếu bạn là một cầu thủ bóng đá chuyển đến một thành phố hoặc quốc gia mới, hăy thuê nhà qua một công ty bất động sản uy tín, thay v́ qua bạn bè hoặc người quen của bạn bè.
Ông Bob Schagen, một thám tử dày dạn kinh nghiệm ở Amsterdam, chia sẻ với báo Het Parool năm 2023: "Chúng tôi từng gặp trường hợp một cầu thủ chuyển ra nước ngoài. Anh ta cho thuê nhà qua người quen, và ngôi nhà đó trở thành ổ tội phạm. Một người khác sống trong đó sau này bị bắn chết. Cuối cùng, chính cầu thủ đó phải làm công việc dọn dẹp ở một đồn điền cần sa. Bạn có thể bị ‘lây nhiễm’ suốt đời v́ những mối quan hệ tội phạm".
Trở lại với Ronnie Stam, ṭa án ở Breda được thông báo rằng anh đă trở thành một trong những "ông trùm" của thế giới ngầm từ khi giải nghệ năm 2016. Ronnie bị bắt sau khi cảnh sát chặn được các tin nhắn suốt 6 tháng trên các điện thoại mă hóa, cho thấy anh đă lên kế hoạch buôn lậu cocaine và ma túy tổng hợp trị giá hàng triệu USD. Bọn tội phạm từng xuất hiện trong một trận đấu ở đội trẻ PSV của con trai anh và đe dọa gia đ́nh anh bằng một quả lựu đạn.
Phản ứng về vụ việc của Ronnie có thể được tóm gọn qua bài viết của Ronald Waterreus, cựu thủ thành tuyển Hà Lan, trên tờ De Limburger. Ông bày tỏ "sự kinh tởm" đối với Ronnie và chỉ trích nặng nề Quincy Promes. Waterreus c̣n nhắc đến chi tiết Quincy từng mô tả thời gian trong tù ở Dubai là "địa ngục trần gian". Trong khi, Ronnie cũng phàn nàn về hoàn cảnh bản thân, bao gồm tác động lên gia đ́nh, và không xuất hiện tại phiên tuyên án v́ "những chuyến xe từ nhà tù đến ṭa án là địa ngục".
"Nghi ngờ, buồn bă, tức giận", Waterreus viết. "Nhưng có lẽ trên hết là tức giận. Điều đó chủ yếu đến từ vai tṛ ‘nạn nhân’ mà hai người này tự đặt ḿnh vào. Muốn tỏ ra mạnh mẽ bằng cách buôn bán ma túy số lượng lớn, với những hậu quả đe dọa tính mạng đối với xă hội, rồi lại hành xử như một đứa trẻ mè nheo khi phải chịu h́nh phạt mà họ đáng nhận".
Waterreus kêu gọi ṭa án phạt "nghiêm khắc nhất có thể". Sự phẫn nộ càng gia tăng khi những vụ việc này đang vẽ nên một bức tranh tiêu cực về bóng đá Hà Lan, điều mà những người liên quan cho là không mong muốn và bất công.
Levchenko, cựu tuyển thủ Ukraine, sống ở Hà Lan từ năm 18 tuổi và từng chơi cho 6 CLB chuyên nghiệp nước này. Giờ đây, ở tuổi 47, anh tham gia các cuộc gặp gỡ thường xuyên với các CLB và cầu thủ ở mọi lứa tuổi, cảnh báo họ không đi theo con đường của Ronnie Stam, Quincy Promes và những người khác.
"Không chỉ riêng Hà Lan", Levchenko nói. "Tôi đă chứng kiến điều tương tự ở Bulgaria, Ukraine và Nga. Nhưng đây là một câu chuyện đau ḷng đối với bóng đá Hà Lan v́ cả thế giới đang dơi theo. Chúng tôi đến các CLB, nói chuyện với cầu thủ, cha mẹ họ, và nhận thấy rằng thế hệ trẻ không nghĩ nhiều về tương lai. Họ chỉ nghĩ đến hiện tại: 'OK, nếu tôi phạm tội, tôi có thể kiếm được nhiều tiền'. Đó là suy nghĩ lệch lạc, không khôn ngoan. Chúng tôi nói với họ: 'Chỉ một sai lầm thôi là sự nghiệp của các bạn sẽ toi đời. Đừng dại dột, đừng nghĩ rằng đó là tiền dễ kiếm. Khả năng bị bắt là rất lớn'".
