Nếu giàu nghèo là phim dài tập thì mùa 2025 có 2 nhân vật chính: Bình quân (Average) – thích “cộng hết chia đều cho vui”, và Mức giữa (Median) – thích “đi thẳng vào người điển hình”. Hai bạn này nhìn cùng một nước nhưng kể hai câu chuyện… đôi khi rất trái ngược.
🎖 Top 5 Bình quân (Average)
1. 🇨🇭 Thụy Sĩ — $687K/người
2. 🇺🇸 Mỹ — $621K/người
3. 🇭🇰 Hong Kong — $601K/người
4. 🇱🇺 Luxembourg — $567K/người
5. 🇦🇺 Australia — $517K/người
🥇 Top 5 Mức giữa (Median)
1. 🇱🇺 Luxembourg — $395K/người
2. 🇦🇺 Australia — $268K/người
3. 🇧🇪 Bỉ — $254K/người
4. 🇭🇰 Hong Kong — $222K/người
5. 🇩🇰 Đan Mạch — $216K/người
Theo UBS Global Wealth Report 2025, tài sản bình quân đầu người toàn cầu tăng 4,6% trong năm 2024. Thế giới đang khá lên – nhưng khá đều hay khá lệch là chuyện khác!
🔎 Điểm vui mà sâu
* Thụy Sĩ: Hạng 1 bình quân nhưng chỉ #7 mức giữa → Nói cách khác: núi có nhiều hầm, hầm có nhiều… két.
* Mỹ: #2 bình quân nhưng #15 mức giữa → “Giấc mơ Mỹ” rất to; khoảng cách cũng to không kém.
* Luxembourg: #1 mức giữa → Không chỉ có mấy “siêu ví”, đa số ví thường cũng dày.
* Australia: Top cả hai bảng → Vừa nuôi kangaroo, vừa nuôi… tài khoản khá tốt.
* Hong Kong: Vẫn cao ở cả hai → Bất động sản chưa bao giờ là trò đùa.
💡 3 lưu ý để không… “bị bình quân lừa”
1. Đừng hứa lương theo bình quân – người yêu nghe xong đặt lịch xem nhà ở The Woodlands liền là mệt.
2. Nhìn mức giữa để hiểu đa số – nơi nào median cao, cuộc sống thường “đều vui” hơn.
3. Tăng kỹ năng, đừng tăng kỳ vọng – bảng xếp hạng là ảnh chụp; ví của bạn là… phim tài liệu.
Bình quân vs. Mức giữa: hai “anh em” hay cãi nhau của thống kê tài sản 💰
Tóm tắt 1 câu:
* Bình quân (Average/Mean) = cộng hết chia đều cho vui.
* Mức giữa (Median/P50) = xếp tất cả theo thứ tự, lấy đúng người ở giữa (50% giàu hơn – 50% nghèo hơn).
1) Định nghĩa ngắn gọn
* Bình quân (Average)
Công thức: Tổng tài sản của mọi người / số người.
Nhạy cảm với “siêu giàu”: chỉ một tỷ phú cũng có thể kéo con số bình quân lên trời.
* Mức giữa (Median)
Lấy giá trị đứng giữa khi sắp xếp từ thấp đến cao.
Ít bị “tỷ phú làm loá mắt”, nên phản ánh người điển hình hơn.
2) Vì sao hai số này hay “mâu thuẫn”?
* Xã hội có đuôi rất giàu → Bình quân > Mức giữa (bất bình đẳng nghiêng về nhóm giàu).
* Nơi nhiều người tài sản rất thấp/âm (nợ) → có thể Bình quân < Mức giữa.
* Xã hội khá “đều” → Bình quân ≈ Mức giữa.
3) Ví dụ 30 giây (tính tay cho chắc)
Ví dụ A: Có 1 siêu giàu
Tài sản (triệu $): [1, 1, 1, 1, 96]
* Tổng = 1+1+1+1+96 = 100 → Bình quân = 100/5 = 20
* Sắp xếp: [1, 1, 1, 1, 96] → Mức giữa = 1
👉 Bình quân bảo “mỗi người 20”, nhưng 4/5 người chỉ có 1 → bất bình đẳng cao.
Ví dụ B: Phân bố khá đều
(nghìn $): [30, 35, 40, 45, 50]
* Tổng = 30+35+40+45+50 = 200 → Bình quân = 200/5 = 40
* Mức giữa = 40
👉 Hai số trùng nhau → xã hội tương đối đồng đều.
Ví dụ C: Nhiều người âm tài sản (nợ)
(nghìn $): [-10, 0, 5, 6, 7]
* Tổng = -10+0+5+6+7 = 8 → Bình quân = 8/5 = 1.6
* Sắp xếp: [-10, 0, 5, 6, 7] → Mức giữa = 5
👉 Bình quân < Mức giữa vì đuôi nghèo/nợ kéo xuống.
4) Dùng số nào cho đúng?
* Muốn biết “điển hình” sống thế nào? → Mức giữa.
(Ví dụ so sánh mức sống của đa số dân giữa các nước/khu vực.)
* Muốn biết tổng của cải/“quy mô chiếc bánh”? → Bình quân.
(Hữu ích khi phân tích tổng tài sản quốc gia, thị trường tài chính, thu thuế…).
* Muốn hiểu độ chênh lệch? → So cả hai:
* Bình quân >> Mức giữa → phần lớn của cải tập trung ở nhóm rất giàu.
* Bình quân ≈ Mức giữa → phân bố khá đều.
* Bình quân < Mức giữa → có nhiều người net worth rất thấp/âm.
5) Ghi nhớ kiểu “đời thường”
* Bình quân giống câu: “cả làng ăn 1 con gà, chia bình quân thì ai cũng được… nửa cái đùi.” Thực tế: có người ăn cả con, có người gặm xương cánh.
* Mức giữa là “lấy người đứng giữa mâm” – ít bị đầu bếp tỷ phú làm lệch khẩu phần.
6) Kết luận nhanh
Khi thấy tiêu đề “Quốc gia giàu nhất”, hãy hỏi ngay: giàu theo bình quân hay mức giữa?
* Bình quân cho ta độ “to” của chiếc bánh.
* Mức giữa cho ta miếng bánh thường thấy trên tay người dân.
Đọc cả hai mới hiểu đúng bức tranh giàu – nghèo và mức sống thật của đa số.
Games
