Ông lái đò "chịu chơi" ở TP.Hồ Chí Minh

- Sau khi nghỉ nghề “gõ đầu con trẻ”, thầy giáo Nguyễn Thanh Hòa đã trở về quê vợ ở vùng đất trũng giữa Sài Gòn lập nghiệp. Tuy kinh tế gia đình còn khó khăn nhưng suốt 17 năm lái đò, thầy Hòa vẫn sớm khuya mưa nắng đưa đón hàng triệu các em học sinh đến trường miễn phí. Cũng từng đó năm giá xăng dầu liên tục tăng nhưng giá mỗi lần đi đò của thầy giáo già vẫn rẻ hơn ly… trà đá.

Lận đận đời thầy giáo làng

Đã nhiều lần chúng tôi nghe câu chuyện “đáng nể” về ông lái đò già trên sông Vàm Thuật nối qua quận Gò Vấp và quận 12 của TP.HCM tuy gia đình kinh tế còn khó khăn nhưng suốt 17 năm đưa đò qua sông không biết bao thế hệ học sinh cũng như người già cơ nhỡ không lấy tiền.

Và một điều đặc biệt mà khó tin nổi cũng gần đấy năm trôi đi với biết bao sự đổi thay của xã hội, nhất là giá xăng dầu tăng lên từng ngày nhưng giá đi lại trên những chuyến đò của người người đưa đò này vẫn không hề thay đổi.

Đến bây giờ mỗi người qua đò cũng chỉ mất có 500 đồng. Để tìm hiểu thực hư về câu chuyện “cổ tích” thời hiện đại này, chúng tôi đã tìm đến bến đò sông Vàm Thuật gặp ông Nguyễn Thanh Hòa (SN 1938, ngụ phường An Phú Đông, quận 12) mà người dân nơi đây thường gọi là chú Tám Hòa, một ông già có khuôn mặt phúc hậu, mái tóc hoa râu.

Chắc hẳn ai cũng có thể ai cũng biết đến bến phà “bèo” này nhưng có mấy người biết được cuộc đời đầy gian truân của chú Tám Hòa - người đã từng là một thầy giáo dạy cấp II trường làng, phải làm nghề xe đạp ôm, bán rau má... đế có được ngày hôm nay.

Ông Tám Hòa chỉ vào bảng giá phà hơn chục năm không thay đổi.

Ở cái tuổi 74, chú Tám Hòa vẫn không ngớt bồi hồi khi kể lại những ngày tháng gian nan thuở nhỏ và mạo hiểm để gây dựng cơ nghiệp trong các cung bậc buồn vui cảm xúc lẫn lộn. Sinh ra trong gia đình đông anh em tại xã Phước Khánh, huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai.

Khi lên đến 10 tuổi ông đã phải tự kiếm sống bằng cách đi bán nước trà quế, rồi đến năm 12 tuổi đi bán kem. Khi có sức khỏe một chút, đến năm 14 tuổi, Hòa bắt đầu chạy xe đạp ôm và người dân trong khu vực thuê gì thì làm lấy không ngại gian khổ.

Thấy dân mình khổ, nhiều người không biết chữ cộng với sự ao ước được đứng lên bục giảng trao con chữ cho đám học trò nghèo. Thế rồi sau nhiều năm đèn sách, Hòa đã thi đậu vào trường Sư Phạm. Sau khi ra trường, cậu sinh viên Hòa quyết định về quê dạy học.

Trong suốt thời gian làm thầy giáo làng, lương nhà nước trả theo chế độ bao cấp được vài cân gạo không đủ sống nên thầy Tám đã phải chải lận lưng đến biết bao là nghề.

Ông vẫn nhớ như in những ngày nhà ông nuôi heo, đêm đêm ông lại phải đạp xe hàng mấy chục cây số đến các quán cơm, hủ tiếu, phở... để gom thức ăn thừa về cho heo ăn. Nhưng cái nghề gắn chặt với các đời của thầy giáo làng lâu nhất vẫn là xe đạp ôm.

Sau những giờ đứng trên bục giảng mặc áo trắng, vận quần đen thầy giáo Hòa lại mặc những chiếc áo cũ kỹ ở nhà lấy chiếc xe đạp đi chở thuê. Ngày ngày trên chiếc xe đạp cọc cạch mà tằn tiện mấy năm mới sắm được, ông lại đạp xe ôm khắp cả quãng đường vài chục cây số.

Cuộc sống nghèo khó và nắng gió của vùng đất Nam bộ đã “sinh ra” thầy Hòa như thế. Thấy thầy giáo làm thêm cái nghề xe đạp ôm, nhiều phụ huynh hỏi tế nhị, có xấu hổ không thì được người thầy này vui vẻ trả lời không một chút đắn đó.

“Cái nghề mình làm chân chính, bỏ mồ hôi sức lao động ra để kiếm sống thì mình nên tự hào mới đúng chớ. Mình làm việc không hề vi phạm pháp luật thì có già mà xấu hổ" – chú Tám Hòa vẫn lạc quan như thế.

Rồi cứ thế thời gian trôi đi, sau gần 30 năm dạy học cấp II tại xã Phước Khánh, huyện Nhơn Trạch, thầy giáo Nguyễn Thanh Hòa nghỉ hưu rồi cả gia đình về quê vợ ở An Phú Đông, quận 12 lập nghiệp.

Cuộc sống gia đình lúc này hết sức khó khăn, túng bấn, chú Tám phải bươn chải làm đủ nghề để cùng vợ nuôi hai đứa con ăn học. Gia đình thầy giáo nghỉ hưu này thuộc diện nghèo nhất nhì ở vùng chiến khu An Phú Đông đang bất đầu đô thị hóa.

Nhưng với bản chất con người không chịu cam khổ, thầy giáo Hòa lại trở về với cái nghề chạy xe đạp thồ. Sau khi có một chút vốn ông mở tiệm sửa xe đạp và xin đất hoang ở vìa sông Vàm Thuật để trồng rau.... Làm việc quần quật suốt ngày nhưng gia đình thầy Tám vẫn không thoát được đói nghèo.

Hàng ngày hai vợ chồng làm ruộng ở bên bờ sông, chứng kiến cảnh học trò phải chen chúc nhau trên một con đò cũ kỹ, ọp ẹp để tới trường. Mỗi lần có con nước chảy xiết, sông lại rộng và sâu, chiếc ghe nhỏ bao lần như muốn lật úp cũng là bao lần ông thót tim, lo lắng cho tính mạng của học sinh trên đò.

Đã xảy ra nhiều vụ lật đò, úp ghe, những đứa trẻ bị rơi xuống sông suýt chết, quần áo, tập vở ướt sũng mếu máo khóc về nhà đành nghỉ học đến những vài ngày sau đó.

Tuy đã già nhưng ông vẫn lặng lẽ đưa những chuyến phà miễn phí cho học sinh qua sông

Thấy những chuyến đò ngang nguy hiểm chú Tám Hòa luôn cảm thấy day dứt trong lòng khiến ăn không ngon ngủ không yên. Theo chú Tám tâm sự, ngày trước là thầy giáo đưa các em nhỏ có cái chữ thì bây giờ nghỉ hưu, ông lại muốn mình tiếp tục là người đưa đò cho các em được đến trường an toàn.

Vì vậy ông quyết định đến gặp chính quyền địa phương xin đứng ra đấu thầu bãi đò để khai khác lại.

Cái tin thầy giáo Hòa nhà nghèo “rớt mồng tơi” đứng ra xin đấu thầu bến đò hơn trăm năm tuổi này khiến người dân An Phú Đông “giật mình”.

Ban đầu cũng có nhiều ý kiến ngần ngại, nhưng vốn hiểu được đức tính của người từng đứng trên bục giảng nhiều năm nên lãnh đạo phường An Phú Đông cũng đã ủng hộ.

“Tôi xin được đứng ra tổ chức lại bến đò này chỉ với mục đích đưa những chuyến đò qua sông an toàn và nhất là miễn phí cho học sinh, trẻ em, người lớn tuổi...

Còn những người khác thì tùy khả năng, ai muốn trả phí sao cũng được. Tôi chỉ muốn làm một việc gì đó có ích cho bà con mình…” - chú Tám cam kết với chính quyền địa phương như vậy.

Bán đất, vay tiền Ngân hàng để mua đò chở miễn phí

Sau khi được chính quyền địa phương chấp thuận cho khai thác bến đò Vàm Thuật, trong nhà không có nổi lấy một trăm ngàn đồng, chú Tám phải cầm cố ruộng, vay mượn bạn bè lấy tiền mua đò và tự mình đưa đón mọi người qua sông.

Sau một thơi gian sớm khuya làm lụng khi có chút vốn ông bắt đầu mở rộng bến đò và đặt mua một con đò rộng hơn. Tuy lúc này còn nợ nần chồng chất nhưng như lời đã hứa với chính quyền địa phương chú Tám quyết định không lấy tiền của học sinh, sinh viên các cụ già đi qua đó.

Từ khi chú Tám chở đò với giá rẻ và miễn phí con đò lúc nào cũng đầy khách qua sông.

Lúc này người lái đò già lại ao ước vay mượn được tiền để mua chiếc phà rộng và an toàn hơn. Thế rồi trong một lần tình cờ Chú Tám quen được một người làm ở ngành ngân hàng cũng thường đi lại qua bến đò.

Thấy chú hiền lành chịu khó làm ăn nên người này hứa sẽ đề nghị ngành ngân hàng hỗ trợ ông vay vốn để nâng cấp bến đò. Mừng khôn xiết, chú Tám Hòa về bàn với vợ tiếp tục cầm miếng đất và mua được chiếc phà đầu tiên trị giá 30 triệu đồng vào giữa năm 2000.

Những năm kế tiếp, liên tục những chiếc phà thứ hai, thứ ba... được đóng mới và đưa vào hoạt động tại bến đò An Phú Đông.

Những chiếc phà an toàn vẫn là chiếc phà “tình thương” do chính tay người thầy giáo già này cầm lái chở khoảng 600 em học sinh, sinh viên đi qua mỗi ngày. Người già, người nghèo, xe cứu thương mỗi ngày hàng trăm lượt người...

Rồi chủ bến phà đã bỏ tiền tráng nhựa một đoạn đường dài cả trăm mét xung quanh bến để người dân đi lại dễ dàng.

Mỗi ngày trung bình, bến phà Vàm Thuật này đón khoảng 7.000 lượt khách. Giá đi phà cho người đi bộ là 500 đồng, có xe đạp là 800 đồng /lượt, một người đi xe máy là 1000 đồng /lượt. Điều đặc biệt, dù các đợt xăng tăng giá liên tục suốt 17 năm qua nhưng giá cước đi phà không bao giờ thay đổi.

Ông Tám “từ thiện” cho biết, với số tiền thu được từ việc khai thác bến đò, tính toán xăng dầu, tiền công cho người làm, hàng tháng tiết kiệm ông cũng đủ trang trải cho sinh hoạt gia đình. Nhưng mỗi lần máy móc hư hỏng, ông lại phải bỏ tiền túi ra sửa chữa.

Dù vậy, suốt 17 năm chú Tám vẫn âm thầm lặng lẽ giúp những học trò đến trường qua phà không phải mất phí. Chẳng những đi phà không tốn tiền, nhiều người nghèo tại địa phương còn được chú Tám giúp cho tiền.

Nhiều học trò, sinh viên nghèo qua phà cũng được chủ đò cho tiền mua tập vở, quần áo đi học. Mấy năm qua, thầy Tám Hòa còn đóng học phí cho mấy chục học sinh, sinh viên nghèo có hoàn cảnh khó khăn thường xuyên qua lại phà. Người lái phà cho biết:

“Trong mình luôn đặt chữ nghĩa lên hết. Thấy những đứa trẻ hàng ngày mình mừng lắm nhớ lại lúc còn đi dạy chữ. Bây giờ nhìn chúng khó khăn mình cố gắng giúp thôi.

Chỉ cần các em được đến trường an toàn là tôi vui rồi. Đó cũng là trả nợ cuộc đời, trả nợ lại tấm lòng của những người tốt đã giúp mình lúc khó khăn. Sông có khúc, người có lúc mà...”. Vì vậy danh chú Tám “từ thiện” ngày càng được lan truyền nhiều nơi.

Giờ đây những chiếc phà của chú Tám đã trở thành phương tiện di chuyển không thể thiếu cho người dân địa phương và cả những người dân vùng khác. Đặc biệt, các em học sinh không còn sợ những ngày mưa bão, những ngày lụt lội không được tới trường.

Giai thoại của ông Tám gắn mãi trong từng câu chuyện của vùng An Phú Đông. Người dân nơi đây còn kể rằng, cách đây không lâu trong lúc nửa đêm khuya khoắt mưa gió bão bùng, có một phụ nữ ôm đứa con nhỏ đến bến đò nhờ phà đưa qua sông để đưa con nhỏ bị sốt đi bệnh viện cấp cứu.

Lúc này tất cả nhân viên của bến đều đã về nghỉ ngơi. Nghe nói có người phải đi cấp cứu, ông lão thất thập cổ lai hy này một mình đội mưa lái phà chở mẹ con họ qua sông...

Nghe hoàn cảnh hai mẹ con khó khắn, đáng thương không có tiền, người thầy giáo già liền móc hết trong túi được 300 ngàn đồng đưa cho người phụ nữ để nhờ xe ôm đưa tới bệnh viện cho sớm.

Khi nhắc đến một trong nhiều nghĩa cử của ông “bụt” Tám Hòa, ông trầm ngâm: “Cuộc đời ông cũng như con sông Sài Gòn - Vàm Thuật kia, khi đầy khi cạn. Mình cũng đã có những lúc nghèo khó, nổi trôi rồi mới được như ngày hôm nay nên giúp gì được cho người khác sẵn lòng. Đó cũng là trả nợ cuộc đời, trả nợ lại tấm lòng của những người tốt đã cưu mang giúp đỡ mình trước đây”.


Vũ Bình
theo PNTD