Vào ngày 24/2/2022 Putin đã lệnh tổng tấn công Ukraina. Các thành phố lớn như Kiev, Kharkov, Odessa đều bị bắn tên lửa, tên lửa hành trình. Các lực lượng không quân Nga đánh bom, trực thăng bắn các cơ sở phòng không của Ukraina.
Vào ngày 25/2/2022 quân Nga đã tiến sâu vào Ukraina, chiếm nhà máy điện nguyên tử Chernobyl. Ngoài đó bao vây và pháo kích nhiều phố lớn. Tuy nhiên sau ngày đầu bị sốc, quân Ukraina đã nhanh chóng tỉnh giấc. Nhiều máy bay, trực thăng, xe tăng, thiết giáp của Nga bị hạ. Quân Nga không thành công chiếm được bất kỳ thành phố chiến lược nào. Đảo Rắn, sân bay Hostomel đều bị quân Ukraina tái chiếm.
Vào ngày 26/2/2022 quân Nga bao vây Kiev nhưng không tiến vào được thành phố vì phòng thủ rất chặt. Gián điệp Nga dột nhập Kiev không thành công ám sát tổng thống Ukraina. Nhiều binh sĩ Nga bị bắt cho thấy độ tuổi còn rất trẻ 18-20. Các thành phố khác cũng bị pháo kích. Một toà nhà chung cư tại trung tâm Kiev bị trúng tên lửa. Nga đã bị loại khỏi SWIFT thanh toán quốc tế. Roman Abramovics đã trao Chelsea cho quỹ từ thiện.
Vào ngày 27/2/2022 Quân Nga dường như không thành công tiến thêm bước nào. Ngoại ô Kharkov quân Nga bị phục kích tổn thất rất lớn, một vài nhóm quân lọt vào thành phố, giao tranh rất quyết liệt. Nhiều nơi trên thế giới biểu tình chống Nga. Putin cũng nói "bóng gió" về việc sử dụng vũ khí nguyên tử và rằng Mỹ đã từng ném 2 quả bom nguyên tử xuống Nhật Bản để kết thúc chiến tranh thì Nga cũng có quyền làm như vậy.
Vào ngày 28/2/2022 các bên Nga và Ukraina có cuộc đàm phán tại biên giới Belarus, tuy nhiên chưa có kết quả. Đồng tiền rúp mất giá 40%, 315 tỷ USD của ngân hàng trung ương Nga bị đóng băng.
Vào ngày 1/3/2022 phát hiện thực phẩm của quân Nga hết hạn tới cả 7 năm. Quảng trường tự do Kharkov và tháp truyền hình ở Kiev bị tấn công tên lửa. Thị trường cổ phiếu Nga giảm 80-90% so với lúc trước chiến tranh.
Vào ngày 2/3/2022 Kiev và Kharkov tiếp tục bị bao vây. Putin mệt mỏi, tức giận và tâm lý có vấn đề theo tình báo. Phương Tây tăng cường trừng phạt Nga và hỗ trợ Ukraina.
Vào ngày 3/3/2022 thiếu tướng Nga tư lệnh Sư đoàn Dù số 7 Andrei Sukhovetsky tử trận. Quân Nga chiếm được Kherson. Các hãng làm ăn lớn Phương Tây đều đồng loạt rút khỏi Nga.
Vào ngày 4/3/2022 có 163 nhà đoạt giải Nobel lên án Nga, các hãng lớn tiếp tục rút khỏi Nga như Microsoft, Ikea... Nga tiiếp tục vây hãm nhiều thành phố Ukraina.
Lữ đoàn cơ giới hóa số 93 của Ukraine tuyên bố bắn hạ máy bay trực thăng tấn công Ka-52 của Nga gần #Izium, sử dụng MANPADS 9K38 Igla- mặc dù không thể xác nhận, đây là một ví dụ điển hình cho thấy việc sử dụng MANPADS trong điều kiện chiến đấu thực tế là như thế nào .
#Ukraine: The Ukrainian 93rd Mechanized Brigade claimed the shootdown of a Russian Ka-52 attack helicopter near #Izium, using a 9K38 Igla MANPADS- whilst that is impossible to confirm, this is a good example of what the use of MANPADS in actual combat conditions is like. pic.twitter.com/JEYDweH6lv
— 🇺🇦 Ukraine Weapons Tracker (@UAWeapons) May 31, 2022
Ukraine nói rằng Nga đã nắm quyền kiểm soát hầu hết thành phố công nghiệp phía đông Sievierodonetsk, một vùng đất hoang bị đánh bom mà Moscow chiếm được là mục tiêu chính của cuộc xâm lược
WARNING: GRAPHIC CONTENT - Ukraine said that Russia had taken control of most of the eastern industrial city of Sievierodonetsk, a bombed-out wasteland whose capture Moscow has made the principal objective of its invasion https://t.co/dZZlGG5OL3pic.twitter.com/3u6VIWjJNk
Cỗ máy chiến tranh của Putin đang thu được nhiều lợi nhuận ở miền đông Ukraine trong vùng Donbas. Đó là nơi các quan chức cho biết quân đội Nga đã chiếm một nửa một trong những thành phố lớn nhất trong khu vực.
Putin’s war machine is making significant gains in eastern Ukraine in the Donbas region. That’s where officials say Russian troops have seized half of one of the biggest cities in the area. @AlexCrawfordSky reports from the Donbas. pic.twitter.com/LCFdfFWZH4
— The News with Shepard Smith (@thenewsoncnbc) May 31, 2022
Nhà sản xuất khí đốt của Nga Gazprom đã cắt nguồn cung cấp khí đốt cho Orsted của Đan Mạch và Shell Energy Đức, với lý do các công ty không thanh toán bằng đồng rúp.
Russian gas producer Gazprom has cut off gas supplies to Denmark's Orsted and to Shell Energy for its contract to supply gas to Germany, citing the companies' failure to make payments in roubles https://t.co/9YsXfUveWnpic.twitter.com/tIgu2dM0PY
Sự kiên nhẫn của Putin ngày càng hết, giờ ông ta đã đuổi một lúc 5 vị tướng
Tổng thống Nga Vladimir Putin đã sa thải 5 tướng lĩnh và một đại tá cảnh sát khỏi sở chỉ huy quân đội Nga, cuộc thanh trừng có thể được kích hoạt bởi một loạt thất bại ở Ukraine, Newsweek đưa tin trong một báo cáo trên kênh truyền thông RBC Moscow.
Theo báo cáo, Putin từ lâu đã muốn chiếm Kiev, và ông không thích việc người Nga thường không biết phải làm gì trước sự kháng cự quyết liệt của người Ukraine.
Người bị sa thải được cho là có Thiếu tướng Cảnh sát Vasily Kukuskin, Thiếu tướng Alexander Laas, Thiếu tướng Andrei Lipilin, Thiếu tướng Alexander Udovenko và Thiếu tướng Yuri Astankin.
Putin Reportedly Fired Generals Amid Failures in Ukraine
Tổn thất của Nga đã giảm đáng kể trong thời gian gần đây
Các quan chức phương Tây ước tính kể từ khi cuộc chiến Ukraine-Nga bắt đầu, khoảng 15.000 binh sĩ Nga đã chết và khoảng 40.000 người bị thương.
TUY NHIÊN, SỰ THẤT BẠI CỦA NGA ĐÃ ĐƯỢC GIẢM RÕ RÀNG KHI TẬP TRUNG HOẠT ĐỘNG CỦA HỌ TRONG MỘT khu vực tương đối nhỏ.
Ước tính của Ukraine rằng 60-100 binh sĩ Ukraine chết mỗi ngày trong cuộc giao tranh ở Donbass có thể là thực tế, Guardian viết
70% Severodonetsk đã nằm dưới sự kiểm soát của Nga
Theo thống đốc Luhansk, 70% diện tích Severodonetsk đã nằm trong sự kiểm soát của Nga. Thành phố đã bị bao vây nặng nề trong những tuần gần đây.
"Russia gains control of most of Severodonetsk, says Ukrainian military official" https://t.co/tSmb8qfWoj
NÊN HIỂU THẾ NÀO VỀ HIỆN TƯỢNG KISSINGER
Nguyễn Quang Dy
“Nếu muốn hòa bình, hãy chuẩn bị cho chiến tranh” (Si vis pacem, para bellum).
Henry Kissinger là một cây đại thụ trong lịch sử ngoại giao Mỹ suốt năm thập kỷ qua, đã sống gần 100 tuổi nhưng không chịu ngồi yên. Tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới (Davos, 23/5/2022), ông đã một lần nữa làm dư luận dậy sóng khi khuyên Ukraine nhượng đất cho Nga để đổi lấy thỏa thuận hòa bình.
Nên hiểu thế nào về hiện tượng Kissinger?
Liệu cây đại thụ Kissinger còn minh mẫn hay đã lỗi thời?
Phải chăng Kissinger định bắt chước Neville Chamberlain (Thủ tướng Anh, 1937-1940) khi “nhân nhượng” Adolf Hitler (9/1938)?
Chamberlain đã ngây thơ tin rằng nếu đối xử với Hitler “một cách thực tế và nghiêm túc” thì có thể thuyết phục được Hitler về hiệu nghiệm của hòa bình. Chamberlain cấm BBC và các báo đưa tin về chủ trương “nhân nhượng” (appeasement). Đó là biện pháp mà Nixon và Kissinger cũng áp dụng. Chamberlain vẫn ảo tưởng khi Đức chiếm Austria (3/1938). Tại Munich (9/1938), Anh và Pháp đã ép Czechs đầu hàng Đức. Ông không thông báo hay đề nghị nội các chấp thuận và không tham vấn Quốc hội trước khi đàm phán với Hitler.
BBC đã cấm Winston Churchill và những người phản đối nhân nhượng không được lên sóng. Với đa số của Đảng Bảo thủ tại Hạ viện, Chamberlain cố dập tắt sự chống đối tại Quốc hội với lập luận ai chống đối là phản quốc.
Khi Hitler xâm lược Ba Lan (9/1939), Chamberlain không còn lựa chọn nào khác nên phải tuyên bố chiến tranh với Đức, nhưng chỉ chiến tranh giả vờ (phony war) cho đến khi từ chức để Winston Churchill lên thay (10/5/1940). Cùng ngày, Hitler đã tấn công Tây Âu bằng đòn chớp nhoáng (blitzkrieg).
BÀI HỌC XƯA VÀ NAY
Cũng như nhiều người khác, tôi đã từng ngưỡng mộ Henry Kissinger với các tác phẩm kinh điển như “Ý nghĩa của Lịch sử” (the Meaning of History, 1950) và “Một Thế giới được Phục hồi” (A World Restored, 1957). Nhưng sau khi thấy rõ những gì ông ấy đã làm trong chiến tranh Việt Nam và nội chiến Bangalis, tôi đã phải nhìn nhận lại.
Kissinger đúng là một cây đại thụ trong lịch sử ngoại giao Mỹ đã từng làm đảo lộn thế giới, nhưng bàn tay ông ấy đã nhúng chàm diệt chủng (genocide). Sẽ nguy hiểm và ảo tưởng nếu người ta nghe theo ông ấy với trò chơi realpolitik để một lần nữa làm đảo lộn thế giới (in reserse).
Có thể nói Kissinger đã vận dụng thành công cấu trúc Quyền lực Concert of Powers của châu Âu cũ như trong cuốn A World Restored vào trật tự thế giới mới, để Nixon bắt tay Mao (2/1972) chơi “lá bài Trung Quốc” (China Card), rút quân Mỹ khỏi Việt Nam “trong danh dự” và tập trung đối phó với Liên Xô trong chiến tranh lạnh. Nhưng cái giá cho trò chơi realpolitik là phải hy sinh Đài Loan vì “Một nước Trung Quốc” (One China Policy) và bỏ rơi Việt Nam Cộng hòa cũng như Hoàng Sa (1/1974), sau Hiệp định Paris (1/1973).
Kissinger đã tạo ra bước ngoặt lịch sử cho quan hệ hợp tác Mỹ-Trung trong một trật tự thế giới mới với chủ trương “Tiếp cận Xây dựng” (Constructive engagement) mà năm đời Tổng thống Mỹ đã theo đuổi. Nói cách khác, Kissinger đã có công giúp Trung Quốc trỗi dậy như quái vật Frankenstein (lời Tổng thống Nixon). Trong khi Nixon đã mở miệng thừa nhận sự thật và sai lầm lịch sử trước khi nhắm mắt, thì Kissinger vẫn ngậm miệng ăn tiền để nhận giải thưởng Nobel hòa bình, và nay còn định đảo ngược lịch sử một lần nữa.
Theo Kissinger, “thật không khôn ngoan khi chúng ta có thái độ thù địch với hai đối thủ và thúc đẩy họ xích lại gần nhau. Trong thời gian trước mắt, chúng ta không nên gộp cả Nga và Trung Quốc lại với nhau như một yếu tố không thể tách rời. Chúng ta đang sống trong một kỷ nguyên hoàn toàn mới. Putin đã tính toán sai về tình hình mà ông ấy phải đối mặt trên trường quốc tế và tính sai khả năng của Nga. Nhưng liệu Putin có leo thang chiến tranh bằng cách chuyển sang một loại vũ khí chưa bao giờ được sử dụng?” (Henry Kissinger: We are now living in a totally new era, Edward Luce, Financial Times, May 16, 2022).
Một ông già đã 98 tuổi mà vẫn suy nghĩ được như vậy quả là “xưa nay hiếm”. Rõ ràng đầu óc của Kissinger còn sáng suốt hơn đầu óc của Putin, tuy tuổi của họ cách nhau hơn hai giáp. Gần đây, Putin đã trả đũa Mỹ bằng cách cấm các lãnh đạo Mỹ nhập cảnh vào Nga, trong đó có cố Thượng nghị sỹ John McCain. Chắc Putin không đùa. Nhưng điều đó không có nghĩa Kissinger không ngộ nhận và sai lầm. Dư luận nói chung và người Ukraine nói riêng không chấp nhận lời khuyên của Kissinger, không phải vì ông quá già mà vì ông ngạo mạn khi coi thường người Ukraine. Ý kiến của Kissinger phản ánh quan điểm của Putin.
Kissinger cảnh báo: “phương Tây đừng bao giờ quên tầm quan trọng của Nga đối với châu Âu. Các cuộc đàm phán phải bắt đầu trong hai tháng tới, trước khi cục diện tạo ra những biến động và căng thẳng không dễ vượt qua. Lý tưởng nhất, đường phân chia nên trở lại nguyên trạng trước đây. Theo đuổi cuộc chiến quá thời điểm đó sẽ không còn liên quan đến quyền tự do của Ukraine, mà là một cuộc chiến mới chống lại Nga. (Henry Kissinger: Ukraine must give Russia territory, Ambrose Evans-Pritchard, Telegraph, May 23, 2022).
Lời khuyên của Kissinger đã bị người Ukraine bác bỏ. Một cuộc thăm dò do Viện Xã hội học Kyiv công bố gần đây cho thấy 82% người Ukraine nói rằng họ không muốn nhượng lãnh thổ cho Nga. Kiện tướng cờ vua người Nga Garry Kasparov và là nhà hoạt động chính trị, đã viết trên Twitter rằng lập trường mới nhất của ông Kissinger về Ukraine không chỉ vô đạo đức mà còn “được chứng minh là sai lầm lặp đi lặp lại nhiều lần”.
Mykhailo Podolyak (Cố vấn của Tổng thống Zelensky) nói rằng “bất kỳ nhượng bộ nào đối với Nga không phải là con đường dẫn đến hòa bình, mà chỉ có thể trì hoãn chiến tranh trong vài năm”. Zelensky từng nhiều lần nhấn mạnh rằng một trong những điều kiện để ông tham gia các cuộc đàm phán hòa bình là Nga phải đồng ý để Ukraine khôi phục những khu vực vốn thuộc kiểm soát Ukraine vào trước ngày Nga xâm lược (24/2/2022).
Theo Richard Haass (CFR President) đề xuất của Kissinger có thể bị Ukraine từ chối “vì yêu cầu Ukraine từ bỏ quá nhiều” và dễ bị Putin từ chối “vì cho Nga quá ít”. Ý tưởng dùng cộng đồng quốc tế để cô lập Trung Quốc và cố hội nhập nó vào một trật tự thế giới phù hợp với lợi ích của chúng ta lúc này là không khả thi”. (Kissinger suggests that Ukraine give up territory to Russia, drawing a backlash, Dan Bilefsky, NYT, May 24, 2022).
Theo bà Ursula von der Leyen (EC President), một ngày nào đó Nga có thể khôi phục vị trí của họ ở châu Âu nếu nước này “tìm đường trở lại với dân chủ, pháp quyền và tôn trọng trật tự dựa trên luật lệ quốc tế, bởi vì Nga là nước láng giềng của chúng ta”. Nhưng ở thời điểm này thì cuộc chiến bảo vệ đất nước của Ukraine không chỉ là “vấn đề sống còn của Ukraine” hay “vấn đề an ninh châu Âu” mà còn là “nhiệm vụ của toàn cầu”.
BÓNG MA VIỆT NAM
Chiến tranh Việt Nam đã chấm dứt năm 1975, nhưng hai thập kỷ sau chiến tranh (năm 1995), Robert McNamara mới xuất bản cuốn hồi ký thừa nhận sai lầm về Việt Nam, nhưng muộn còn hơn không. Năm 2003, McNamara còn xuất hiện trong bộ phim tài liệu “Sương mù chiến tranh” (The Fog of War) của Errol Morris. Putin [McNamara – BVN] kể lại sự nghiệp tại Bộ Quốc phòng và những thất bại trong chiến tranh Việt Nam. (In Retrospect: The Tragedy and Lessons of Vietnam, Robert McNamara with Brian Van De Mark, Random House, 1995).
Con trai Robert McNamara là Craig McNamara (một chủ trang trại) vừa xuất bản cuốn hồi ký kể lại tấn bi kịch của gia đình mình từ sau chiến tranh Việt Nam đến nay (5/2022). Craig cũng là một nạn nhân bất đắc dĩ của cuộc chiến tranh Việt Nam mà anh mang đầy mặc cảm, với nhiều kỷ niệm đau buồn và bất hạnh trong quan hệ với người cha nổi tiếng. Cuốn sách của Craig chứa đựng nhiều tâm sự chân thành của một tác giả chính trực dám nói lên sự thật. (Because Our Fathers Lied, Craig McNamara, Little Brown, May 10, 2022).
Henry Kissinger cũng viết hồi ký và sách của ông cũng bán rất chạy. Nhưng khác với Robert McNamara, Kissinger không thừa nhận sai lầm trong chiến tranh Việt Nam và hệ quả của những việc ông đã làm. Dù Kissinger được nhiều người ngưỡng mộ như “superman” thì lịch sử vẫn coi ông là tội phạm chiến tranh vì những gì ông đã làm ở Đông Dương và Bangalis. Dù Putin được nhiều người ngưỡng mộ như “Putin Đại đế” thì lịch sử vẫn coi ông là tội phạm chiến tranh vì những gì ông đã làm ở Ukraine. Với trò chơi Realpolitics, Nixon và Kissinger sẵn sàng bắt tay với Mao và Putin, cũng như chấp nhận diệt chủng ở Bangalis.
Ảnh: Le Duc Tho (L) và Henry Kissinger (R) tại Paris, 1/1973. (File photo)
Những ai đã nghiên cứu chiến tranh Việt Nam chắc biết chiến dịch ném bom Camphuchia và Lào do Kissinger đạo diễn, nhưng phải “bí mật” để che giấu báo chí. Theo một báo cáo của Bộ Quốc phòng Mỹ (1973), Nixon và Kissinger đã phê chuẩn 3.875 phi vụ ném bom Campuchia (1969-1970). Vào cuối chiến dịch ném bom Operation Menu, Mỹ đã dùng 110.000 tấn bom, giết hại khoảng 150.000-500.000 dân thường. Ngoài ra, Mỹ đã dùng máy bay B52 ném bom Hà Nội trong đó có bệnh viện Bạch Mai (Chrismas bombing 1972).
Kissinger vừa leo thang chiến tranh, vừa tìm cách chấm dứt chiến tranh Việt Nam, làm Mỹ tốn khoảng 30 tỷ USD mỗi năm. Kissinger đã lãng phí bốn năm đàm phán tại Paris, với tổng số 68 lần gặp, nhưng đến đầu năm 1973 vẫn phải chấp nhận các điều kiện như năm 1969. Kết cục là 2,5 đến 3 triệu người Việt Nam và Đông Dương đã bị chết cùng với 58.000 ngàn lính Mỹ, trong đó có 1.600 người được coi là mất tích trong chiến đấu (MIA). Trong khi ông Lê Đức Thọ đã từ chối thì ông Kissinger vẫn nhận giải thưởng Nobel hòa bình.
Theo Alan Schwartz (Vanderbilt University), Nixon không ngờ Kissinger có thể qua mặt mình khi Gallup Poll đánh giá Kissinger là “người được ngưỡng mộ nhất nước Mỹ” (1973-1974). Tuy sau đó vụ bê bối Watergate đã buộc Tổng thống Nixon phải từ chức, nhưng chính Kissinger đã lệnh cho FBI nghe trộm điện thoại các thành viên Hội đồng An ninh Quốc gia xem họ có lộ tin ném bom Campuchia cho báo chí không. Đến 30/4/1975 khi Sài Gòn sụp đổ, thì kết quả đàm phán hòa bình của ông Kissinger cũng tan thành mây khói.
Khi điều trần tại Quốc hội Pháp về thất bại Điện Biên Phủ, tướng Christian De Castries đã kết luận một câu làm nhiều người ngỡ ngàng: Chúng ta có thể thắng một trận đánh nhưng “không thể thắng một dân tộc”. Đó là một sự thật. Chủ nghĩa dân tộc và lợi ích quốc gia luôn là nhân tố quyết định cuộc chơi (game changer). Người Mỹ đã ngộ nhận và thất bại tại Việt Nam. Nay người Nga cũng ngộ nhận và đang thất bại tại Ukraine. Cả Nga và Mỹ từng ngộ nhận và thất bại tại Afghanistan, vì họ đã không rút được bài học lịch sử. Dưới thời Tổng thống John Kenedy, những người tuổi trẻ tài cao (the Best and the Brightest) đã ngộ nhận và sai lầm về Việt Nam vì không rút được bài học của người Pháp (trừ George Ball).
BÓNG MA BANGALIS
Phong cách “ngoại giao bí mật” (secret diplomacy) của Kissinger tuy có hiệu quả nhưng gây tranh cãi vì trái với các giá trị dân chủ truyền thống. Di sản Việt Nam và Bangalis là vết đen trong sự nghiệp mà Kissinger gọi là “một kinh nghiệm quốc gia bi thảm” (a tragic national experience). Kissinger thường bị sinh viên tẩy chay mỗi khi trở về Harvard là nơi ông từng giảng dạy. Bóng ma Việt Nam và Bangalis vẫn ám ảnh ông.
Để có thể rút quân Mỹ khỏi Việt Nam “trong danh dự”, và để đối phó với Liên Xô trong thời chiến tranh lạnh, Kissinger đã bí mật gặp lãnh đạo Trung Quốc mấy chục lần, nhưng nhiều thành viên nội các và Bộ Ngoại giao Mỹ không biết. Pakistan là cầu nối Washington với Bắc Kinh, mà tướng Yahya Khan là đầu mối bí mật của Kissinger, khi “ngoại giao bóng bàn” giữa Mỹ và Trung Quốc nổi tiếng từ năm 1971. Kissinger đã đặt nền móng cho quan hệ Mỹ-Trung, làm thay đổi lịch sử và bàn cờ nước lớn trong mấy thập kỷ.
Kissinger đã vận dụng mô hình “Concert of Europe” của thế kỷ 19 vào bàn cờ chiến tranh lạnh trong mấy thập niên của thế kỷ 20. “Lá bài Trung Quốc” đã góp phần làm Liên Xô sụp đổ như end game. Mao đã nhận xét, “chừng nào mục tiêu của chúng ta giống nhau, thì chúng tôi không làm hại Mỹ nếu Mỹ không làm hại chúng tôi. Chúng ta có thể cộng tác để đối phó với Liên Xô”. Trong thập niên 1980, Trung Quốc đã cộng tác với Mỹ để chống Liên Xô ở Afghanistan, và đã cho CIA lập hai trạm trinh sát điện tử tại khu vực Tân Cương.
Nhưng cái giá phải trả cho “lá bài Trung Quốc” là Nixon và Kissinger đã tòng phạm với chính phủ Pakistan của tướng Yahya Khan đàn áp người Bangalis trong cuộc nội chiến (1971). Vì trò chơi realpolitik mà Kissinger đã lờ đi cho Pakistan tàn sát 300.000 người Bangalis (Bangladesh ngày nay), và làm 10 triệu người chạy sang Ấn Độ tị nạn. Nói cách khác, Nixon và Kissinger đã tiếp tay cho Chính phủ Pakistan phạm tội diệt chủng. (The Blood Telegram-Nixon, Kissinger and a Forgotten Genocide, Gary Bass, Alfred Knopf, 2013).
Theo tác giả Gary Bass (12/1970) khi đảng Awami League tại Đông Pakistan giành thắng lợi trong cuộc bầu cử và đòi tự trị, tướng Yahya Khan đã lệnh cho quân đội can thiệp. Vì Nhà Trắng lờ đi nên quân đội Pakistan (hầu hết là Muslim) đã tàn sát ít nhất 300.000 người Bengalis (hầu hết là Hindus) buộc 10 triệu người Bangalis chạy sang Ấn Độ tị nạn. Nixon và Kissinger đã phớt lờ bức điện của Tổng Lãnh sự Mỹ Archer Blood ở Dacca khi ông tố cáo quân đội Pakistan tàn sát người Bangalis là tội ác diệt chủng. Nhà Trắng không lên án tướng Yahya Khan mà còn tiếp tục cung cấp vũ khí và đạn dược cho quân đội Pakistan.
Trong các cuộn băng ghi âm bí mật của Nhà Trắng, người ta bị sốc khi nghe giọng của Nixon và Kissinger khi họ giễu cợt những ai thương xót người dân Bangalis đang bị tàn sát. Họ đã phớt lờ bức điện của Tổng Lãnh sự Archer Blood và 20 nhân viên ngoại giao Mỹ ở Đông Pakistan, khi báo cáo với Washington về tội ác “diệt chủng có chọn lọc” (selective genocide) nhắm vào giới trí thức Bengalis. Trong khi Nixon và Kissinger có thái độ thân mật với độc tài Pakistan là tướng Yahya Khan, thì họ có thái độ thô lỗ với Chính phủ Ấn Độ. Thậm chí Nixon đã gọi bà Indira Gandhi là “chó đẻ” (old bitch) chỉ vì thân Liên Xô.
Tính bất cẩn của Nixon và Kissinger ngày càng lộ liễu khi họ điều động các chiến hạm của Hạm đội 7 tới vịnh Bangal và khuyến khích Trung Quốc điều quân tới biên giới Ấn Độ. Nói cách khác, trong thập niên 1970, chính sách ngoại giao của Nixon và Kissinger thực chất là trò chơi Realpolitik trong một ván cờ địa chính trị để phân hóa phe cộng sản bằng Nixon-Mao détente. Kết cục chuyến thăm chính thức Trung Quốc của Nixon (2/1972) đã mở đường cho quan hệ Mỹ-Trung trong suốt năm nhiệm kỳ Tổng thống Mỹ. (Henry Kissinger’s Controversial Role in the Vietnam War, Jessica Pearce Rotondi, History, May 9, 2022).
“LÁ BÀI TRUNG QUỐC” và “LÁ BÀI NGA”
Kissinger nay vẫn còn tham vọng muốn áp đặt trò chơi Realpolitik làm đảo lộn trật tự thế giới một lần nữa. Khi còn làm ngoại trưởng, Kissinger đã đạo diễn cho Tổng thống Nixon sang thăm chính thức Trung Quốc (2/1972) để bắt tay với Mao, nhằm rút quân khỏi Việt Nam và chống Liên Xô trong chiến tranh lạnh. Kissinger đã giúp Trung Quốc trỗi dậy như con quái vật Frankenstein. Kissinger với “China Lobby đã định hướng chính sách đối ngoại Mỹ bằng “Tiếp cận Xây dựng” (Constructive Engagement) với Trung Quốc.
Khi Donald Trump vừa thắng cử, Kissinger đã nhận ra cơ hội mới để vận dụng trò chơi Realpolitik một lần nữa biến “lá bài Trung Quốc” thành “lá bài Nga”. Kissinger muốn Mỹ thân với Nga để cô lập và ngăn chặn Trung Quốc. Kissinger đã gặp Trump ba lần để thuyết phục Trump và các quan chức, trong đó có con rể của Trump là Jared Kushner. Trump và một số quan chức chính quyền thấy chiến lược đảo chiều (reverse strategy) của Kissinger hấp dẫn, nhưng thiếu thực tế địa chính trị nên chưa dám triển khai.
Kissinger đã cố vấn cho Tổng thống Nixon dùng “lá bài Trung Quốc” để cô lập Liên Xô trong chiến tranh lạnh. Nay ông muốn đảo ngược trò chơi đó bằng “lá bài Nga” để cô lập Trung Quốc. Kissinger đã gặp Donald Trump ít nhất ba lần ngay sau khi Trump thắng cử để thuyết phục ông hợp tác với Nga để ngăn chặn Trung Quốc trỗi dậy. Kissinger còn thuyết phục các quan chức khác trong Nhà Trắng, trong đó có con rể Trump là Jared Kushner. (Henry Kissinger Pushed Trump to Work With Russia to Box In China, Bethany Allen-Ebrahimian, Andrew Desiderio, Sam Stein, Asawin Suebsaeng, Daily Beast, July 31, 2018).
Theo Daily Beast, cuộc gặp cấp cao ở Helsinki (7/2018) là một cơ hội để Trump gặp Putin, nhưng bối cảnh lúc đó không thuận lợi để Trump tăng cường quan hệ với Moscow vì Robert Mueller đang điều tra cáo buộc Putin tác động đến kết quả tranh cử của Mỹ. Thái độ của Trump tại cuộc gặp cấp cao ở Helsinki và họp NATO ở Brussels tuy gây tranh cãi nhưng được các nhân vật bài Trung trong Nhà Trắng và Quốc hội ủng hộ, trong đó có Steve Bannon, Peter Navarro, Robert Lighthizer, Marco Rubio, Tom Cotton… Một số quan chức Nhà Trắng cho rằng Nga là “đối trọng hữu ích” (seful counterweight) với Trung Quốc.
Theo Giám đốc FBI Christopher Wray, “Trung Quốc là mối đe dọa lớn nhất, quan trọng nhất và thách thức cao nhất”. Phó Giám đốc CIA phụ trách Đông Á Michael Collins cho rằng Trung Quốc đang tiến hành “một cuộc chiến tranh lạnh” chống lại Mỹ. Theo Giám đốc nghiên cứu quốc phòng Harry Kazianis (Center for the National Interest), “Tôi không bị sốc khi người ta coi Nga là đối tác tiềm năng để ngăn chặn Trung Quốc trỗi dậy”. Kissinger không phải là một nhân vật ghét Nga (Russophobe) vì ông đã từng gặp Putin 17 lần.
Đây là “chiến lược Kissinger đảo ngược” để biến “lá bài Trung Quốc” thành “lá bài Nga”. Nhưng nên nhớ từ năm 1972 đến nay, Kissinger đã khuyến cáo Mỹ “coi Trung Quốc là bạn”, và phải bắt tay với Trung Quốc “như một đối tác đáng tin cậy”. Kissinger chưa bao giờ là một diều hâu đối với Bắc Kinh, và ông luôn duy trì một đường dây nóng trực tiếp (direct line) với Tập Cận Bình, nên hợp tác với Nga để chống Trung Quốc không dễ.
Tham khảo:
1. In Retrospect: The Tragedy and Lessons of Vietnam, Robert McNamara with Brian Van De Mark, Random House, 1995.
2. The Blood Telegram-Nixon, Kissinger and a Forgotten Genocide, Gary Bass, Alfred Knopf, 2013
3. Henry Kissinger Pushed Trump to Work With Russia to Box In China, Bethany Allen-Ebrahimian, Andrew Desiderio, Sam Stein, Asawin Suebsaeng, Daily Beast, July 31, 2018
4. Neville Chamberlain: A Failed Leader in a Time of Crisis, Top of Form
Bottom of Form
Lynne Olson, New York Times, June 10, 2019
5. Because Our Fathers Lied, Craig McNamara, Little Brown, May 10, 2022
6. Henry Kissinger’s Controversial Role in the Vietnam War, Jessica Pearce Rotondi, History, May 9, 2022
7. Henry Kissinger: We are now living in a totally new era, Edward Luce, Financial Times, May 16, 2022
8. Henry Kissinger: Ukraine must give Russia territory, Ambrose Evans-Pritchard, Telegraph, May 23, 2022
9. Kissinger suggests that Ukraine give up territory to Russia, drawing a backlash, Dan Bilefsky New York Times, May 24, 2022
N.Q.D.
1/6/2022
Chiến lược Ukraine của Biden: Tổng thống Hoa Kỳ là nhân vật chủ chốt trong cuộc xung đột
Một mặt tổng thống Biden cung cấp thêm vũ khí, một mặt giới hạn viện trợ quân sự cho Ukraine. Mục tiêu của ông: tiến tới giải pháp đàm phán.
Juliane Schäuble và Malte Lehming
01.06.2022
Trong mọi cuộc xung đột đều cần phải có một thái độ rõ ràng. Thế nhưng, mọi của tuyên bố của Joe Biden đều không cho thấy, tổng thống muốn gì trong tình huống được đề cập - tức là vị thế của chính phủ Hoa Kỳ ra sao.
Ví dụ, trong trường hợp của Đài Loan. Câu hỏi là: Washington sẽ thực sự làm gì nếu Trung Quốc gây hấn, Biden đã tuyên bố thẳng thừng rằng Hoa Kỳ sẽ bảo vệ quốc đảo này về mặt quân sự. Ngay lập tức, Tòa Bạch Ốc lại phải đưa ra quan điểm: Không có gì thay đổi trong chính sách của Hoa Kỳ.
Trong cuộc tấn công của Nga cũng vậy, theo sau tuyên bố của Biden, vẫn luôn có khoảng cách để giải thích, mục tiêu chính xác của chính trị Hoa Kỳ là gì. Ví dụ, khi ông Biden đi chệch khỏi bản soạn thảo bài phát biểu của mình trong chuyến thăm Warsaw và kết thúc câu nói: sau tất cả những hành động tàn bạo, Tổng thống Nga không thể tiếp tục nắm quyền.
Tòa Bạch Ốc sau đó đã vội vàng dập tắt đồn đoán rằng Hoa Kỳ đang tìm cách "thay đổi chế độ" ở Nga. Tuy nhiên: Tuyên bố đã đưa ra thì không thể thu hồi.
°
◼️ Tổng thống Hoa Kỳ là nhân vật chủ chốt trong vấn đề Ukraine
Giờ đây, Biden đưa ra tuyên bố “giấy trắng mực đen” về thái độ của chính phủ Hoa Kỳ trong vấn đề Ukraine. Vào tối thứ Ba (giờ địa phương), New York Times đã đăng một bài báo của Biden, với tư cách là khách mời của toà soạn. Dòng tiêu đề có nội dung "Hoa Kỳ sẽ làm gì và sẽ không làm gì ở Ukraine."
Tổng thống Hoa Kỳ là nhân vật chủ chốt trong cuộc xung đột. Nếu không có sự hỗ trợ mạnh mẽ của Hoa Kỳ, từ lâu Ukraine đã thất bại trong cuộc chiến chống lại quân xâm lược Nga. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyj biết rất rõ điều này.
Mặt khác, người đứng đầu Điện Kremlin, Vladimir Putin, xem Biden là đối thủ chính của mình. Như vậy, Zelenskyj và Putin là hai địa chỉ quan trọng mà bài phát biểu của ông Biden muốn gửi đến.
Biden tuyên bố muốn cung cấp cho Ukraine một số lượng lớn vũ khí tối tân. Chúng bao gồm bệ phóng tên lửa, tên lửa Stinger, trực thăng, vũ khí chống tăng, pháo binh, hệ thống radar. Các vũ khí này là một phần của kiện hàng trị giá 700 triệu USD (652 triệu euro).
°
◼️ Hệ thống tên lửa có tầm bắn 80 km
Các hệ thống tên lửa đặc biệt thú vị trong tình huống này. Nó cho thấy giới hạn mà chính phủ Hoa Kỳ vẽ ra.
Vào tối thứ Ba, một quan chức chính phủ cấp cao ở Washington giải thích với các nhà báo qua buổi điện thoại trực tuyến rằng: Ukraine nên có được hệ thống Himars (Himars là viết tắt của High Mobility Artillery Rocket Systems, Hệ thống tên lửa pháo binh cơ động cao), được gắn trên xe và có thể bắn tên lửa với phạm vi vài trăm km.
Tuy nhiên, cuối cùng Ukraine chỉ được giao loại có tầm bắn khoảng 80 km. Vào hôm thứ Tư, Biden đã chính thức xác nhận việc giao hệ thống Himars và đạn dược, mà không nói rõ về các hạn chế.
°
◼️ Các vũ khí sẽ đến Ukraine trong 2-3 tuần
Được biết, các hệ thống tên lửa sẽ đến Ukraine sau 2-3 tuần. "Những hệ thống này được Ukraine sử dụng để đẩy lùi những bước tiến của Nga vào lãnh thổ Ukraine, nhưng chúng sẽ không được sử dụng để chống lại Nga", quan chức đại diện cho chính phủ Hoa Kỳ khẳng định.
Bài phát biểu của Tổng thống cho biết: "Chúng tôi không muốn một cuộc chiến tranh giữa NATO và Nga". Sẽ không có sự tham gia trực tiếp vào cuộc xung đột, bằng cách gửi quân đội Hoa Kỳ đến hoặc bằng cách tấn công lực lượng Nga – "chừng nào mà Hoa Kỳ hoặc các đồng minh của chúng tôi không bị tấn công".
°
◼️ Lằn ranh đỏ: một cuộc tấn công vào các đối tác NATO
Ngoài ra, Hoa Kỳ sẽ không cố gắng lật đổ Putin. Và: "Chúng tôi không muốn kéo dài chiến tranh, chỉ nhằm để gây đau thương cho nước Nga", ông Biden viết. Ranh giới đỏ mà tại đó sự can thiệp trực tiếp của Hoa Kỳ có thể diễn ra vẫn là: một cuộc tấn công trực tiếp vào các đối tác NATO.
Biden không xác định chiến thắng của Ukraine là mục tiêu của việc giao vũ khí, mà là, tạo vị thế mạnh nhất có thể cho Ukraine trên bàn đàm phán. Tổng thống Hoa Kỳ tán thành một tuyên bố của Zelenskyj, ông trích dẫn câu nói đó: chiến tranh chỉ có thể kết thúc thông qua ngoại giao. Ngay theo sau đó Biden viết, các yếu tố được tạo ra trên thực tế là nhằm hỗ trợ cho từng cuộc đàm phán.
Biden không nêu cụ thể bất kỳ điều kiện nào cho một giải pháp đàm phán, mà theo ông là cách duy nhất để kết thúc chiến tranh. Tuy nhiên, mục tiêu là một Ukraine dân chủ, độc lập, có chủ quyền và thịnh vượng, có đủ phương tiện để răn đe đối thủ và để tự vệ. Ngoài ra, Tổng thống Hoa Kỳ đảm bảo rằng ông không muốn thúc ép Ukraine thực hiện bất kỳ nhượng bộ lãnh thổ nào, dù là riêng tư hay công khai.
Thông điệp gửi tới Putin là: Thêm một ngày chinh chiến là thêm một ngày Nga phải trả giá đắt hơn vì vũ khí của Hoa Kỳ.
Thông điệp dành cho Zelenskyj: Hoa Kỳ vẫn kiên quyết đứng về phía Ukraine và đang làm (gần như) mọi thứ để đảm bảo rằng Ukraine không thua trong cuộc chiến.
Nhưng cuối cùng sẽ vẫn là một giải pháp đàm phán.
*
VTP-LTH dịch
Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov ngày 1/6 cảnh báo việc Mỹ cung cấp các bệ phóng tên lửa tiên tiến cho Ukraine làm tăng nguy cơ có ‘nước thứ ba’ bị lôi kéo vào cuộc xung đột tại Ukraine vốn đã kéo dài 3 tháng nay.
Ông Lavrov nói kế hoạch của Mỹ “thứ nhất là vượt qua mọi giới hạn của sự lịch sự và quan hệ ngoại giao, thứ hai, là một hành động khiêu khích trực tiếp nhằm lôi kéo phương Tây vào cuộc chiến”.
Đây là phản ứng của Ngoại trưởng Nga trước thông tin Washington có kế hoạch cung cấp cho Ukraine các hệ thống tên lửa hiện đại có thể tấn công chính xác vào các mục tiêu Nga ở tầm xa.
Tổng thống Mỹ Joe Biden đồng ý cấp cho Ukraine các hệ thống rocket tiên tiến trong khuôn khổ gói vũ khí trị giá 700 triệu đô la công bố ngày 1/6.
Cùng ngày 1/6, Điện Kremlin nói Nga ‘không tin’ lời hứa của Ukraine rằng sẽ không bắn rocket do Mỹ cung cấp vào lãnh thổ Nga.
Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov nói với báo chí: “Để tin tưởng ai đó, bạn cần phải có kinh nghiệm tích cực trước đó về những lời hứa đã thực hiện; thật không may, chúng tôi không có kinh nghiệm như vậy (với Ukraine)”.
Ông Peskov cũng tố cáo Mỹ đổ thêm “dầu vào lửa” bằng cách cung cấp các rocket hiện đại cho Ukraine.
Vẫn theo lời người phát ngôn Điện Kremlin, Nga không loại trừ cuộc gặp giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin với Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelenskyy, nhưng bất kỳ cuộc đàm phán nào như vậy đều cần được chuẩn bị trước và có mục tiêu ký kết một thỏa thuận hòa bình chung cuộc.
Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden có kế hoạch bán cho Ukraine 4 chiếc drone quân sự MQ-1C Gray Eagle có thể trang bị tên lửa Hellfire, 3 người nắm thông tin nói với Reuters.
The MQ 1C Gray Eagle UAV will work well with HIMARS to find targets. https://t.co/eUHL31oBW4
— Nicholas Drummond (@nicholadrummond) June 2, 2022
Việc bán các drone quân sự do công ty General Atomics chế tạo có thể vẫn bị Quốc hội Mỹ phủ quyết, nguồn tin này cho biết, đồng thời đề cập thêm có nguy cơ chính sách bị đảo ngược vào phút chót có thể khiến kế hoạch thất bại. Lầu Năm góc đã xem xét kế hoạch này trong vài tuần.
Ukraine đã sử dụng một số hệ thống drone không người lái nhỏ hơn và có phạm vi bay ngắn hơn trong cuộc chiến tranh chống Nga kể từ cuối tháng 2 vừa qua. Các hệ thống này bao gồm AeroVironment (AVAV.O) RQ-20 Puma AE, và Bayraktar-TB2 do Thổ Nhĩ Kỳ chế tạo.
Thế nhưng loại drone quân sự Gray Eagle cho thấy bước nhảy vọt công nghệ vì có thể bay tới 30 giờ hoặc hơn tùy theo sứ mệnh, và có khả năng thu thập khối lượng thông tin đồ sộ cho các mục đích tình báo.
Gray Eagle là phiên bản drone Predator của quân đội, vốn được biết đến rộng rãi, có thể mang đến 8 tên lửa Hellfire uy lực.
Việc Mỹ bán loại drone này cho Ukraine mang ý nghĩa rất quan trọng vì lần đầu tiên một hệ thống bay tối tân có thể tái sử dụng của Mỹ, có năng lực thực hiện nhiều cuộc tấn công sâu trên chiến trường Ukraine.
Nga đã cáo buộc Mỹ tìm cách kéo dài cuộc chiến tranh tại Ukraine sau khi Tổng thống Mỹ Biden nói sẽ cung cấp cho Kyiv loại tên lửa tầm xa mới.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói Mỹ đang "cố ý châm dầu vào lửa" với đợt viện trợ vũ khí này.
Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã đáp trả các đợt viện trợ vũ khí này và nói rằng tuyên bố của ông Biden làm gia tăng nguy cơ về "một quốc gia thứ 3" đang bị kéo vào cuộc xung đột.
The US will sell 4 MQ-1C Gray Eagle drones to Ukraine.
They come with Hellfire missiles and will be sent to Ukraine within a week or two. pic.twitter.com/GHsEIoV29I
Ông Volodymyr Zelenskyy đã truyền cảm hứng cho người dân Ukraine và được thế giới tôn trọng và ca ngợi vì lòng dũng cảm và bất khuất chống lại cuộc xâm lược tàn khốc của Nga đối với đất nước của ông.
Từ chối rời thủ đô Kyiv của Ukraine khi chiến tranh bùng nổ, thậm chí là trong lúc Nga dội mưa bom, cựu danh hài Zelenskyy đã huy động được đồng bào của mình từ các buổi ‘lên sóng’ từ thủ đô.
Chủ nhật vừa qua, ông lần đầu tiên đi tới miền đông kể từ khi chiến tranh khởi sự, thăm quân đội Ukraine gần tiền tuyến ở khu vực Kharkiv.
Những lần phát biểu trực tuyến trước quốc hội các nước để kêu gọi sự hỗ trợ, ông đều được cả hội trường đứng dậy tán dương nhiệt liệt.
Trả lời phỏng vấn Reuters và CNN hồi tháng 3, đáp câu hỏi về lịch sinh hoạt hàng ngày trong cuộc chiến, ông trả lời: “Tôi chỉ có làm việc rồi ngủ.”
Khi được hỏi Ukraine có thể cầm cự được bao lâu, ông Zelenskyy nói: “Chúng tôi không cầm cự, chúng tôi chiến đấu, và quốc gia của chúng tôi sẽ chiến đấu đến cùng. Đây là nhà của chúng tôi, chúng tôi đang bảo vệ đất đai, nhà cửa của mình. Vì tương lai con cháu chúng tôi.”
Thường mặc chiếc áo cộc tay màu xanh ô liu đặc trưng của mình, thường xuyên mệt mỏi và để râu không cạo, nhưng luôn luôn nhiệt huyết, ông Zelenskyy đã thúc đẩy các nhà lập pháp phương Tây áp đặt lệnh cấm vận đối với dầu khí Nga và tăng cường cung cấp vũ khí cho các lực lượng xung kích của ông trên tiền tuyến.
Phương Tây đã bác bỏ lời kêu gọi của ông về một vùng cấm bay, lo ngại điều này có thể dẫn đến xung đột trực tiếp với Nga và thậm chí gây ra Thế chiến Thứ ba, nhưng đã cung cấp viện trợ quân sự - bao gồm các loại pháo tự hành và tên lửa tiên tiến của Mỹ - cũng như hỗ trợ kinh tế trong khi áp đặt các chế tài chưa từng có lên Nga.
“Lịch sử đang ở một bước ngoặt ... Đây thực sự là thời điểm quyết định liệu bạo lực có thống trị thế giới hay không”, ông bố 44 tuổi của hai đứa trẻ nói với các lãnh đạo doanh nghiệp toàn cầu tại Davos vào tháng trước, mô tả cuộc chiến như một phần của cuộc đấu tranh toàn cầu giữa dân chủ và chủ nghĩa độc tài.
Ông tố cáo Nga tiến hành một cuộc chiến tranh diệt chủng: “Đây là một nỗ lực có chủ ý và tội phạm nhằm giết càng nhiều người Ukraine càng tốt, phá hủy càng nhiều nhà cửa, càng nhiều cơ sở xã hội và cơ xưởng càng tốt.” Nga phủ nhận việc nhắm mục tiêu vào thường dân.
Ukrainian President Volodymyr Zelenskyy calls on West to step up supplies of weapons to Ukraine to push Kiev's grinding war with Russia towards an "inflection point" that would allow it to win pic.twitter.com/ENunkN8Q1u
Ông Zelenskyy cũng chỉ trích kịch liệt điều ông xem là sự chậm trễ của châu Âu chế tài việc nhập khẩu năng lượng từ Nga, vốn là nguồn quỹ tài trợ cho chiến dịch quân sự của Moscow. Ông cũng phản pháo mạnh mẽ các chính trị gia phương Tây thúc giục ông nhượng bộ lãnh thổ để kết thúc chiến tranh.
Thực hiện chuyến đi đầu tiên ra khỏi Kyiv vào ngày 29 tháng 5 kể từ khi bắt đầu chiến tranh, ông nói với những người lính ở vùng đông bắc Kharkiv: “Các bạn liều mạng sống vì tất cả chúng ta và vì đất nước của chúng ta.”
Khi Tổng thống Nga Vladimir Putin đưa quân vào Ukraine vào ngày 24 tháng 2 năm nay trong một chiến dịch mà Moscow gọi là “chiến dịch quân sự đặc biệt” nhằm giải giới và “phi quốc xã hóa” Ukraine, ông Zelenskyy, một người Do Thái, đã đáp trả bằng cách nhắc lại cuộc xâm lược của Hitler vào Liên Xô vào năm 1941.
Ông nói trong bài diễn văn toàn quốc: “Nga đã tấn công xảo quyệt vào đất nước chúng ta sáng nay, giống như Đức Quốc xã đã làm trong Thế chiến Thứ hai.” “Nga đã dấn thân vào con đường tội ác, nhưng Ukraine đang tự bảo vệ mình và sẽ không từ bỏ tự do của mình, bất kể Moscow nghĩ gì.”
Cuộc chiến tranh nâng cao danh tiếng của ông Zelenskyy cả trong lẫn ngoài nước nhưng gây thảm họa cho Ukraine, giết chết hàng chục nghìn người, biến các thành phố thành đống đổ nát và khiến hơn 6 triệu người phải bỏ xứ đi lánh nạn, theo Liên hiệp quốc.
Đầy tớ của dân
Ông Zelenskyy có phần chắc không phải là một nhà lãnh đạo thời chiến. Ông nổi danh từ loạt phim truyền hình nổi tiếng “Đầy tớ của dân,” trong đó ông đóng vai một giáo viên trung thực được bầu làm tổng thống và đánh bại những nhà lập pháp lương lẹo và những doanh nhân núp bóng.
Thắng ghế tổng thống bằng đa số áp đảo vào tháng 4 năm 2019, ông cam kết ngăn chặn tham nhũng vốn làm cản trở quá trình chuyển đổi từ chủ nghĩa cộng sản sang dân chủ của Ukraine. Nhưng Nga luôn luôn là thách thức lớn nhất đối với khát vọng của ông muốn xây dựng một quốc gia châu Âu hiện đại, dân chủ và ổn định.
Đảng ‘Đầy tớ của dân’ của ông Zelenskyy đã giành được đa số lớn trong cuộc bầu cử quốc hội vào tháng 7 năm 2019 và ông Zelenskyy thoạt đầu mưu tìm một nền hòa bình thương lượng cho cuộc chiến chống phe ly khai do Nga hậu thuẫn ở Donbas tiếp diễn từ năm 2014.
Nhưng điều đó không kéo dài. Nga tiếp tục ủng hộ phe ly khai và căng thẳng tiếp tục gia tăng.
Bất chấp nguy cơ làm Moscow nổi giận, ông Zelenskyy đã ve vãn các nhà lãnh đạo phương Tây, gồm cả Tổng thống Mỹ Joe Biden tại cuộc hội đàm ở Tòa Bạch Ốc vào ngày 1 tháng 9 năm 2021. Ông đã khiến Putin tức giận với những lời kêu gọi ngày càng khăng khăng yêu cầu NATO và EU kết nạp Ukraine.
“Mọi người nên hiểu ... rằng chúng tôi đang chiến đấu, rằng chúng tôi đang bảo vệ nền dân chủ ở châu Âu và bảo vệ đất nước của chúng tôi..”, ông Zelenskyy nói trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 6 năm 2021.
“Từng ngày, chúng tôi chứng tỏ rằng chúng tôi sẵn sàng tham gia liên minh (NATO) hơn hầu hết các quốc gia trong Liên hiệp châu Âu.”
Giữa làn sóng bất bình trong công chúng đối với giới tinh hoa chính trị tham nhũng của Ukraine, ông Zelenskyy đã thắng trong cuộc tranh cử vào năm 2019 trước đối thủ Petro Poroshenko, một doanh nhân giàu có.
Trả lời Reuters trước cuộc bầu cử lúc đó rằng ông khác với những ứng cử viên còn lại chỗ nào, ông Zelenskyy chỉ vào mặt mình, nói: “Đây là một gương mặt mới. Tôi chưa bao giờ tham gia chính trị.”
“Tôi không lừa dối mọi người. Họ đồng cảm với tôi vì tôi cởi mở, tôi đau đớn, tôi tức giận, tôi phẫn nộ...Nếu tôi thiếu kinh nghiệm thì là tôi thiếu kinh nghiệm. Nếu tôi không hiểu biết chuyện gì, tôi thành thật thừa nhận.”
Ông Zelenskyy vô tình bị lôi kéo vào chính trị Mỹ sau một cuộc điện thoại mà qua đó cựu Tổng thống Donald Trump khi ấy đã cố gắng yêu cầu ông điều tra đối thủ bên Đảng Dân chủ là ông Biden về các giao dịch kinh doanh ở Ukraine.
Hạ viện Mỹ do đảng Dân chủ lãnh đạo đã đàn hặc ông Trump sau khi một cuộc điều tra kết luận rằng ông đã giữ lại viện trợ quân sự cho Ukraine để tạo ảnh hưởng Kyiv. Ông Trump phủ nhận hành vi sai trái và Thượng viện Mỹ do đảng Cộng hòa kiểm soát sau đó đã tuyên bố tha bổng ông.
Ba tháng sau khi Nga xua quân đánh chiếm Ukraina, trong cuộc trưng cầu dân ý hôm qua, 01/06/2022, người dân Đan Mạch, với đa số áp đảo, đã chấp nhận cho quốc gia Bắc Âu này gia nhập chính sách quốc phòng chung của châu Âu.
Denmark 🇩🇰 has voted 🗳 (66.9%) to join the #EU’s security & defense policy, allowing Copenhagen to join 🇪🇺 military missions.
"When Putin invades a free country and threatens the stability in Europe, we others pull together," said 🇩🇰 Danish Prime Minister Mette Frederiksen. pic.twitter.com/Gy2f9piWT6
— Samuel Doveri Vesterbye (@SamuelJsdv) June 2, 2022
Theo kết quả kiểm 99% số phiếu, đã có gần 67% cử tri Đan Mạch bỏ phiếu thuận trong cuộc trưng cầu dân ý. Theo hãng tin AFP, trước các ủng hộ viên tối qua, thủ tướng Mette Frederiksen tuyên bố: “Tối nay, Đan Mạch đã gởi đi một tín hiệu quan trọng. Đến các đồng minh của chúng ta ở châu Âu và trong khối NATO, và đến tổng thống Putin. Chúng ta cho thấy là, khi Putin xâm lăng một nước tự do và đe dọa sự ổn định của châu Âu, chúng ta sẽ tập hợp lại”.
Lãnh đạo đảng bảo thủ đối lập Soren Pape cũng ghi nhận, “sau 30 năm, người dân Đan Mạch đã quyết định là chúng ta phải từ bỏ ngoại lệ về quốc phòng và chúng ta phải làm việc chặt chẽ hơn với châu Âu”.
Chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula von der Leyen và chủ tịch Hội Đồng Châu Âu Charles Michel cũng đã hoan nghênh cuộc bỏ phiếu “lịch sử” ở Đan Mạch.
Là thành viên của Liên Hiệp Châu Âu từ năm 1973, Đan Mạch vào năm 1992 đã bác bỏ hiệp ước Maastricht, hiệp ước thành lập Liên Hiệp Châu Âu. Để không cản trở việc thi hành hiệp ước này, vào năm 1993, Đan Mạch đã được chấp thuận cho hưởng một loạt ngoại lệ: nằm ngoài khu vực đồng euro, không tham gia chính sách chung của Liên Hiệp Châu Âu về nội vụ, tư pháp và quốc phòng.
Chính sách quốc phòng chung châu Âu là gì?
Chính sách Quốc phòng chung, hay đúng hơn là Chính sách An ninh và Quốc phòng chung, quy định vai trò của Liên Hiệp Châu Âu trong việc duy trì hòa bình, ngăn ngừa xung đột và tăng cường an ninh quốc tế, theo đúng các nguyên tắc của Hiến chương Liên Hiệp Quốc.
Chính sách quốc phòng chung chính là nhằm củng cố vai trò của Liên Hiệp Châu Âu trong việc quản lý các khủng hoảng trên thế giới, bổ sung và phối hợp với khối NATO.
Để đảm nhận vai trò này, các nước thành viên Liên Âu có thể quyết định lập các phái bộ dân sự hoặc tiến hành các chiến dịch quân sự nhằm vào 3 mục tiêu duy trì hòa bình, ngăn ngừa xung đột và tăng cường an ninh quốc tế. Các phương tiện dân sự và quân sự là do các nước thành viên cung cấp.
Hiện giờ, các phái bộ dân sự và chiến dịch quân sự của Liên Hiệp Châu Âu chủ yếu là ở châu Phi, Trung Đông, cũng như ở châu Âu. Các quyết định về chính sách an ninh và quốc phòng chung phải được Hội Đồng Châu Âu ( quy tụ lãnh đạo các nước thành viên Liên Âu ) nhất trí thông qua
Cho tới nay, do được hưởng ngoại lệ về quốc phòng, Đan Mạch đã không thể tham gia vào các chiến dịch quân sự của Liên Hiệp Châu Âu.
Người dân Đan Mạch chấp nhận tham gia chính sách quốc phòng chung của châu Âu vào lúc Thụy Điển và Phần Lan đang xin gia nhập Liên minh Bắc Đại Tây Dương, do lo ngại về cuộc chiến tranh xâm lược Ukraina của Nga.
Hôm qua, trong cuộc họp báo chung với ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tại Washington, tổng thư ký khối NATO Jens Stoltenberg thông báo là trong những ngày tới ông sẽ họp với đại diện của ba nước Thụy Điển, Phần Lan và Thổ Nhĩ Kỳ tại Bruxelles để cố thuyết phục được Ankara không chống lại việc thâu nhận hai quốc gia Bắc Âu vào NATO.
Cuộc chiến tranh giữa Nga và Ukraine được dự báo sẽ tiếp tục dữ dội khi cả hai bên chưa giành được những chiến thắng lớn quyết định, cũng như không chịu nhượng bộ nhau. Việc Nga giành được thắng lợi ở Donbass nhiều khả năng mới chỉ là sự kết thúc của quá trình bắt đầu.
Chiến sự kéo dài vượt dự kiến, với tổn thất sinh mạng ngày càng lớn
Khi “chiến dịch quân sự đặc biệt” của Nga ở Ukraine khởi động vào ngày 24/2/2022, người ta cho rằng chiến dịch này sẽ hoàn thành trong vòng 2 tuần. Nhưng hiện nay, chiến dịch đã kéo dài hơn 3 tháng và có dấu hiệu sẽ kéo dài hàng năm trời.
Về mặt nhân lực, Nga đã tung 110 trong số 190 nhóm chiến thuật tiểu đoàn của mình sang Ukraine. Khoảng 1/3 trong số này tác chiến ở khu vực Donbass, miền Đông Ukraine. Ý định của họ là bao vây tiêu diệt một lượng quân Ukraine phòng ngự tại đây.
Vào ngày 27/5, thị trấn Lyman rơi vào tay Nga và chiến sự vẫn tiếp diễn, trong đó Nga cố gắng hoàn thành bao vây Severodonetsk và thị trấn bên kia sông là Lysychansk.
Những trận chiến khốc liệt, đẫm máu đã diễn ra trong vài tuần qua. Quân Nga tiến từng bước một.
Thương vong rất lớn ở cả hai phía.
Một ước tính cho rằng tổng thương vong của phía Nga ở Ukraine trong cuộc chiến bắt đầu từ ngày 24/2 đã cao hơn cả thương vong của Liên Xô trong 10 năm tham chiến ở Afghanistan.
Phía Ukraine cũng hứng chịu các tổn thất khủng khiếp. Vào ngày 31/5, chính Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố khoảng 60-100 lính Ukraine tử trận mỗi ngày. Một nguồn tin khác cho rằng số lính Ukraine tử trận thực tế còn cao hơn thế.
Tổng thống Ukraine Zelensky vào ngày 27/5 tuyên bố “Donbass vẫn thuộc Ukraine”. Trong khi đó, Ngoại trưởng Nga Lavrov khẳng định Donbass là “ưu tiên vô điều kiện”.
Trước hai tuyên bố này, rõ ràng chỉ còn một con đường phía trước: Hai bên tiếp tục chiến đấu và xung đột sẽ tiếp diễn trong thời gian dài.
Tầm nhìn dài hạn
Ukraine đang có kế hoạch tái chiếm các vùng đất mà họ mới mất. Để đạt được điều này, quân đội Ukraine sẽ phải thay thế cho bộ phận thương vong bằng các tân binh và cung cấp các vũ khí khí tài mới cho các đơn vị. Ukraine sẽ cần phải xây dựng các lữ đoàn và tiểu đoàn mới.
Ngoài vũ khí mà Mỹ và NATO đã cung cấp cho Ukraine, họ sẽ cần các hệ thống rocket chính xác tầm xa để tấn công các tuyến tiếp tế của Nga, cũng như các khẩu pháp có độ chính xác cao hơn nhiều để ứng phó với sức mạnh áp đảo của Nga.
Tương tự, ở trên không, các tên lửa mà Ukraine đang sở hữu chỉ có thể giới hạn sự tự do của Nga ở mức độ nhất định chứ không thể thách thức phía Nga ở cự ly xa hơn. Đó là lý do Mỹ đang cân nhắc cung cấp cho Ukraine các tên lửa Patriot – loại tên lửa phòng không tầm trung có uy lực mạnh, từng nổi danh trong cuộc Chiến tranh vùng Vịnh 1990-1991. Các tên lửa này có khả năng tấn công máy bay Nga từ xa.
Nhưng cũng phải mất nhiều tháng để huấn luyện lực lượng vận hành các vũ khí này và tích hợp tất cả các hệ thống vũ khí mới (nếu Ukraine nhận được) vào lực lượng vũ trang Ukraine.
Trong khi ấy, Belarus đã triển khai quân tới biên giới với Ukraine. Số quân Belarus này có tác dụng ghìm chân một số lực lượng quân sự Ukraine ở miền Bắc, ngăn họ tiến hành về củng cố các khu vực khác. Nhưng ở miền Nam, quân Nga ít khả năng tiến xa được nữa vì thiếu lực lượng để làm vậy.
Trận chiến ở hải cảng ở Odessa
Cựu tư lệnh tối cao lực lượng đồng minh ở châu Âu – Đô đốc James Stavridis, đã đúng khi ông nói rằng “giải tỏa cảng Odessa có tầm quan trọng như cung cấp vũ khí cho Ukraine”.
Có một hải cảng còn hoạt động được trên Biển Đen chính là sự khác biệt giữa một quốc gia bị phong tỏa và một quốc gia thương mại.
NATO đang xem xét hộ tống các tàu buôn bán quốc tế ra vào cảng này. Nhưng quyết định này tiềm ẩn rủi ro lớn.
Như vậy đây là một chiến tranh lớn tại châu Âu, một cuộc chiến có tầm quan trọng toàn cầu và lịch sử, liên quan mọi phương diện quân sự từ trên bộ, trên biển, trên không, cho đến không gian mạng và vũ trụ. Thiếu những chiến thắng quân sự mang tính quyết định và sự nhượng bộ, cuộc chiến đó sẽ bùng phát dữ dội. Khi giai đoạn hiện nay của trận chiến Donbass kết thúc, đó đơn giản là sự kết thúc của việc mở đầu một cuộc chiến trên quy mô rộng lớn hơn.
The Conversation
NGA HÀO PHÓNG VỚI VIỆT NAM?
Thích Thanh Thắng
Có người nói Mỹ không bao giờ tài trợ không cho Ukraine mà chẳng hưởng lợi gì. Tiền Mỹ rót vào càng lớn thì Ukraine trả nợ càng nhiều. Vâng, nói về nợ thì không quốc gia, chính phủ nào không mắc nợ. Nhưng một nước đang gặp phải chiến tranh xâm lược thì người cho vay lúc hoạn nạn là vô cùng đáng quý.
Nói ra điều này, có người sẽ lại bảo, vậy khi Liên Xô cho Việt Nam vay trong chiến tranh chống Mỹ thì họ có lợi dụng để hưởng lợi khiến Việt Nam rơi vào bẫy nợ hay không?
Nếu hiểu theo ý “không ai hoàn toàn cho không” thì việc cho vay của Mỹ và Nga khác nhau ở đâu, khi cả Việt Nam và Ukraine đều tương đồng với nhận định về cái gọi là “chiến tranh ủy nhiệm”?
Và cũng từ liên hệ này, một số người cho rằng Việt Nam vô ơn khi Nga từng giúp sức mình đánh Mỹ.
Nhưng đánh Mỹ cho Việt Nam hay đánh Mỹ cho cộng sản? Đặt câu hỏi này để hỏi ngược lại Ukraine đang chống lại cuộc chiến xâm lược của Nga vì niềm kiêu hãnh dân tộc hay cho NATO và Mỹ?
Sao khi chống xâm lược mình đề cao dân tộc mình thế, nhưng dân tộc khác đang quyết tâm chống xâm lược mình lại xem thường họ?
Rồi cũng từ liên hệ này, có người nói, Nga đã xoá 85% nợ, khoảng 11 tỷ đô la trong chiến tranh chống Mỹ cho Việt Nam vào năm 2001. 15% số nợ còn lại tức 1,65 tỷ đô la được tính vào dạng Nga đầu tư tại Việt Nam.
Thực chất của vấn đề này ra sao?
Đến đây, xin đăng lại những phân tích từ FB Mao Nhuan Chi:
“Việt Nam nợ Liên Xô và sau này Nga kế thừa khoản cho vay đó, khoản nợ này là Việt Nam nợ bằng đồng RUB (Liên Xô), chứ không phải nợ bằng đồng USD.
Trong khoảng thời gian 1960-1970, thì tỷ giá RUB/USD là 0,9 RUB ăn 01 USD. Và tỷ giá này là hoàn toàn do Nhà nước Liên Xô QUY ĐỊNH chứ không phải tỷ giá dựa theo cung tiền trên thị trường ngoại hối. Liên Xô là nền kinh tế đóng, hầu như không có giao dịch ngoại thương với các nền kinh tế Âu-Mỹ, do vậy tỷ giá giá RUB/USD (0,9) này hoàn toàn vô nghĩa, bởi người Liên Xô không có nhu cầu mua USD, và Âu-Mỹ cũng không có nhu cầu mua RUB.
Cái khoản nợ 11 tỷ USD mà người ta bảo Việt Nam nợ Nga đó thực chất là khoản nợ RUB được quy đổi thành USD theo cái tỷ giá từ thời Nhà nước Liên Xô quy định. Thực chất Việt Nam nợ Nga chỉ khoảng 9,9 tỷ RUB.
Đến năm 2001, Nga đòi Việt Nam trả nợ (khoản nợ bằng đồng RUB Liên Xô). Giấy tờ ghi nợ thì rõ ràng là Việt Nam chỉ nợ Nga 9,9 tỷ RUB. Bây giờ Nga thích Việt Nam trả bằng RUB hay trả bằng USD? Cho Nga chọn.
Nếu trả bằng RUB thì Việt Nam sẽ trả cho Nga 9,9 tỷ RUB. Còn nếu trả bằng USD thì Việt Nam sẽ quy đổi 9,9 tỷ RUB này ra USD.
Đến đây mới xuất hiện vấn đề: TỶ GIÁ RUB/USD nào sẽ được dùng để quy đổi? Vì lúc này (năm 2001) tỷ giá RUB/USD đã là 29 RUB ăn 01 USD. Vậy nếu phải trả bằng USD thì Việt Nam chỉ cần phải trả 341 triệu USD (tương đương 9,9 tỷ RUB) mà thôi.
Nhưng Nga không muốn vậy, Nga muốn Việt Nam phải trả bằng USD nhưng quy đổi theo tỷ giá RUB/USD thời Nhà nước Liên Xô quy định cơ. Khôn thế bao giờ cho chết! Mà cái tỷ giá này thì hoàn toàn vô nghĩa trong thị trường ngoại hối.
Việt Nam hoàn toàn có thể khước từ Nga, chỉ trả 9,9 tỷ RUB hoặc trả 341 triệu USD, hoàn toàn phù hợp với thông lệ quốc tế và luật pháp quốc tế. Nhưng nếu Việt Nam làm như thế thì cũng hơi cạn tàu ráo máng.
Do vậy, để đẹp lòng cả hai bên, thì đành áp theo tỷ giá RUB/USD thời Nhà nước Liên Xô quy định (0,9 RUB ăn 01 USD), quy ra thành nợ 11 tỷ USD, NHƯNG Nga phải xóa 85% nợ, Việt Nam chỉ phải trả 1,65 tỷ USD.
Putin khôn đấy, nhưng Việt Nam cũng đâu có ng.u.
Đây chính là bản chất của vấn đề nước Nga nợ ngập đầu, phải gán cả quốc bảo T-80; BMP-3 cho Hàn Quốc để trừ nợ, nhưng "hào phóng" xóa nợ cả "trăm tỷ USD" cho các nước từng vay nợ Liên Xô.
Chả có ai hào phóng đến mức đấy cả”.
*
Vâng, sau khi số tiền rúp còn lại được quy đổi ra thành 1,65 tỷ đô la, tính vào tiền đầu tư tại Việt Nam, bản thân Nga, từ đồng tiền này đem về bao nhiêu lợi nhuận cho mình, nhất là trong lĩnh vực đầu tư lớn nhất là dầu khí.
Theo thống kê mới nhất, 35 năm qua Liên doanh Vietsovpetro đã khai thác được hơn 240 triệu tấn dầu khí. Tính đến tháng 3/2021 doanh thu của từ việc tiêu thụ dầu khí là 86,7 tỷ USD, tổng thu vào ngân sách Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là 52,6 tỷ USD. Số còn lại vào túi ai, trong khi giếng dầu là của mình?
Đây là Oleksiy, 38 tuổi, đến từ thành phố Donetsk, cho chúng tôi xem những quả đạn của Ý và Ba Lan của anh ấy tại một vị trí gần Izyum. Anh ấy khá hài lòng với phạm vi và khả năng của chúng.
Some outtakes, if you will, from my latest visit to the Donbas. Here’s Oleksiy, 38, from Donetsk city, showing us his Italian and Polish munitions at a position near Izyum. He’s quite pleased with their range and ability. pic.twitter.com/bw2fTpC4YD
— Christopher Miller (@ChristopherJM) June 1, 2022
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. Vì một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hãy ghé thăm chúng tôi, hãy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
Games
