Các mệnh lệnh và hành động của Donald Trump và đồng tổng thống Elon Musk đều là một phần của một tác phẩm. Mục tiêu rơ ràng nhất là thiết lập quyền kiểm soát độc đoán, độc đảng tại Hoa Kỳ, và chúng ta biết điều đó v́ họ đă viết ra kế hoạch của ḿnh trong Dự án 2025 và đă thực hiện kế hoạch đó hàng ngày kể từ khi họ nhậm chức. Nhưng chúng ta nên hiểu tại sao họ lại muốn có quyền lực như vậy.
Không chỉ để họ có thể giành chiến thắng trong các cuộc chiến văn hóa; Trump và Musk là những kẻ ghét phụ nữ và có thể chứng minh là những kẻ phân biệt chủng tộc , nhưng ḷng căm ghét phụ nữ và người da đen (và người đồng tính và người chuyển giới và người Latinh và người Hồi giáo và sự thật và khoa học và báo chí và thực tế dựa trên sự thật) đều chỉ là phương tiện để họ đạt được mục đích. Thứ mà Trump và Musk coi trọng nhất là tiền. Toàn bộ chế độ của họ được hiểu tốt nhất là một chính quyền tội phạm có mục tiêu cuối cùng là chuyển hướng sự giàu có của quốc gia vào túi riêng của họ. Họ đang điều hành một chế độ tham nhũng, và họ đă t́m ra rằng chủ nghĩa phát xít thực sự là con đường nhanh nhất để làm giàu. Họ là sự tóm tắt về bức chân dung của Alan Rickman về Hans Gruber, nhân vật phản diện trong Die Hard , được đưa đến kết luận hợp lư của nó. Họ nói như những người theo chủ nghĩa dân túy cuồng tín, nhưng họ thực sự chỉ là những tên trộm b́nh thường - hoặc, đúng hơn là những tên trộm đặc biệt , xét đến tỷ lệ thành công của họ.
Nếu bạn hiểu được sự trộm cắp đang làm nền tảng cho toàn bộ chính quyền này, bạn sẽ hiểu rằng sắc lệnh hành pháp gần đây của Trump nhằm phá hủy các cơ quan quản lư độc lập là một phần thiết yếu của toàn bộ âm mưu. Các cơ quan quản lư độc lập là những thứ như Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch, Ủy ban Thương mại Liên bang và Ủy ban Bầu cử Liên bang. Các tổ chức này được Quốc hội thành lập và bao gồm các ủy viên do tổng thống bổ nhiệm. Họ được ủy quyền thúc đẩy các quy định đối với các ngành công nghiệp và lĩnh vực kinh doanh mà họ giám sát. Họ là những bộ phận của chính phủ liên bang mà hầu hết các doanh nghiệp tương tác. Họ là cơ quan kiểm tra thực sự hàng ngày duy nhất đối với chủ nghĩa tư bản không bị hạn chế trong hệ thống chính phủ của chúng ta.
Có thể đoán trước được là Trump và Musk muốn phá hủy chúng, và sắc lệnh hành pháp thực hiện điều đó bằng cách yêu cầu mọi quy định và đề xuất của từng cơ quan phải được chuyển qua Văn pḥng Quản lư và Ngân sách. Nghe có vẻ như một mớ hỗn độn quan liêu, nhưng ư nghĩa của nó là các cơ quan độc lập này sẽ không c̣n "độc lập" nữa. Điều đó có nghĩa là mọi quy định trong nước - từ những thông tin phải tiết lộ cho các cổ đông đến lượng thủy tinh vỡ được phép có trong đồ chơi của con bạn - đều phụ thuộc vào ư thích của tổng thống và chỉ của tổng thống mà thôi. Không có phiên điều trần, không có hội đồng chuyên gia, không có cơ hội để công chúng b́nh luận - chỉ có Donald Trump và một chiếc bút Sharpie quyết định xem ông muốn loại bỏ quy định nào ngày hôm nay. Và khi Trump quá lười biếng hoặc bận rộn với các chuyến đi chơi golf của ḿnh để làm việc, công việc đó sẽ do giám đốc OMB Russell Vought, người thực sự là người đă nghĩ ra Dự án 2025.
Đối với những kẻ tham nhũng, sắc lệnh này chính là Chén Thánh của chúng. Đây là điều chúng đă cố gắng thực hiện kể từ thời chính quyền Ronald Reagan. Nhưng đối với nhiều người không hiểu chính phủ làm ǵ hoặc hoạt động như thế nào, th́ việc loại bỏ các cơ quan độc lập nghe có vẻ không tệ. Trên thực tế, nó cực kỳ phổ biến. Elon Musk đă liên tục nói trên nền tảng truyền thông xă hội của ḿnh, chỉ trích "những quan chức không được bầu" (đây là đỉnh cao của sự đạo đức giả v́ giờ đây ông ta đă là một quan chức không được bầu). Ông ta nói với mọi người rằng những quan chức này làm chậm hoạt động kinh doanh và "đổi mới" bằng thủ tục giấy tờ rườm rà không cần thiết. Đây là một lập luận hầu như luôn có tác dụng với một số kiểu người nhất định, bởi v́ hầu hết mọi người không thích điền vào biểu mẫu và tương tác với chính phủ và nói chung là phải xin phép trước khi làm bất cứ điều ǵ họ có thể nghĩ ra để kiếm tiền. Chúng ta là một quốc gia của những kẻ lừa đảo, do những kẻ lừa đảo điều hành, và các cơ quan quản lư chỉ cản trở kế hoạch kim tự tháp tiếp theo.
Tuy nhiên, tôi nghĩ về các cơ quan quản lư theo cách tôi nghĩ về người bảo vệ giao lộ. Đèn giao thông là luật do Quốc hội thông qua, nhưng các cơ quan độc lập là những người bảo vệ giao lộ có thể được triển khai vào những giờ cao điểm hoặc trong các trường hợp khẩn cấp bất ngờ. Họ thường không hiệu quả và thật bực bội khi bị kẹt sau một người trong khi họ nh́n chằm chằm vào bạn với ḷng bàn tay mở hướng lên trên không. Thật dễ dàng để nói rằng "chúng ta nên loại bỏ những người bảo vệ giao lộ và tự động hóa mọi vấn đề giao thông của chúng ta". Vấn đề là tôi không tin rằng một tài xế Cyber-Cuck trung b́nh sẽ không lao qua một chuyến đi thực tế của trẻ em trên đường về nhà từ trường. Những kiểu người ủng hộ Trump chính xác là kiểu người sẽ phớt lờ các biển báo đường bộ và giới hạn tốc độ. Họ là kiểu người coi biển báo "trẻ em đang chơi" là sự xúc phạm đến quyền tự do của họ, v́ vậy chúng ta cần có những người bảo vệ giao lộ có thể nói "không" với những người này.
Sắc lệnh hành pháp của Trump nhằm mục đích vô hiệu hóa những người bảo vệ giao lộ của chính phủ này, v́ lư do rơ ràng là họ là những thứ duy nhất ngăn cản tầng lớp chủ sở hữu kiếm được nhiều tiền hơn nữa. Dấu hiệu cho thấy sắc lệnh này hoàn toàn nhằm mục đích khiến những người giàu này trở nên giàu hơn nữa là một ngoại lệ đối với sắc lệnh này: Nó loại trừ Hội đồng Dự trữ Liên bang. Fed chịu trách nhiệm về chính sách tiền tệ (chủ yếu là lăi suất), điều đó có nghĩa là Fed có nhiều quyền quyết định về giá trị của chính đồng tiền. Việc tước đi sự độc lập của Fed có thể sẽ khiến thị trường rơi vào ṿng xoáy. Động thái đó sẽ khiến Trump và các nhà tài trợ của ông mất tiền. Và v́ vậy, ông ấy nói rằng Fed sẽ được tha.
Để nói rơ, không có lư do pháp lư hay hiến pháp nào để miễn trừ Cục Dự trữ Liên bang trong khi truy đuổi các cơ quan khác. Không có khuôn khổ trí tuệ nào có thể biện minh cho việc xóa bỏ sự độc lập của SEC nhưng không phải của Fed. Điều đó hoàn toàn vô lư, trừ khi bạn hiểu rằng SEC khiến tầng lớp chủ sở hữu của Trump mất tiền, trong khi Fed bảo vệ tiền. Truy đuổi tiền là cách duy nhất để giải quyết vấn đề này.
Điều đáng lo ngại nhất về lệnh này là Trump có những cách khác, truyền thống hơn để đập tan nhà nước quản lư mà ông có thể sử dụng để đạt được nhiều mục tiêu tương tự. Như tôi đă đề cập, các cơ quan quản lư được kiểm soát bởi các ủy viên do tổng thống bổ nhiệm. Trump có thể chỉ cần bổ nhiệm các ủy viên chia sẻ triết lư đập phá và cướp bóc của ông. Ông cũng có thể sa thải các ủy viên, mặc dù về mặt kỹ thuật, ông không được phép làm như vậy mà không có lư do, và đă cố gắng sa thải một số người mà ông không nghĩ sẽ làm những ǵ ông muốn. Trump đă sa thải Gwynne Wilcox của Ban Quan hệ Lao động Quốc gia, t́nh cờ là người da đen, mà không nêu lư do. Việc sa thải đă tạo ra sự bất lực tạm thời cho NLRB để tạo ra đủ số lượng đại biểu; Jeff Bezos đă cố gắng đưa Whole Foods vượt qua khoảng cách đó và giải thể một trong những doanh nghiệp của ḿnh. Kể từ đó, Wilcox đă kiện để giữ công việc của ḿnh, nhưng Trump có thể sẽ thắng vụ kiện đó v́ Ṭa án Tối cao thích trao cho Trump quyền lực của một vị vua.
Trong một thời gian, tôi không thể hiểu tại sao Trump lại ban hành lệnh hành pháp để buộc các cơ quan này phải cầu xin Vought cho quyền tồn tại của họ, khi việc sa thải mọi người dường như là cách dễ nhất để hoàn thành cùng một nhiệm vụ. May mắn thay, tôi có những người bạn rất thông minh, và họ đă cảnh báo tôi rằng, không giống như trường hợp sa thải Wilcox, có lẽ không có ai có tư cách để kiện Trump về lệnh hành pháp này.
Để có tư cách kiện một hành động hành pháp, bạn phải có khả năng chứng minh rằng hành động đó đă gây hại cho bạn theo một cách nào đó. Trong trường hợp này, sẽ rất khó để chứng minh rằng quyết định tước bỏ quyền lực của các cơ quan độc lập của Trump là nguyên nhân trực tiếp gây ra thiệt hại cho bất kỳ ai. Nếu SEC không ban hành quy định, ai sẽ bị thiệt hại? Ngay cả khi bạn có thể lập luận rằng một hành động của công ty được thực hiện khi không có quy định gây hại cho mọi người, th́ chắc chắn thực thể gây ra thiệt hại là công ty, chứ không phải SEC đă không ban hành quy định hoặc tổng thống đă thay đổi cách ban hành quy định.
Cơ quan duy nhất có thể kiện sắc lệnh hành pháp này là… Quốc hội. Quốc hội thành lập các cơ quan độc lập, và chính cơ quan này bị tổn hại khi tổng thống không cho phép chúng hoạt động. Thật không may, như bạn có thể đă nhận thấy, Quốc hội hiện đang được điều hành bởi một nhóm đảng viên Cộng ḥa với cái đầu của họ quá cao so với Trump đến mức họ có thể nếm thử Big Macs của ông ta. Sẽ không có vụ kiện nào đến từ Quốc hội này để bảo vệ quyền hạn hiến định của ḿnh, ít nhất là trong hai năm tới.
Nhưng ngay cả khi đảng Dân chủ nắm quyền kiểm soát Quốc hội vào năm 2026, một vụ kiện chống lại sắc lệnh hành pháp này gần như chắc chắn sẽ thất bại tại Ṭa án Tối cao. Đó là bởi v́ những người Cộng ḥa kiểm soát Ṭa án Tối cao đă trở nên say mê phúc âm của "cơ quan hành pháp thống nhất". Câu cửa miệng độc đoán đó ngụy trang dưới dạng học thuyết pháp lư cho rằng về mặt nghĩa đen, mọi người làm việc trong nhánh hành pháp của chính phủ đều phục vụ theo ư muốn của tổng thống và có thể được thuê, sa thải hoặc tổ chức lại theo ư muốn của tổng thống. Những người Cộng ḥa tại ṭa án không tin rằng nên cho phép tồn tại một "cơ quan quản lư độc lập". Ṭa án Tối cao của Trump sẽ không khôi phục quyền lực của SEC hoặc FTC, và v́ Trump đang để Fed yên (hiện tại), nên không có khả năng các thẩm phán của Harlan Crow sẽ phản đối sắc lệnh hành pháp này.
Tất cả những điều đó có nghĩa là, tôi khá chắc Trump sẽ thoát tội. Như tôi đă nói, họ là những tên trộm đặc biệt .
Và đây là nơi tôi nhắc nhở bạn rằng Joe Biden chưa bao giờ sa thải "ủy viên độc lập" và giám đốc bưu điện Louie DeJoy. Đây là nơi tôi nhắc nhở bạn rằng Biden chưa bao giờ sa thải Chris Wray, giám đốc FBI "độc lập" và là bạn của Brett Kavanaugh, kẻ bị cáo buộc là đă cố gắng hiếp dâm. Đây cũng là nơi tôi nhắc nhở bạn rằng đảng Dân chủ luôn tuân theo một bộ quy tắc mà đảng Cộng ḥa có thể thoải mái bỏ qua.
Quyền lực mà Trump tự cho ḿnh là đúng giờ có thể, nên và phải được một tổng thống Dân chủ sử dụng nếu một người được phép tái đắc cử. Các thể chế đă chết. Trump đă giết chúng. Thay v́ hồi sinh chúng, đảng Dân chủ phải sử dụng tối đa quyền lực của ḿnh, giống như Trump đang làm bây giờ.
Tất nhiên, ư tưởng rằng đảng Dân chủ sẽ nắm quyền trở lại có vẻ giống như một hy vọng ngớ ngẩn hơn là một điều tất yếu về mặt chính trị. Như tôi đă nói, một trong những tổ chức mà Trump muốn đưa vào dưới sự kiểm soát của ḿnh bằng sắc lệnh hành pháp này là FEC—và cùng với nó là ch́a khóa cho cách thức bầu cử liên bang được tiến hành ở đất nước này. Việc giành quyền kiểm soát đảng phái đối với FEC là một hành vi trộm cắp theo một kiểu khác: Không phải là ăn cắp tiền; mà là ăn cắp toàn bộ cuộc bầu cử.
Người dân sẽ cần phải đứng lên và giành lại từ Trump quyền lực mà họ đă trao cho ông ta, nhưng thật khó để tưởng tượng bất kỳ ai sẽ nằm xuống nệm để bảo vệ các cơ quan quản lư độc lập. Tôi cá rằng không ai trong lịch sử từng có động lực để dùng dùi cui cảnh sát đánh vào đầu ḿnh để bảo vệ "Những kẻ quan liêu". Hầu hết người Mỹ sẽ không trân trọng những ǵ đang mất đi cho đến khi nó đă biến mất từ lâu.
Nhưng mọi người sẽ phải chịu đau khổ. Chủ nghĩa tư bản không được kiểm soát, không bị kiềm chế, đập phá luôn dẫn đến đau khổ. Câu hỏi, như thường lệ, là người da trắng sẵn sàng chịu đựng bao nhiêu đau khổ trước khi họ quay lưng lại với những kẻ thống trị chính trị và doanh nghiệp của họ. Và tôi sợ rằng câu trả lời là "nhiều hơn"...
Elie Mystal
Elie Mystal là phóng viên pháp lư của The Nation và là người dẫn chương tŕnh podcast pháp lư của tờ báo này, Contempt of Court . Ông cũng là thành viên của Alfred Knobler tại Type Media Center. Cuốn sách đầu tiên của ông là cuốn sách bán chạy nhất của tờ New York Times Allow Me to Retort: A Black Guy's Guide to the Constitution, do The New Press xuất bản. Bạn có thể theo dơi Elie tại @ElieNYC .