Người th́ gọi d́ là “d́ Bảy,” người th́ gọi d́ là “d́ Chín.” Gọi là ǵ, d́ cũng trả lời. D́ là người đàn bà nhỏ bé đẩy xe ọp ẹp bán trái cây lẻ quanh khu đền Đức Thánh Trần, bên hè phố Bolsa.
“Bữa nào ế ẩm, tui đẩy xe qua khu chợ ABC luôn. Hơi cực, nhưng phải ráng. Trái cây bữa nào, ḿnh bán bữa nấy. Qua bữa sau hết tươi rồi, bán cho người ta, ḿnh mang tội,” d́ Chín kể.
D́ bán đủ loại trái cây. Hôm th́ vài nải chuối, bữa th́ mấy quả măng cầu.
Khi hỏi lớn tuổi rồi, d́ có mệt không, người đàn bà dừng bước, sửa cái khăn che đầu, ngẫm nghĩ một lúc rồi nói: “Tui hổng sợ Tết Tây. Tết Ta, ḿnh mới lên tuổi thôi. Nhưng chưa Tết đâu. C̣n lâu mà.”
Rồi d́ tin tưởng cười: “Ḿnh người Việt, lịch Tây không ‘đụng’ ḿnh đâu.”

Năm nay, d́ Chín đă 80 tuổi. Gánh thời gian trĩu nặng trên vai, làm lưng d́ oằn xuống nhưng không lấy đi được nụ cười lúc nào cũng sẵng sàn nở trên môi d́.
Chiều hôm qua, d́ bán “cam vườn Cali.”
D́ nói: “Cam tươi ‘đặc biệt’ đó cậu, ngọt mà c̣n nhiều nước nữa, mua giùm bà già đi.”
Dáo dác nh́n quanh, d́ dừng chân rồi cầm trái cam căng tṛn lên khoe. “Coi thử đi, nặng lắm, nước không. Luật khu này không cho ai được đứng một chỗ bán hàng,” d́ giải thích.
V́ vậy, d́ Chín đi cả ngày. Đi tới, đi lui, mệt lắm nhưng d́ không dám phạm luật.
Thấy có người dám bày bán mấy rổ ổi ngay trên vỉa hè, d́ cười: “Họ gan dạ, họ dám làm vậy. Tui th́ yếu tim, tui đi cho an tâm. Mỏi chân một chút mà khỏe trong ḷng.”

D́ Chín có hai người con, một trai, một gái.
D́ kể: “Thằng con trai tui ‘nhằn’ hoài, không muốn tui đi bán như vầy, Nhưng ở nhà buồn lắm, mà c̣n không có tiền. Tiền chính phủ vừa đủ ăn thôi.”
Vậy d́ cần tiền làm chi?
“Cần chớ. Tui cần tiền gởi về chùa ở Việt Nam. Hồi trước, mỗi khi buồn, tui qua chùa có mấy cô an ủi. Bây giờ ḿnh ‘phú quí’ bên này, sao mà quên chùa được,” d́ phân trần.
Rồi con gái d́ ở chung với d́?
D́ tặc lưỡi rồi nói: “Con gái tui, hồi nhỏ bị ban khỉ nên bây giờ không được ‘b́nh tĩnh’ như người ta. May mà trời Phật không ‘bắt đi.’ Cho ở với tui. Bởi tui không thể quên chùa.”
Ánh mắt người mẹ già chợt loáng ướt. Bà thở dài: “Con gái tui, thương lắm. Chính phủ lo cho nó rồi, nhưng đâu có được như ḿnh lo cho con ḿnh. Bởi vậy, bữa nào đắt hàng, tui về sớm, tui lau ḿnh cho nó mát mẻ.”
“Hồi trước, sáng nào tui cũng ghé quán cô Thanh Mai vái ông Địa xin cho đắt hàng rồi mới đi bán. Nhưng bây giờ quán đóng rồi, không ai cho tui vô vái ông địa nữa,” d́ cười, man mác buồn.
D́ khen: “Cô Thanh Mai người thiệt đẹp mà ḷng cô cũng đẹp lắm. Cô cho tui phở hoặc mấy món khác hoài mà tui không dám ăn. Ăn của cô, cô lỗ vốn sao.”
Rồi d́ thân mật kể: “Có bữa cô dám cho tui tiền nữa. Không mua ǵ của tui mà c̣n cho tui tiền nữa. Người đâu sao tốt dữ vậy. Tui không dám nhận, nhưng bữa nào ế quá th́ tui… lấy luôn.”
Sực nhớ câu chuyện dang dở, d́ Chín quay lại: “Có dư tiền trong túi, tui vui trong bụng lắm. Tuổi tui, ít khi thấy vui như hồi trước. Có tiền, ḿnh cho chùa, rồi chùa cho người nghèo, Họ có cơm ăn, ḿnh vui. Bên đây, nhiều người đổ cơm đi đó cậu. Chính mắt tui thấy đó. Phí chưa? Thôi tui đi bán cậu ơi.”
D́ đội nón lá sờn rách lên rồi đẩy cái xe có mấy quả “cam vườn Cali” đi. Được vài bước, d́ quay đầu than: “Sao lúc này tui ‘hư’ quá. Mặt trời qua đầu mới chịu ra khỏi giường.”
D́ thở dài sượt rồi quên ḿnh vừa nói rồi: “Con gái tui, nó bị ban khỉ, không được ‘b́nh tĩnh’ như người ta, tội lắm cậu ơi. Thôi tui đi nghen, kẻo họ phạt tui.”
Sáng nay, phóng viên Người Việt quay lại t́m d́ Chín, định mua hết cam cho d́ về sớm th́ không thấy d́. Hỏi ra mới hay dạo gần đây, d́ yếu người, phải một, hai giờ trưa mới có mặt.
“Tôi có nghe d́ than là khi trời trở lạnh, d́ bị đau nhức khớp xương, buổi sáng đi không nổi nữa,” bà Candy Bùi, một người thường mua trái cây của d́ Chín, cho biết. “Tội. Mấy bữa nay trời giá lạnh, chưa 60 mà tôi c̣n dậy không nổi nữa, huống hồ bà cụ 80 rồi.”
Mấy tháng trước, d́ Chín ra bán từ 9 giờ sáng cho tới khi hết hàng. Vậy mà…
“Tuổi già xuống sức lẹ lắm. Bữa nay c̣n ‘rảo rảo’ đi, ngày mai ‘sụm bà chè’ là thường,’” bà Tina Thúy Nguyễn, ở Westminster, nói. “Tôi ít mua trái cây cho bà, nhưng hay cho bà cái bánh, cái quà. Lâu lâu, tôi cũng ‘ĺ x́’ cho bà chút chút. ‘Bả,’ vậy mà ‘ngon’ lắm nha. Tùy người cho mới nhận nha. Tôi thấy tận mắt bả không nhận tiền của nhiều người rồi.”
Ông Raymond Trần, một thực khách thường xuyên của tiệm Le Croissant Doré, nơi d́ Chín hay đi ngang, nói: “Nh́n bà cụ lụm khụm đẩy cái xe đi bán, tôi thấy tội ghê. Nhưng biết đâu đó là niềm vui của cụ. Ba má tôi, có năn nỉ cũng không chịu ra khỏi nhà. Suốt ngày, hai người ở nhà, hết lấy kéo xén cỏ rồi bới đất trồng rau thơm. Mùa này mới chết hết. Hồi trước hai ông bà c̣n coi TV được. Bây giờ má tui th́ không thấy, ba tui th́ không nghe.”
Ông thêm: “Nh́n bà cụ đi bán rong th́ ḿnh thấy tội. Nhưng cũng phải công nhận là nhờ có mấy người như bà th́ góc phố Bolsa mới được một phần giống Việt Nam ḿnh. Bà là h́nh bóng tả tơi của Việt Nam đó.”
Bóng dáng tả tơi của d́ Chín đang dần nhạt nḥa bên hè phố Bolsa. Ngày mai, năm tới, không biết có c̣n d́ nữa hay không?
“Bữa nào ế ẩm, tui đẩy xe qua khu chợ ABC luôn. Hơi cực, nhưng phải ráng. Trái cây bữa nào, ḿnh bán bữa nấy. Qua bữa sau hết tươi rồi, bán cho người ta, ḿnh mang tội,” d́ Chín kể.
D́ bán đủ loại trái cây. Hôm th́ vài nải chuối, bữa th́ mấy quả măng cầu.
Khi hỏi lớn tuổi rồi, d́ có mệt không, người đàn bà dừng bước, sửa cái khăn che đầu, ngẫm nghĩ một lúc rồi nói: “Tui hổng sợ Tết Tây. Tết Ta, ḿnh mới lên tuổi thôi. Nhưng chưa Tết đâu. C̣n lâu mà.”
Rồi d́ tin tưởng cười: “Ḿnh người Việt, lịch Tây không ‘đụng’ ḿnh đâu.”
Năm nay, d́ Chín đă 80 tuổi. Gánh thời gian trĩu nặng trên vai, làm lưng d́ oằn xuống nhưng không lấy đi được nụ cười lúc nào cũng sẵng sàn nở trên môi d́.
Chiều hôm qua, d́ bán “cam vườn Cali.”
D́ nói: “Cam tươi ‘đặc biệt’ đó cậu, ngọt mà c̣n nhiều nước nữa, mua giùm bà già đi.”
Dáo dác nh́n quanh, d́ dừng chân rồi cầm trái cam căng tṛn lên khoe. “Coi thử đi, nặng lắm, nước không. Luật khu này không cho ai được đứng một chỗ bán hàng,” d́ giải thích.
V́ vậy, d́ Chín đi cả ngày. Đi tới, đi lui, mệt lắm nhưng d́ không dám phạm luật.
Thấy có người dám bày bán mấy rổ ổi ngay trên vỉa hè, d́ cười: “Họ gan dạ, họ dám làm vậy. Tui th́ yếu tim, tui đi cho an tâm. Mỏi chân một chút mà khỏe trong ḷng.”
D́ Chín có hai người con, một trai, một gái.
D́ kể: “Thằng con trai tui ‘nhằn’ hoài, không muốn tui đi bán như vầy, Nhưng ở nhà buồn lắm, mà c̣n không có tiền. Tiền chính phủ vừa đủ ăn thôi.”
Vậy d́ cần tiền làm chi?
“Cần chớ. Tui cần tiền gởi về chùa ở Việt Nam. Hồi trước, mỗi khi buồn, tui qua chùa có mấy cô an ủi. Bây giờ ḿnh ‘phú quí’ bên này, sao mà quên chùa được,” d́ phân trần.
Rồi con gái d́ ở chung với d́?
D́ tặc lưỡi rồi nói: “Con gái tui, hồi nhỏ bị ban khỉ nên bây giờ không được ‘b́nh tĩnh’ như người ta. May mà trời Phật không ‘bắt đi.’ Cho ở với tui. Bởi tui không thể quên chùa.”
Ánh mắt người mẹ già chợt loáng ướt. Bà thở dài: “Con gái tui, thương lắm. Chính phủ lo cho nó rồi, nhưng đâu có được như ḿnh lo cho con ḿnh. Bởi vậy, bữa nào đắt hàng, tui về sớm, tui lau ḿnh cho nó mát mẻ.”
“Hồi trước, sáng nào tui cũng ghé quán cô Thanh Mai vái ông Địa xin cho đắt hàng rồi mới đi bán. Nhưng bây giờ quán đóng rồi, không ai cho tui vô vái ông địa nữa,” d́ cười, man mác buồn.
D́ khen: “Cô Thanh Mai người thiệt đẹp mà ḷng cô cũng đẹp lắm. Cô cho tui phở hoặc mấy món khác hoài mà tui không dám ăn. Ăn của cô, cô lỗ vốn sao.”
Rồi d́ thân mật kể: “Có bữa cô dám cho tui tiền nữa. Không mua ǵ của tui mà c̣n cho tui tiền nữa. Người đâu sao tốt dữ vậy. Tui không dám nhận, nhưng bữa nào ế quá th́ tui… lấy luôn.”
Sáng sớm, bạn hàng đă có mặt mà d́ Chín chưa thấy đâu. (H́nh: Đằng-Giao/)
Sực nhớ câu chuyện dang dở, d́ Chín quay lại: “Có dư tiền trong túi, tui vui trong bụng lắm. Tuổi tui, ít khi thấy vui như hồi trước. Có tiền, ḿnh cho chùa, rồi chùa cho người nghèo, Họ có cơm ăn, ḿnh vui. Bên đây, nhiều người đổ cơm đi đó cậu. Chính mắt tui thấy đó. Phí chưa? Thôi tui đi bán cậu ơi.”
D́ đội nón lá sờn rách lên rồi đẩy cái xe có mấy quả “cam vườn Cali” đi. Được vài bước, d́ quay đầu than: “Sao lúc này tui ‘hư’ quá. Mặt trời qua đầu mới chịu ra khỏi giường.”
D́ thở dài sượt rồi quên ḿnh vừa nói rồi: “Con gái tui, nó bị ban khỉ, không được ‘b́nh tĩnh’ như người ta, tội lắm cậu ơi. Thôi tui đi nghen, kẻo họ phạt tui.”
Sáng nay, phóng viên Người Việt quay lại t́m d́ Chín, định mua hết cam cho d́ về sớm th́ không thấy d́. Hỏi ra mới hay dạo gần đây, d́ yếu người, phải một, hai giờ trưa mới có mặt.
“Tôi có nghe d́ than là khi trời trở lạnh, d́ bị đau nhức khớp xương, buổi sáng đi không nổi nữa,” bà Candy Bùi, một người thường mua trái cây của d́ Chín, cho biết. “Tội. Mấy bữa nay trời giá lạnh, chưa 60 mà tôi c̣n dậy không nổi nữa, huống hồ bà cụ 80 rồi.”
Mấy tháng trước, d́ Chín ra bán từ 9 giờ sáng cho tới khi hết hàng. Vậy mà…
“Tuổi già xuống sức lẹ lắm. Bữa nay c̣n ‘rảo rảo’ đi, ngày mai ‘sụm bà chè’ là thường,’” bà Tina Thúy Nguyễn, ở Westminster, nói. “Tôi ít mua trái cây cho bà, nhưng hay cho bà cái bánh, cái quà. Lâu lâu, tôi cũng ‘ĺ x́’ cho bà chút chút. ‘Bả,’ vậy mà ‘ngon’ lắm nha. Tùy người cho mới nhận nha. Tôi thấy tận mắt bả không nhận tiền của nhiều người rồi.”
Ông Raymond Trần, một thực khách thường xuyên của tiệm Le Croissant Doré, nơi d́ Chín hay đi ngang, nói: “Nh́n bà cụ lụm khụm đẩy cái xe đi bán, tôi thấy tội ghê. Nhưng biết đâu đó là niềm vui của cụ. Ba má tôi, có năn nỉ cũng không chịu ra khỏi nhà. Suốt ngày, hai người ở nhà, hết lấy kéo xén cỏ rồi bới đất trồng rau thơm. Mùa này mới chết hết. Hồi trước hai ông bà c̣n coi TV được. Bây giờ má tui th́ không thấy, ba tui th́ không nghe.”
Ông thêm: “Nh́n bà cụ đi bán rong th́ ḿnh thấy tội. Nhưng cũng phải công nhận là nhờ có mấy người như bà th́ góc phố Bolsa mới được một phần giống Việt Nam ḿnh. Bà là h́nh bóng tả tơi của Việt Nam đó.”
Bóng dáng tả tơi của d́ Chín đang dần nhạt nḥa bên hè phố Bolsa. Ngày mai, năm tới, không biết có c̣n d́ nữa hay không?
VietBF@ sưu tập