Robot phẫu thuật không cần bác sĩ

[miro1510]

Các nhà khoa học tại Mỹ đã đạt được bước tiến đột phá khi robot phẫu thuật, được huấn luyện bằng trí tuệ nhân tạo, thực hiện thành công 8 ca cắt bỏ túi mật trên nội tạng lợn mà không cần bất kỳ sự can thiệp nào của con người.

Một robot phẫu thuật được huấn luyện bằng trí tuệ nhân tạo (AI) đã thực hiện thành công 8 ca phẫu thuật cắt túi mật trên nội tạng của lợn đã chết mà không cần bất kỳ sự can thiệp nào từ con người. Đây được xem là bước ngoặt lớn trong lĩnh vực y học hiện đại, mở ra viễn cảnh các ca phẫu thuật tự động hóa hoàn toàn trên người có thể được thử nghiệm trong vòng một thập kỷ tới.

Các robot này được đào tạo bằng cách phân tích video các bác sĩ phẫu thuật con người thực hiện thao tác trên nội tạng lợn. Dưới sự dẫn dắt của các chuyên gia đến từ Đại học Johns Hopkins (Mỹ), nhóm nghiên cứu đã hoàn thành 8 ca phẫu thuật với tỷ lệ thành công 100%. Báo cáo nghiên cứu đã được công bố trên tạp chí Science Robotics.

Robot sử dụng hệ thống mạng nơ-ron tương tự như các công nghệ AI nổi tiếng hiện nay như ChatGPT hay Google Gemini, nhưng được tối ưu để thao tác trên mô mềm phức tạp, điển hình là túi mật – cơ quan đóng vai trò quan trọng trong việc tiêu hóa chất béo.

Dù tốc độ thực hiện phẫu thuật chậm hơn so với bác sĩ con người, robot di chuyển mượt mà hơn, rút ngắn quãng đường thao tác, và có khả năng tự điều chỉnh sai sót, yêu cầu đúng công cụ cần thiết, cũng như thích nghi với sự khác biệt về giải phẫu trong từng trường hợp.

Giáo sư Axel Krieger, đồng tác giả nghiên cứu từ Đại học Johns Hopkins, cho biết: “Chúng tôi đã thực hiện toàn bộ quy trình phẫu thuật – từ cắt tách túi mật khỏi gan, đặt đúng thứ tự 6 kẹp phẫu thuật, đến lấy ra toàn bộ cơ quan – mà không cần sự can thiệp nào của con người. Đây là cột mốc lớn chứng minh rằng phẫu thuật mô mềm phức tạp hoàn toàn có thể được robot đảm nhiệm.”

Trong mỗi ca phẫu thuật kéo dài hơn 5 phút, robot tự điều chỉnh quỹ đạo trung bình 6 lần, thể hiện độ chính xác và linh hoạt cao.

Tại Anh, gần 70.000 ca phẫu thuật bằng robot mỗi năm đều do bác sĩ điều khiển hoàn toàn. Chỉ riêng các thao tác như cắt xương trong phẫu thuật khớp háng và khớp gối là bán tự động. Tuy nhiên, theo kế hoạch cải tổ hệ thống y tế kéo dài 10 năm của Bộ trưởng Y tế Anh Wes Streeting, đến cuối thập kỷ này, 9/10 ca phẫu thuật nội soi tại NHS sẽ được hỗ trợ bởi robot – tăng mạnh so với tỷ lệ 1/5 hiện nay.

Giáo sư John McGrath, người đứng đầu Ủy ban Chỉ đạo Robot của NHS Anh, cho biết: “Trong tương lai, một bác sĩ phẫu thuật có thể giám sát đồng thời nhiều ca phẫu thuật đơn giản như cắt bỏ túi mật hay thoát vị do robot thực hiện – nhanh hơn, chính xác hơn và ít gây tổn thương mô xung quanh.”

Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo rằng công nghệ vẫn còn một chặng đường dài để có thể ứng dụng trên người sống, do chưa thể xử lý những yếu tố thực tế như chuyển động do thở, chảy máu, khói đốt điện hay ống kính bị mờ do dịch cơ thể.

Bác sĩ Nuha Yassin, Trưởng nhóm Phẫu thuật Robot tại Đại học Phẫu thuật Hoàng gia Anh, cho biết: “Bước tiếp theo cần là nghiên cứu cẩn trọng để đánh giá mức độ an toàn và hiệu quả khi áp dụng kết quả này lên người thật. Đào tạo, giáo dục và an toàn cho bệnh nhân luôn phải đặt lên hàng đầu.”