Theo như có những xe xăng trên bờ vực “tuyệt chủng” tại quốc gia giàu có hàng đầu thế giới, v́ có đến 40% ô tô hoạt động tại thủ đô nước này là xe điện (EV) nhờ những ưu đăi về thuế phí và chất lượng cơ sở hạ tầng, khiến xe điện thống trị từ thành phố đến nông thôn, 93% xe mới bán ra là EV. Tuy nhiên, nước này đă và đang đi tiên phong trong quá tŕnh loại bỏ xe sử dụng động cơ đốt trong. Giờ đây, xe điện hiện diện trên khắp đường phố Na Uy.
Na Uy là quốc gia Bắc Âu giàu có với nguồn tài nguyên dầu khí dồi dào ở Biển Bắc. Tuy nhiên, nước này đă và đang đi tiên phong trong quá tŕnh loại bỏ xe sử dụng động cơ đốt trong. Giờ đây, xe điện hiện diện trên khắp đường phố Na Uy.
Hàng loạt chính sách hỗ trợ lâu dài và ổn định như miễn thuế, giảm phí đă giúp Na Uy gần như xóa sổ xe chạy xăng và diesel khỏi thị trường xe mới. Theo Hiệp hội Xe điện Na Uy (NEVA), tại nhiều thành phố lớn của nước này, khoảng 30% ô tô cá nhân đang lưu thông là xe điện hoàn toàn. Riêng tại thủ đô Oslo, tỷ lệ này lên tới 40%.
Tổng Thư kư NEVA Christina Bu cho biết: “Một số người không nhận ra điều này tốt đến mức nào v́ nó diễn ra quá nhanh. Không khí sạch hơn, đường phố yên tĩnh hơn và sự thay đổi này không khiến người tiêu dùng thiệt hại nhiều. Họ yêu thích việc lái xe điện và hệ thống này vận hành khá tốt”.
Tỷ lệ xe điện trong tổng doanh số ô tô tại Na Uy đă tăng từ dưới 1% năm 2010 lên 88,9% vào năm 2024. Theo Cơ quan Quản lư Đường bộ Công cộng Na Uy, tính từ đầu năm 2025 đến nay, hơn 93% số xe mới bán ra là xe điện.
Chính sách ưu đăi thuế và hạ tầng công cộng là ch́a khóa
Bà Cecilie Knibe Kroglund, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Na Uy, cho rằng thành công của nước này đến từ chính sách kiên định, dài hạn. “Chúng tôi có nhiều ưu đăi về thuế và người dùng. Đó là yếu tố quan trọng nhất, bên cạnh cơ sở hạ tầng”, bà nói.
Một số ưu đăi nổi bật bao gồm miễn thuế VAT, giảm phí đường bộ và phí đỗ xe, cho phép xe điện đi vào làn xe buưt. Chính phủ cũng đầu tư mạnh vào hệ thống trạm sạc công cộng, trong khi nhiều hộ gia đ́nh có thể sạc xe ngay tại nhà.
Tuần trước, NEVA công bố nước này đă đạt cột mốc mới là 10.000 trạm sạc nhanh trên toàn quốc. Tuy nhiên, các trạm sạc được phân bổ không đồng đều, với mật độ cao hơn ở phía nam so với phía bắc.
“Na Uy đă thực hiện chính sách mạnh mẽ suốt nhiều năm. Không chỉ miễn thuế cho xe điện, chúng tôi c̣n tăng mạnh thuế với xe động cơ đốt trong. Ba năm qua, thuế mua xe đă tăng gấp đôi trong khi vốn đă rất cao”, bà Bu cho biết. Bà khẳng định thêm xe gây ô nhiễm bị đánh thuế đến mức không thể cạnh tranh tại Na Uy.
Mục tiêu 2025: Chỉ bán xe không phát thải
Dù là nước sản xuất dầu khí lớn, Na Uy đang đặt ra mục tiêu tham vọng nhất thế giới. Đó là chỉ bán ô tô cá nhân không phát thải từ năm 2025 trở đi. Tuy nhiên, chính sách này cũng vấp phải chỉ trích. Một số nhà lập pháp cho rằng các ưu đăi hiện tại thiên vị người có thu nhập cao và có thể làm giảm đầu tư vào các phương tiện bền vững khác.
Na Uy đặt mục tiêu đạt trung ḥa carbon vào năm 2030. Song, quốc gia này vẫn phụ thuộc nhiều vào nguồn thu từ nhiên liệu hóa thạch. Điều này được cho là mâu thuẫn với cam kết xanh.
Thứ trưởng Kroglund cho biết, chính phủ đặt mục tiêu thay thế toàn bộ xe buưt đô thị bằng xe điện vào năm 2025 và đạt tỷ lệ 75% xe tải hạng nặng sử dụng năng lượng tái tạo vào cuối thập kỷ.
“Chúng tôi phải thừa nhận rằng giao thông có vai tṛ trong biến đổi khí hậu. Khoảng 30% lượng khí thải đến từ lĩnh vực này, nên chúng tôi buộc phải hành động. Chúng tôi đă đạt được kết quả tích cực ở mảng xe buưt đô thị, nhưng bước tiếp theo sẽ là xe tải nặng”, bà Kroglund nói.