Đánh giá t́nh h́nh năm qua, báo Mỹ thấy năm 2015 cũng rất u ám với rất nhiều cảnh tượng khác nhau trên toàn thế giới, trong đó có Biển Đông.
Máy bay Mỹ không kích IS (ảnh tư liệu)
Tờ "Tin tức Tham khảo" Trung Quốc ngày 12 tháng 1 dẫn trang mạng "Washington Post" Mỹ ngày 1 tháng 1 đăng bài viết “15 t́nh huống tiềm tàng làm cho t́nh h́nh năm 2015 sẽ xấu đi”, cho rằng, một năm mới nên đem lại hy vọng mới và tinh thần lạc quan cho tương lai.
Nhưng, sau khi năm 2014 với nhiều xung đột và thảm kịch đi qua, thực sự khó có cảm giác tích cực. Nh́n ra toàn cầu, tờ "Washington Post" đă đưa ra những dự đoán về t́nh h́nh năm 2015.
Nội chiến Syria và bạo lực Iraq leo thang
Theo bài báo, các phần tử vũ trang cực đoan của tổ chức "Nhà nước Hồi giáo" (IS) đang ở vào thế thủ, bị các chiến dịch không kích do Mỹ đứng đầu áp chế, cũng ngày càng yếu đi do năng lực tự thân hạn chế.
Nhưng, tổ chức Thánh chiến trỗi dậy nhanh chóng trong năm 2014 này sẽ không sớm suy yếu, tiêu diệt tổ chức này không chỉ cần hành động quân sự thống nhất, mà c̣n cần có tầm nh́n rộng lớn để giải quyết cuộc khủng hoảng ở Iraq và Syria.
Điều này liên quan đến đối phó với Tổng thống Syria Bashar Assad, ông đang chỉ huy một cuộc nội chiến tàn khốc khiến cho 200.000 người Syria thiệt mạng, vài triệu người ly tán.
Điều này c̣n liên quan tới ứng phó với t́nh h́nh bất ổn nguy hiểm ở Iraq, chính trường ở đó bất ḥa dẫn tới ṿng bạo lực mới, gây ra một cuộc khủng hoảng người tị nạn nghiêm trọng hơn so với thời kỳ xung đột phe phái từ năm 2006 đến năm 2008.
Vấn đề của 2 khu vực Syria và Iraq đều không có biện pháp giải quyết dễ dàng, v́ vậy vô số người vô tội sẽ tiếp tục chịu cực khổ.
Những năm gần đây, chúng ta đă chứng kiến những biến đổi lớn và hỗn loạn, từ khi Israel thành lập nước vào năm 1948 đến nay chúng ta c̣n chưa từng nhìn thấy sự biến đổi lớn và hỗn loạn sâu sắc như vậy.
Dự kiến năm 2015 sẽ có nhiều vấn đề hơn cần giải quyết, nhưng điều gây lo ngại là, trước mắt c̣n không có bất cứ dấu hiệu nào báo hiện t́nh h́nh chính trị ổn định sẽ tới.
Khủng hoảng kinh tế Nga
Trong thời điểm kết thúc năm 2014, giá dầu không ngừng tụt dốc đă làm trọng thương nước Nga, làm cho đồng tiền của nước này sụt giá, đồng thời tạo nên sức ép đối với Tổng thống Vladimir Putin.
Các ngân hàng và doanh nghiệp Nga nợ nước ngoài khoảng 600 tỷ USD, Moscow chi một khoản dự trữ ngoại hối lớn, cứu trợ cho những tổ chức tài chính chủ yếu.
Quan hệ ḥa hoăn với phương Tây (và nới lỏng trừng phạt) sẽ làm giảm hoàn cảnh khó khăn của ông Vladimir Putin, nhưng hiện nay hai bên hầu như không có dấu hiệu làm dịu quan hệ. Hơn nữa, sự đau đớn trong nước có thể dẫn đến nhiều hành vi hiếu chiến hơn của Nga ở nước ngoài.
Tiến tŕnh ḥa b́nh Palestine-Israel
Một dự thảo nghị quyết được Palestine thúc đẩy ở Hội đồng bảo an Liên hợp quốc chưa được thông qua, nhà lănh đạo Palestine Abbas hiện đang tranh thủ cam kết của Ṭa án h́nh sự quốc tế đối với địa vị nhà nước Palestine, hơn nữa, về lư thuyết, có thể dẫn đến quan chức cấp cao Palestine bị khởi tố tội phạm chiến tranh.
Điều này có thể bóp chết hy vọng mong manh tái khởi động đối thoại giữa Israel và nhà cầm quyền Abbas, mặc dù rất nhiều người nói "phương án giải quyết hai nước" sớm đă chết non.
Đồng thời, Israel đang chuẩn bị một cuộc bầu cử Quốc hội mới, cuộc bầu cử này có thể kết thúc sự thống trị của Thủ tướng cánh hữu Netanyahu. Nhưng, từ liên minh đối lập tiềm năng chuẩn bị thách thức ông Netanyahu để phán đoán: Chính sách của Israel đối với Palestine có thể sẽ không thay đổi nhiều lắm.
Nhiệm vụ của EU
Năm 2015, rất nhiều quốc gia châu Âu sẽ tổ chức bầu cử, bao gồm Anh, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha - quốc gia bị khủng hoảng tàn phá. Bắt đầu từ cuộc bầu cử được tổ chức sớm ở Hy Lạp vào tháng này, dự kiến những đảng phái nghi ngờ đồng Euro và phản đối thắt chặt tài chính sẽ được lợi rất lớn, hơn nữa có thể ảnh hưởng tiêu cực đến các bước tiếp tục ḥa nhập của châu Âu.
Afghanistan sau chiến tranh
Cuối tháng 12 năm 2014, Mỹ tuyên bố chính thức kết thúc cuộc chiến ở Afghanistan. Nhưng, Washington đă để lại một chính quyền yếu ớt vẫn dễ bị Taliban tấn công. Mặc dù Quân đội Mỹ đóng ở Afghanistan 13 năm, nhưng đặc điểm hiếu chiến và thực hiện các hoạt động phá hoại của Taliban chưa yếu đi.
Bầu cử Sri Lanka
Dự tính, cuộc bầu cử Tổng thống của đảo quốc này (dự định tổ chức vào ngày 8 tháng 1) chỉ là một h́nh thức đối với Tổng thống đương nhiệm Rajapaksa. Nhưng, vài tháng gần đây, các sự kiện phản bội đáng kinh ngạc trong phe cánh của ông có nghĩa là cuộc đấu đá này sẽ là cuộc chạy đua kịch liệt nhất mà ông Rajapaksa từng tham gia.
Ngoài ra, do những người phê phán lo ngại vị Tổng thống có xu hướng độc tài, bên ngoài tốt nhất là không nên coi nhẹ khả năng trong vài ngày tới xuất hiện bạo lực trên đường phố, gian lận phiếu bầu và giao dịch mờ ám.
Ngay từ đầu năm 2015, Trung Quốc đă điều tàu tiếp tế giao thông cỡ lớn Tam Sa-1 ra quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam khiêu khích
Khủng hoảng Yemen và Libya
Trong bóng tối của cuộc xung đột mang tính thảm họa ở Iraq, Syria và chính biến Ai Cập, năm 2014 tiến tŕnh quá độ dân chủ của Yemen và Libya khiến người ta lo ngại. Ở Libya, cuộc đấu đá giữa hai chính quyền song song trầm trọng hơn (một trong số đó được thế lực thế tục và nhân viên chính quyền Gaddafi cũ ủng hộ, một được các dân quân Hồi giáo ủng hộ), dẫn đến xuất hiện t́nh cảnh đáng lo ngại như đốt cháy cơ sở dầu mỏ quan trọng.
Ở Yemen, lực lượng vũ trang Houthi đă gạt chính quyền Trung ương ra ngoài, đang giao chiến với dân quân phe Sunni trong đó có những phần tử của tổ chức Al Qaeda. Năm 2015, số người chết có thể sẽ tăng lên, t́nh h́nh tê liệt có thể sẽ trầm trọng hơn.
Tuyên bố phe chủ chiến của Iran và Mỹ
Không c̣n nghi ngờ ǵ nữa, Tổng thống Mỹ Obama và Tổng thống Iran Rouhani đều muốn trước thời hạn cuối cùng tháng 7 năm 2015 đạt được thỏa thuận về chương tŕnh hạt nhân gây tranh căi của Iran để làm cho đàm phán đạt thành công.
Nhưng những nhân vật phe diều hâu của Tehran và Washington sẽ nỗ lực tối đa phá hoại hai bên đi tới ḥa giải. Đạt được thỏa thuận với Iran sẽ tiếp tục là một thành tựu nổi bật của ông Obama sau khi khởi động b́nh thường hóa quan hệ với Cuba vào tháng 12 năm 2014, nhưng điều này xem ra khả năng vẫn rất nhỏ.
Bệnh dịch Ebola Tây Phi
Năm 2014, Tổ chức y tế thế giới nỗ lực chống lại dịch bệnh chết người này, dịch bệnh này đă cuốn sạch 3 nước Tây Phi - không được chuẩn bị đầy đủ và thiếu thiết bị. Hiện nay, một nghiên cứu của Mỹ dự đoán, đến ngày 20 tháng 1 năm 2015, có thể sẽ có tới 1,4 triệu trường hợp mắc bệnh.
Một số chuyên gia đề xuất, nếu không có vắc-xin pḥng bệnh, t́nh h́nh dịch bệnh sẽ không thể trừ tận gốc. Vắc-xin có thể ra đời vào giữa năm 2015, nhưng không chắc sẽ có hiệu quả hoàn toàn.
Năm 2014, Trung Quốc triển khai thêm rất nhiều tàu chiến ở Biển Đông và xu thế này c̣n tiếp tục, những tàu chiến này phần nhiều là để tác chiến trên Biển Đông. Điều này gây nghi ngờ về các ư đồ của Trung Quốc...
Quan hệ căng thẳng ở khu vực châu Á-Thái B́nh Dương
Bài báo cho rằng, năm 2015 là tṛn 70 năm kết thúc Chiến tranh thế giới lần thứ hai, điều này nhất định sẽ kích thích những phát biểu dân tộc chủ nghĩa ở Trung Quốc và Nhật Bản. Ai có thể quên được cuộc gặp giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe vào tháng 11 năm 2014?
Tokyo và Bắc Kinh vẫn tranh căi ở một số đảo đá liên quan, những đảo đá này thuộc sự quản lư của Nhật Bản, nhưng chính phủ hai bên đều chủ trương chủ quyền.
Theo bài báo, các nhà quan sát c̣n cảnh báo, cần lưu ư đến các xung đột tiềm tàng ở Biển Đông. Hành động lộng quyền/độc đoán của Trung Quốc ở Biển Đông đă dẫn đến các cuộc đối đầu trên biển và xung đột nhỏ với tàu chiến của Philippines và Việt Nam. Khả năng Mỹ can dự Biển Đông cũng tới gần.
Bất bình đẳng toàn cầu
Cuộc khảo sát cuối năm 2014 đă thể hiện rơ mối quan ngại của đại đa số người trên Trái đất: Nguy cơ thất nghiệp và song song với nó là sự bất bình đẳng xă hội không ngừng trầm trọng hơn.
Mặc dù các ngân hàng lớn đă phục hồi từ đại suy thoái, rất nhiều người dân b́nh thường vẫn đang t́m cách ứng phó với ảnh hưởng của các biện pháp thắt chặt tài chính của chính phủ và giảm thu nhập. Xu thế liên quan cho thấy, ở một số khu vực, khoảng cách thu nhập năm 2015 sẽ chỉ mở rộng.
CHDCND Triều Tiên
Năm 2014, thông qua quan sát B́nh Nhưỡng, trong đó một bộ phim Hollywood diễn biến thành một trong những sự kiện điểm nóng địa-chính trị chủ yếu vào tháng 12 năm 2014. Chính quyền Kim Jong-ul là chính quyền không minh bạch và thần bí nhất trên thế giới.
Hội đồng Đối ngoại Mỹ cho rằng, sự khiêu khích quân sự của CHDCND Triều Tiên (có thể do bất ổn nội bộ gây ra) có thể là một trong những mối đe dọa nghiêm trọng nhất phải đối mặt của các nhà hoạch định chính sách ngoại giao Mỹ trong năm 2015.
T́nh h́nh khó khăn của người Rohingya
Để ư một chút tới nhóm người "không có quốc gia" nổi bật nhất trên thế giới. Tổng dân số của người Rohingya ở phía tây Myanmar trên triệu người, lịch sử của họ ở Myanmar có thể truy nguồn đến vài thế hệ trước. Tuy nhiên, họ không được Chính phủ Myanmar thừa nhận là công dân hợp pháp, Chính phủ Myanmar cho rằng họ là người Hồi giáo xâm nhập từ Bangladesh.
Cùng với việc các đảng phái ở Myanmar tiến hành chuẩn bị cho cuộc bầu cử vào năm 2015, đến cả lănh đạo phe đối lập nổi tiếng nhất của nước này Aung san Suu kyi cũng từ chối bênh vực cho người Rohingya.
VietSN Ⓒ Sưu tập