Vụ kiện tranh chấp tài sản thừa kế giữa mẹ và vợ cố diễn viên Đức Tiến gây chú ý. Khối tài sản bao gồm nhà, đất ở TP.HCM và Long An.
Hơn nửa năm sau khi Đức Tiến qua đời, mẹ và vợ anh xảy ra vụ tranh chấp quyền thừa kế tài sản do nam diễn viên để lại. TAND TP.HCM đang giải quyết vụ kiện giữa nguyên đơn, Hoa hậu Bình Phương và bị đơn, bà Ngọc Ánh, mẹ cố diễn viên Đức Tiến.
Khối tài sản bao gồm nhà đất ở khu phố 7, phường Linh Đông, TP Thủ Đức, và thửa đất số 1841 tại xã Đức Lập Thượng, huyện Đức Hòa, tỉnh Long An. TAND TP.HCM chưa định giá di sản nói trên.
Mấu chốt vụ tranh chấp tài sản thừa kế
Trong đơn kiện, Bình Phương yêu cầu được nhận lại các tài sản do chồng để lại trước khi mất. Bà Ngọc Ánh và con gái nam diễn viên, mỗi người được nhận một phần di sản thừa kế. Trong đó, căn nhà ở TP Thủ Đức rộng khoảng 80 m2, một trệt, hai lầu. Theo Bình Phương, cô đóng góp tài chính, công sức để tu sửa căn nhà. Ngoài ra, hoa hậu cũng cung cấp tài liệu chứng minh nhà được cấp sổ đỏ trong thời kỳ hôn nhân, vào ngày 25/4/2011.
Sau khi nhận thông báo từ tòa án, mẹ Đức Tiến có đơn phản tố, yêu cầu được hưởng 50% tài sản nói trên.
Theo bà Ngọc Ánh, căn nhà ở TP Thủ Đức được bà và con trai mua vào năm 2009. Thời điểm đó, bà để Đức Tiến đứng tên do sức khỏe không tốt và không am hiểu pháp luật. Năm 2011, Đức Tiến và Bình Phương sang Mỹ. Căn nhà này do bà và chị gái Đức Tiến sử dụng, đóng các loại thuế phí từ đó đến nay.
Với bản di chúc được lập ra vào ngày 9/8/2023 của cố diễn viên Đức Tiến, bà Ánh cho rằng "không phù hợp pháp luật Việt Nam".
Mẹ Đức Tiến yêu cầu tòa án không công nhận giá trị pháp lý của di chúc này. Đồng thời bà yêu cầu tòa xác nhận bất động sản tại phường Linh Đông, TP Thủ Đức là của bà và con trai. Bà Ánh được nhận 50% giá trị tài sản.
Với thửa đất tại Long An, bà Ánh đề nghị được hưởng 50% giá trị. Ngoài ra, bà Ánh yêu cầu được nhận hiện vật là căn nhà trên và thanh toán cho Bình Phương và cháu gái, mỗi người 720 triệu đồng.
Trường hợp không được công nhận đồng sở hữu căn nhà ở Thủ Đức, bà Ánh viện dẫn Án lệ số 05/2016 về công sức đóng góp trong quản lý và tôn tạo di sản, muốn hưởng 20% giá trị căn nhà, 80% phần còn lại chia đều cho các hàng thừa kế, bà cũng được một phần.
Luật sư Trương Ngọc Liêu (Đoàn luật sư TP Hà Nội) (luật sư độc lập, không liên quan đến nguyên đơn, bị đơn) cho biết hai vấn đề pháp lý mấu chốt là hiệu lực của di chúc Đức Tiến để lại và di sản của nam diễn viên.
Trong đó, hiệu lực của di chúc mà Đức Tiến để lại là một trong những mấu chốt quan trọng. Bởi vì, việc thực hiện phân chia di sản thừa kế sẽ được ưu tiên thực hiện chia theo di chúc, thừa kế theo pháp luật chỉ thực hiện trong một số trường hợp nhất định như khi không có di chúc, di chúc không hợp pháp, phần di sản không được định đoạt trong di chúc… (Điều 650 Bộ luật Dân sự 2015).
Do đó, nếu di chúc mà Đức Tiến để lại đảm bảo các điều kiện để phát sinh hiệu lực (di chúc hợp pháp) theo quy định tại Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015, thì yêu cầu được chia thừa kế theo nội dung di chúc của vợ diễn viên là có cơ sở pháp lý để xem xét, chấp nhận.
Ngược lại, nếu di chúc bị vô hiệu toàn bộ hay vô hiệu một phần do không đáp ứng điều kiện quy định pháp luật đã nêu, thì sẽ làm phát sinh việc chia thừa kế theo pháp luật, tức chia theo hàng thừa kế.
Theo quy định tại Điểm a Khoản 1 Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015, thì mẹ của Đức Tiến thuộc hàng thừa kế thứ nhất và sẽ được hưởng một phần di sản khi được chia theo pháp luật.
Tuy nhiên, cần lưu ý, ngay cả khi di chúc của Đức Tiến có hiệu lực toàn bộ và trong nội dung di chúc không cho mẹ được hưởng di sản thừa kế, bà Ngọc Ánh vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật. Đây là trường hợp của những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc (Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015).
Ngoài ra, cần phải xác định rõ di sản mà Đức Tiến có quyền định đoạt trong di chúc gồm những gì. Bởi, nam diễn viên chỉ được quyền quyết định di sản mà mình để lại sẽ thuộc về ai nếu tài sản đó thuộc sở hữu riêng của anh hoặc phần sở hữu riêng của Đức Tiến trong phần sở hữu chung với các chủ sở hữu khác. Do đó, cần phải xác định nhà đất tại Thủ Đức và thửa đất tại Long An có phải là các tài sản hoàn toàn thuộc sở hữu riêng của nam diễn viên hay là tài sản chung của vợ chồng Đức Tiến hoặc tài sản chung của anh với mẹ (nhà đất tại Thủ Đức).
'Vợ Đức Tiến cần cung cấp chứng cứ chứng minh di chúc hợp pháp'
Theo luật sư, vụ tranh chấp tài sản thừa kế giữa mẹ và vợ Đức Tiến sẽ được thụ lý và giải quyết theo thủ tục tố tụng của một vụ án dân sự thông thường theo quy định tại Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.
Trong đó, quan trọng nhất của một vụ án dân sự nói chung đó chính là nghĩa vụ chứng minh cho Hội đồng xét xử thấy được yêu cầu đưa ra của các bên là có căn cứ pháp luật, có tài liệu, chứng cứ chứng minh kèm theo. Cụ thể, trong vụ án này, đối với nhà đất tại Thủ Đức mà mẹ Đức Tiến cho rằng đó là tài sản chung của hai mẹ con và Đức Tiến chỉ là người mua và đứng tên, bà Ngọc Ánh phải có các tài liệu chứng minh cho việc đó, ví dụ như việc giao/chuyển tiền cho con trai để thanh toán tiền mua nhà đất, Thoả thuận giữa hai mẹ con về việc xác nhận đây là tài sản chung…
Đức Tiến và vợ - Hoa hậu Bình Phương.
Về phía vợ Đức Tiến cũng cần cung cấp các tài liệu, chứng cứ để chứng minh mình và Đức Tiến là vợ chồng hợp pháp (Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn), tài sản Đức Tiến để lại hình thành trong thời kỳ hôn nhân (nếu có), di chúc hợp pháp mà Đức Tiến để lại…
"Thực tế việc đánh giá lợi thế hiện nay thuộc về vợ hay mẹ của Đức Tiến có vẻ hơi sớm và còn thiếu căn cứ pháp lý, cũng như hồ sơ vụ án. Tuy nhiên, nhìn nhận và đánh giá một cách sơ bộ có thể thấy vợ của Đức Tiến có phần lợi thế hơn khi đang là người được hưởng di sản theo nội dung di chúc mà Đức Tiến để lại. Muốn bác bỏ quyền này, mẹ Đức Tiến buộc phải chứng minh di chúc vô hiệu theo quy định của pháp luật. Đồng thời, phải chứng minh được việc bà có nhờ Đức Tiến đứng tên tài sản chung của hai mẹ con đối với nhà và đất tại Thủ Đức như trong đơn phản tố. Việc chứng minh các trường hợp trên không phải là việc đơn giản, dễ thực hiện", luật sư trao đổi.
VietBF@sưu tập
