Giữa vùng biên giới đầy cạm bẫy của “tam giác vàng Nam Mỹ” sau nhiều tháng bị truy lùng khắp lục địa, một trong những nghi phạm ma túy khét tiếng nhất đă sa lưới trong chiến dịch mật phối hợp nhiều quốc gia.
Các “nghiệp đoàn” cocaine Mỹ Latinh ở châu Âu
Buổi sáng 26/12/2023, thành phố Foz do Iguacu, đô thị biên giới ở miền nam Brazil - ch́m trong màn sương mỏng của vùng nhiệt đới. Tiếng thác Iguazu dội về từ xa, ḥa cùng âm thanh hỗn tạp của xe tải vượt biên, tiếng c̣i tàu hàng, tiếng í ới của những người bán buôn ở chợ ven sông. Thành phố này nằm tại nơi sông Paraná và sông Iguacu giao nhau, tạo nên đường ranh giới tự nhiên giữa Brazil, Paraguay và Argentina. Vùng đất ấy được gọi là “Tam giác vàng” của Nam Mỹ, không phải v́ trữ lượng vàng, mà v́ vị trí chiến lược của nó trong các tuyến buôn lậu xuyên biên giới.
Foz do Iguacu từ lâu nổi tiếng trên bản đồ du lịch thế giới nhờ thác Iguazu, một trong bảy kỳ quan thiên nhiên mới, nhưng ẩn dưới vẻ đẹp ấy là một thực tế gai góc. Theo CNN Brasil, đây là một trong những điểm nóng về vận chuyển hàng cấm ở Nam Mỹ. Từ vũ khí, hàng điện tử cho đến cocaine và cần sa, tất cả đều có thể qua lại chỉ trong vài giờ nhờ hệ thống cầu quốc tế và mạng lưới sông ng̣i chằng chịt. Những con phố buôn bán tấp nập ban ngày có thể trở thành nơi giao dịch ngầm khi màn đêm buông xuống.
Cảnh sát Brazil vây quanh khu nhà có vợ Diego sinh sống.
Từ vùng biên giới sầm uất đến chiến dịch vây bắt
Chính tại vùng đất vừa sôi động vừa nguy hiểm này, một chiến dịch quốc tế bí mật được khởi động để truy bắt Diego Nicolás Marset Alba, một thanh niên Uruguay mới 22 tuổi, nhưng được xem là mắt xích quan trọng trong mạng lưới ma túy khét tiếng do người anh trai Sebastián Marset điều hành. Diego đă nằm trong danh sách truy nă đỏ của Interpol với cáo buộc buôn bán ma túy, rửa tiền và tham gia tổ chức tội phạm.
Theo hồ sơ của Interpol, hắn là bậc thầy về ngụy trang danh tính, sở hữu nhiều hộ chiếu giả mang quốc tịch Bolivia, Brazil, Paraguay và Uruguay. CNN Brasil cho biết những chuyến đi của Diego không bao giờ theo lịch tŕnh cố định, nhưng thường trùng với thời điểm diễn ra các giao dịch lớn hoặc các đợt vận chuyển ma túy.
Paraguay, nơi gia tộc Insfrán, đồng minh thân cận của mạng lưới Marset, có ảnh hưởng chính trị sâu rộng, đă phát lệnh truy nă đỏ với Diego, buộc mọi quốc gia thành viên Interpol khi phát hiện hắn phải bắt giữ và thông báo ngay để tiến hành dẫn độ. Tuy nhiên, việc lần ra dấu vết của hắn không hề dễ dàng. Theo Interpol, bước ngoặt đến từ một thông tin tưởng chừng nhỏ bé: vợ của Diego, một phụ nữ Bolivia, sắp sinh con tại Foz do Iguacu. Cảnh sát Liên bang Brazil đánh giá rằng, bất chấp nguy cơ bị tóm, Diego sẽ không bỏ lỡ khoảnh khắc này.
Một kế hoạch giám sát bí mật được lập ra. Ṭa nhà nơi người vợ Diego ở được theo dơi 24/24. Các nhóm trinh sát mặc thường phục thay ca liên tục, sử dụng ống nḥm và camera ngụy trang ở các ṭa nhà xung quanh. Theo Insight Crime, ngay cả nhân viên lễ tân của ṭa nhà cũng được tiếp cận để đảm bảo mọi biến động đều được báo cáo ngay lập tức. Trong giới t́nh báo, đây là cách “điều kiện hóa mục tiêu” - tạo hoặc tận dụng sự kiện buộc đối tượng phải xuất hiện tại một thời điểm và địa điểm cụ thể.
Sáng 26/12, khoảng giữa buổi, một chiếc ô tô màu xám bạc dừng trước ṭa nhà. Camera bí mật lập tức gửi tín hiệu về trung tâm chỉ huy. Một người đàn ông trẻ bước xuống, dáng cảnh giác, đội mũ lưỡi trai thấp, trùng khớp với đặc điểm nhận dạng của Diego. Lực lượng đặc nhiệm áo đen của Cục Cảnh sát Liên bang Brazil đă được bố trí sẵn. Khi Diego vừa bước vào căn hộ, các sĩ quan ập vào, bao vây mọi lối thoát. Không có tiếng súng, không có cuộc rượt đuổi. Theo CNN Brasil, trên bàn họ thu giữ 21.152 real Brazil, 195 USD và 10 bolívar Venezuela, số tiền tuy không lớn nhưng thể hiện việc di chuyển liên tục giữa các quốc gia của Diego.
Valdecy Urquiza, Giám đốc Hợp tác Quốc tế Cảnh sát Liên bang Brazil, Phó Chủ tịch Interpol khu vực châu Mỹ, khẳng định: “Những thông tin then chốt do các quốc gia trong khu vực cung cấp đă giúp Brazil bắt giữ Diego Marset, chúng tôi cùng nhau hành động để đưa những tội phạm nguy hiểm vào tù, góp phần bảo vệ an ninh toàn cầu”.
Cột mốc Tam giác biên giới tại Foz do Iguacu.
Mắt xích quan trọng trong đế chế ma túy Marset
Để hiểu tầm quan trọng của vụ bắt giữ này, cần nh́n vào người anh trai của Diego. Sebastián Marset xuất thân từ Uruguay, khởi nghiệp tội phạm với cần sa, nhưng chỉ trong chưa đầy 10 năm, hắn đă trở thành ông trùm kiểm soát tuyến vận chuyển cocaine từ Bolivia, qua Paraguay, đến các cảng Brazil, rồi đưa hàng sang châu Âu, thị trường có thể trả giá 10 - 15 lần giá gốc. Hắn đứng đầu “Primer Cartel Uruguayo”, tổ chức hoạt động như một tập đoàn tội phạm có đầy đủ khâu cung ứng, vận chuyển, phân phối, rửa tiền và bảo vệ pháp lư.
Một trong những đồng minh quyền lực nhất của Sebastián là Insfrán, gia tộc có gốc gác chính trị ở Paraguay, bị cáo buộc tham gia rửa tiền và liên quan trực tiếp đến vụ ám sát công tố viên chống mafia Marcelo Pecci ở Colombia năm 2022, theo Insight Crime. Trong các tin nhắn bị cơ quan điều tra chặn, Sebastián và thủ lĩnh Insfrán c̣n bàn bạc việc giết người và phi tang thi thể.
Năm 2022, Paraguay mở chiến dịch “A Ultranza PY”, được coi là chiến dịch chống ma túy và rửa tiền lớn nhất lịch sử nước này. Theo Interpol, hơn 30 nghi phạm bị bắt, hơn 100 địa điểm bị khám xét và tài sản trị giá hơn 100 triệu USD bị tịch thu, gồm biệt thự, xe sang, tàu thuyền và tiền mặt. Nhiều mắt xích chủ chốt trong mạng lưới Marset bị xóa sổ. Thế nhưng, Sebastián vẫn thoát, kể cả trong cuộc vây bắt ở Bolivia tháng 7/2023. Trong bối cảnh ấy, Diego trở thành một trong số ít “cánh tay phải” c̣n tự do, giữ vai tṛ điều phối giao dịch, chuyển tiền cho các tổ chức cung cấp ma túy và duy tŕ liên lạc với các thị trường châu Âu.
Việc Diego sa lưới được giới quan sát coi là cú đ̣n giáng mạnh vào đế chế Marset. Carlos Peris, nhà xă hội học tại Đại học Quốc gia Asunción (Paraguay), nhận định: “Các bằng chứng cho thấy cấu trúc hoạt động của hệ thống buôn ma túy và rửa tiền của Marset đă bị tổn hại nặng nề, có thể nói mạng lưới này đang rệu ră”. Bộ trưởng Nội vụ Paraguay Enrique Riera Escudero tuyên bố: “Ai nghĩ rằng ḿnh có thể tiếp tục đe dọa sự ổn định và an ninh khu vực sẽ phải nhận ra đây chỉ mới là khởi đầu”.
Tam giác biên giới Brazil, Paraguay, Argentina từ lâu đă là mảnh đất màu mỡ cho các hoạt động phi pháp. Theo Insight Crime, địa h́nh sông ng̣i phức tạp, nhiều cầu quốc tế và khu thương mại tự do Ciudad del Este ở Paraguay khiến việc kiểm soát hàng hóa gần như bất khả thi. Tham nhũng ở một số cấp chính quyền địa phương tạo điều kiện cho các băng nhóm hoạt động công khai. Có những thời điểm, lực lượng an ninh của một quốc gia không thể hành động v́ đối tượng vừa bước qua biên giới sang nước khác. Vụ bắt Diego cho thấy chỉ bằng cách phối hợp quốc tế, các lực lượng mới có thể khắc phục điểm yếu đó.
Khu vực biên giới Brazil - Paraguay - Argentina từ lâu được giới tội phạm coi là “khe hở mềm” của Nam Mỹ, không phải v́ thiếu lực lượng tuần tra, mà bởi mỗi quốc gia áp dụng một hệ thống pháp lư và cơ chế phối hợp khác nhau. Chỉ cần vượt một cây cầu hoặc men theo một khúc sông, một nghi phạm gần như thoát khỏi tầm với pháp lư của nước vừa rời đi. Trong chuỗi cung ứng ma túy, đây không phải vùng sản xuất chính nhưng lại là nút quyết định tốc độ và khối lượng hàng rời Nam Mỹ. Ban ngày, các tuyến vận tải chở hàng tiêu dùng hợp pháp; ban đêm, vẫn những tuyến đường đó trở thành hành lang vận chuyển cocaine. Những “lớp vỏ hợp pháp” này khiến việc kiểm soát không thể chỉ dựa vào tuần tra vũ trang, mà là một cuộc chiến thông tin liên tục. Nếu thiếu cơ chế phối hợp và chia sẻ dữ liệu theo thời gian thực giữa các quốc gia, mọi nỗ lực đơn lẻ đều giống như chặn một ḍng nước lũ để rồi nó chảy tràn sang hướng khác.
Cuộc bắt giữ Diego Nicolás Marset Alba không chỉ khép lại một hồ sơ truy nă đỏ, mà c̣n chứng minh rằng khi các quốc gia chia sẻ thông tin và phối hợp chặt chẽ, ngay cả những kẻ lẩn trốn khôn ngoan nhất cũng sẽ sa lưới. Sebastián Marset vẫn đang ngoài ṿng pháp luật, là “con cá lớn” mà Interpol chưa tóm được. Nhưng với từng mắt xích bị cắt đứt, sợi dây đang siết chặt lại. Trong thế giới ngầm, khi mạng lưới mất đi những người điều phối then chốt, toàn bộ hệ thống có thể sụp đổ chỉ v́ một vài cú đánh chính xác.
Trong các chiến dịch chống tội phạm xuyên biên giới, nguyên tắc then chốt là chỉ ra tay khi đă kiểm soát được tối đa các biến số: xác định chính xác vị trí, giảm thiểu rủi ro và đảm bảo khả năng thu thập chứng cứ. Để đạt điều đó, lực lượng t́nh báo sử dụng nhiều kỹ thuật tinh vi. Một trong số này là “điều kiện hóa mục tiêu” - tạo hoặc tận dụng một sự kiện mà đối tượng khó bỏ qua, từ các cuộc hẹn quan trọng cho tới dịp gia đ́nh đặc biệt. Song song là “ṿng giám sát đa lớp”, với mạng lưới quan sát ẩn dưới vỏ bọc thường dân như lễ tân, người bán hàng, tài xế… tất cả gửi báo cáo về trung tâm chỉ huy gần như ngay lập tức. Trong bối cảnh một nghi phạm có thể di chuyển sang nước khác chỉ trong vài phút, việc điều phối quốc tế theo thời gian thực trở thành yếu tố sống c̣n; một thông tin chậm nửa giờ cũng đủ khiến chiến dịch thất bại. Những kỹ thuật này đ̣i hỏi sự tin tưởng tuyệt đối giữa các cơ quan thực thi pháp luật - điều không dễ đạt được ở những nơi tham nhũng và cạnh tranh quyền lực vẫn tồn tại.
Diego Nicolás Marset Alba mới 22 tuổi nhưng đă bước vào hàng ngũ những “điều phối viên” đáng tin cậy nhất của mạng lưới ma túy khét tiếng do anh trai điều hành. Trong hồ sơ điều tra, Diego không phải kẻ bạo lực hay ưa phô trương, trái lại, hắn được miêu tả là kín tiếng, giỏi ḥa lẫn vào môi trường xung quanh và hiếm khi xuất hiện ở những nơi đông người. Kỹ năng ngụy trang danh tính được Diego rèn luyện từ sớm, thông qua việc sử dụng nhiều hộ chiếu giả và duy tŕ lịch tŕnh di chuyển bất định - mỗi chuyến đi đều khác tuyến, khác thời gian, không để lại mẫu h́nh có thể dự đoán.
Sinh ra ở Uruguay, Diego lớn lên trong bối cảnh mà hoạt động của Sebastián đă bắt đầu mở rộng. Người anh trai vừa là h́nh mẫu quyền lực vừa là tấm gương để noi theo, đặc biệt trong thế giới ngầm, nơi ḷng trung thành gia đ́nh được đặt ngang hàng, thậm chí cao hơn cả tiền bạc. Trong các băng nhóm Nam Mỹ, việc anh em ruột giữ vai tṛ trụ cột là điều phổ biến, bởi đó là mối liên kết khó bị thâm nhập và dễ tạo niềm tin tuyệt đối. Với Diego, gia đ́nh không chỉ là máu mủ, mà c̣n là “tổ chức” bảo đảm cho sự nghiệp tội phạm của ḿnh.
Tuy nhiên, chính mối dây t́nh cảm ấy đă tạo ra kẽ hở lớn nhất trong lớp pḥng thủ. Theo các nguồn tin an ninh, Diego biết rơ rằng mọi di chuyển của ḿnh đều có nguy cơ bị theo dơi. Hắn tránh các điểm hẹn quen thuộc, không sử dụng mạng xă hội công khai, thậm chí hạn chế liên lạc điện thoại. Nhưng khi vợ sắp sinh con tại Foz do Iguacu, Diego đă lựa chọn quay lại, bất chấp rủi ro. Trong giới tội phạm, đó là khoảnh khắc thường được gọi là “điểm yếu bản năng”, một nhu cầu t́nh cảm đủ mạnh để vượt qua mọi tính toán an toàn.
Các điều tra viên nhận định quyết định này không phải do thiếu kinh nghiệm, mà là sự đánh đổi có chủ ư. Diego tin rằng với kỹ năng ngụy trang và thời gian ở lại ngắn, hắn có thể xuất hiện, chứng kiến con chào đời rồi rời đi mà không bị phát hiện. Nhưng sự hiện diện ở một địa điểm cố định, căn hộ của vợ, đă khiến hắn đánh mất lợi thế lớn nhất: khả năng di chuyển liên tục. Khi lực lượng giám sát đă “điều kiện hóa” t́nh huống, sự kiện gia đ́nh trở thành cái bẫy hoàn hảo.
Vụ bắt giữ Diego v́ thế không chỉ là chiến thắng của nghiệp vụ t́nh báo, mà c̣n là minh chứng rằng ngay cả những mắt xích được huấn luyện kỹ lưỡng nhất cũng không thoát khỏi những ràng buộc con người. Trong thế giới ngầm, nơi sự lạnh lùng và tính toán là điều kiện sống c̣n, đôi khi một quyết định xuất phát từ t́nh cảm lại đủ để phá vỡ toàn bộ lớp vỏ bảo vệ và biến một kẻ từng vượt qua hàng loạt ṿng vây trở thành tù nhân chỉ trong vài phút.
VietBF@ sưu tập
Games
