Động cơ đốt trong (động cơ xe gắn máy) hoạt động dựa trên nguyên lư hỗn hợp xăng và khí được đốt cháy trong buồng đốt nhờ tia lửa điện đánh ra từ bu-gi.
Công năng sinh ra từ quá tŕnh đốt này làm piston di chuyển tịnh tiến trong xi-lanh và thông qua cơ cấu truyền động làm quay bánh sau.
CBR1000XX
Tiết kiệm nhiên liệu, thân thiện với môi trường, công suất cao là những tiêu chí hàng đầu của Honda khi nghiên cứu và phát triển các ḍng động cơ của ḿnh. Để làm được điều đó, chúng tôi luôn nỗ lực cải tiến, nhằm càng ngày càng nâng cao hiệu suất đốt nhiên liệu cũng như giảm thiểu sự thất thoát năng lượng. Hoạt động nghiên cứu và phát triển dầu nhớt động cơ đóng vai tṛ hết sức quan trọng trong quá tŕnh này. Về cơ bản, dầu nhớt động cơ có 5 tác dụng như sau:
1. Tác dụng bôi trơn
Trước tiên, dầu nhớt có tác dụng bôi trơn, giúp cho piston di chuyển lên xuống một cách nhẹ nhàng, êm ái trong ḷng xi-lanh. Động cơ được cấu thành từ rất nhiều các chi tiết kim loại như piston, trục cam, xu-páp... Khi động cơ vận hành, lực ma sát giữa các bộ phận này với nhau là rất lớn. Hệ thống bơm sẽ phun dầu nhớt vào mọi ngóc ngách bên trong động cơ để tạo thành lớp đệm trơn trên bề mặt tiếp xúc giữa các chi tiết, làm giảm lực ma sát và tăng hiệu suất vận hành. Đồng thời, việc hạn chế tiếp xúc trực tiếp giữa các chi tiết giúp giảm thiểu sự mài ṃn các bề mặt kim loại, có tác dụng bảo vệ và tăng tuổi thọ của động cơ.
2. Tác dụng làm mát
Khi động cơ hoạt động, nhiệt lượng toả ra từ quá tŕnh đốt cháy nhiên liệu là rất lớn. Nhờ quy tŕnh luân chuyển liên tục, dầu nhớt sẽ có tác dụng làm mát, tránh được t́nh trạng động cơ bị quá nhiệt hay cháy piston.
3. Tác dụng làm kín
Khi động cơ vận hành, dầu nhớt như một lớp đệm mềm không định h́nh bịt kín khe hở giữa piston và thành xi-lanh để áp suất sinh ra trong quá tŕnh đốt cháy nhiên liệu không bị thất thoát.
4. Tác dụng làm sạch
Quá tŕnh đốt cháy nhiên liệu đương nhiên sẽ sản sinh ra muội đọng lại trong động cơ, tác dụng tiếp theo của dầu nhớt chính là cuốn trôi và làm sạch những muội bám này.
5. Tác dụng chống gỉ
Bề mặt của các chi tiết kim loại trong động cơ được bao bọc bằng một màng dầu mỏng có tác dụng hạn chế sự tiếp xúc với không khí, tránh được hiện tượng ôxy hoá dẫn đến han gỉ.
Các chất phụ gia
Nhằm nâng cao hơn những tính năng, tác dụng nói trên, dầu nhớt động cơ được bổ sung thêm rất nhiều chất phụ gia khác. Các chất phụ gia này thuộc nhiều chủng loại khác nhau và tôi chỉ xin giới thiệu dưới đây một số loại tiêu biểu:
1. Phụ gia làm sạch có tác dụng chống đóng cặn các-bon hay muội. Chất phụ gia này sẽ bao bọc các phần tử các-bon hay muội sinh ra trong quá tŕnh đốt nhiên liệu và giữ ở trạng thái vô hại khi tách rời và phân tán chúng riêng rẽ trong dầu nhớt.
2. Phụ gia chống ăn ṃn tạo 1 lớp màng dầu trên bề mặt chi tiết kim loại, tránh cho chi tiết bị ăn ṃn bởi hiện tượng ôxy hoá.
3. Phụ gia nâng cao trị số nhớt có tác dụng ổn định độ nhớt của dầu, đảm bảo khả năng bôi trơn và không bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ.
Như vậy các bạn có thể thấy rằng để chế tạo ra những loại dầu nhớt động cơ có tính năng, chất lượng tốt, đ̣i hỏi rất công phu nghiên cứu và cải tiến của các nhà sản xuất.
Bảo tŕ, bảo dưỡng
Cùng với thời gian sử dụng th́ khả năng bôi trơn và bảo vệ động cơ của dầu nhớt cũng dần dần bị suy giảm. Nếu cứ tiếp tục sử dụng th́ sẽ dẫn tới giảm tuổi thọ của động cơ.
Do đó, để đảm bảo khả năng vận hành ổn định của xe th́ các bạn cần thực hiện chế độ thay dầu định kỳ. Đối với xe mới, các bạn nên thay dầu sau 500km~1000km đầu tiên để loại bỏ những mạt kim loại có thể c̣n sót lại sau qua tŕnh chế tạo. Thời hạn thay dầu khuyến cáo cho các lần tiếp theo có thể khác nhau tuỳ theo từng loại xe nên các bạn hăy tham khảo kỹ Sách hướng dẫn sử dụng kèm theo xe của các bạn.
Ngoài ra, việc kiểm tra định kỳ lượng dầu trong động cơ xem có c̣n đủ ở mức cho phép không cũng hết sức cần thiết.
Tiêu chuẩn cho dầu nhớt động cơ
Có một số quy chuẩn nhằm khẳng định, đảm bảo chất lượng và đặc tính cho đầu nhớt. Mỗi chai dầu chính hăng Honda đều ghi rơ những đặc tính này.
Tiêu chuẩn API: Là tiêu chuẩn về chất lượng được quy định bởi Viện nghiên cứu dầu mỏ Mỹ. Tiêu chuẩn này bắt đầu từ kư hiệu SA và nay đă được nâng lên mức SL, SJ mà trong đó chữ S biểu thị cho động cơ xăng, chữ J biểu thị cấp chất lượng. Phân hạng cấp chất lượng được bắt đầu bằng A và nay đă tiến hoá đến mức L.
Tiêu chuẩn SAE: Là tiêu chuẩn phân loại dầu theo độ nhớt (được hiểu là độ cứng và độ mềm của dầu). Đối với dầu nhớt đa cấp, tiêu chuẩn này cấu thành từ 2 yếu tố, trị số đặc tính của dầu tại điều kiện nhiệt độ thấp và trị số này tại nhiệt độ cao. Ví dụ, tại h́nh bên nó sẽ là kư hiệu 10W-30.
Tiêu chuẩn JASO: Là tiêu chuẩn dành cho dầu nhớt của xe gắn máy 4 th́ được quy định bởi Tổ chức tiêu chuẩn Ôtô Xemáy Nhật Bản. Thông thường, tiêu chuẩn này được chia ra thành 2 loại là MA và MB. Nhưng cách phân loại này chỉ thể hiện đặc tính sản phẩm khác nhau chứ không liên quan tới chất lượng của dầu.
Tiêu chuẩn riêng của Honda: Là tiêu chuẩn được thống nhất trên toàn thế giới nhưng với mức độ nghiêm ngặt cao hơn, nhằm đảm bảo chất lượng của dầu nhớt Honda chính hiệu. Chỉ những chai dầu dùng cho xe gắn máy đạt được tiêu chuẩn này mới được phép đóng dấu chứng nhận của Honda.
Trên đây, tôi đă giới thiệu những kiến thức cơ bản về dầu nhớt động cơ - yếu tố không thể thiếu để đảm bảo cho xe của các bạn vận hành ở trạng thái tối ưu. Bên cạnh đó các bạn cũng có thể hiểu rơ thêm những cố gắng, nỗ lực của Honda trong việc nghiên cứu, chế tạo dầu nhớt động cơ.
Khác với những loại dầu nhớt phổ thông chỉ đảm bảo được các tính năng cơ bản, dầu nhớt chính hiệu Honda được nghiên cứu, thử nghiệm song song với quá tŕnh nghiên cứu và phát triển động cơ, được điều chỉnh để phù hợp với đặc tính của mọi loại động cơ Honda. Do đó, chúng tôi khuyên bạn nên dùng dầu nhớt chính hiệu của Honda cho xe gắn máy Honda, để đảm bảo điều kiện vận hành tối ưu cho động cơ. Một điểm cần lưu ư nữa để các bạn có thể giữ chiếc xe của ḿnh ở trạng thái tối ưu, là phải ghi nhớ việc thay dầu đúng định kỳ.
Theo Oto-hui
5 tác dụng của dầu máy
