Làn sóng bạo động đang lan rộng tại Anh khiến người ta liên hệ tới cuộc cách mạng mùa Xuân Arab song giới phân tích cho rằng, bạo loạn bùng phát ở Thủ đô London không mang màu sắc chính trị mà đơn thuần là hậu quả của những bất ổn trong xă hội.
Bạo loạn lan rộng
Bước sang ngày thứ 4, cuộc bạo loạn bùng phát từ khu vực Tottenham, phía Bắc Thủ đô London của Anh không những không giảm mà c̣n lan rộng đến các thành phố khác như Liverpool, Birmingham, Nottingham và Bristol.
Hàng loạt h́nh ảnh và đoạn phim trên các phương tiện thông tin cho thấy bầu không khí hoang mang và hoảng loạn đang bao trùm xứ sương mù khi những nhóm thanh niên trẻ dùng khăn bịt mặt xông vào cướp phá các cửa tiệm, khuân những thùng hàng hóa chất lên xe. Ở khu vực phía Nam London, nhiều thanh niên quá khích c̣n đốt nhà và ô tô ở khu Peckham, Lewisham và Croydon.
Trước diễn biến bạo loạn leo thang, hàng loạt quan chức cao cấp, trong đó có Thủ tướng David Cameron và Bộ trưởng Quốc pḥng Theresa May phải cắt ngắn kỳ nghỉ hè để trở về triệu tập cuộc họp ủy ban khẩn cấp bàn cách đối phó với cuộc bạo loạn tồi tệ nhất nước Anh trong ṿng 25 năm qua.
Bạo loạn đang lan rộng khắp các thành phố lớn của Anh.
Người đứng đầu Chính phủ Anh tuyên bố sẽ đưa ra mọi biện pháp cần thiết để đưa t́nh h́nh trở lại trật tự. Quốc hội nước này cũng sẽ họp phiên bất thường vào ngày 11/8 để bàn biện pháp ngăn chặn bạo loạn.
Trong khi đó, chính quyền London phải tăng số cảnh sát từ 6.000 lên 16.000 tràn ngập phố phường London với trấn áp được làn sóng người gây rối.
Bất măn xă hội
Cuộc bạo loạn kinh hoàng trên bùng phát từ cái chết đang tranh căi của một thanh niên 29 tuổi có bốn con tên Mark Duggan hôm 4/8. Người nhà nạn nhân phẫn nộ cho rằng, Mark Duggan bị cảnh sát bắn chết mà không đưa ra lời giải thích.
Chính v́ vậy, không ít người xuống đường đ̣i công lư cho Mark Duggan, khơi mào bạo lực. Tuy nhiên, dư luận Anh cho rằng, cái chết của Mark Duggan đơn thuần chỉ là mồi lửa thổi bùng cơn thịnh nộ vốn đang âm ỉ trong xă hội Anh kể từ khi Chính phủ thực hiện hàng loạt các biện pháp cắt giảm ngân sách, gây ảnh hưởng lớn tới hệ thống phúc lợi và dịch vụ công cộng.
Số liệu thống kê của Chính phủ Anh cho thấy, nợ công của nước này lên tới 959 tỷ bảng, tương đương với hơn 60% tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Theo dự đoán, đến cuối năm nay mức nợ này sẽ vượt lên 1.100 tỷ bảng. Tỷ lệ thất nghiệp tại quốc gia này cũng tăng lên mức cao nhất trong ṿng 17 năm qua (8%). Số thất nghiệp trong giới trẻ, từ 16 đến 24 tuổi tăng 30.000 người lên 974.000 người, chiếm 20,6% số người trong độ tuổi lao động. Đây là con số tồi tệ nhất kể từ năm 1992.
Boris Kagarlitsky, Giám đốc Viện Toàn cầu hóa và động thái xă hội chia sẻ nhận định này khi cho rằng, nguyên do của những cuộc bạo loạn trên đường phố Anh hiện nay không phải là chính trị hay chủ nghĩa cực đoan mà là vấn đề xă hội và tội phạm.
Theo ông, những thanh niên tham gia vào các vụ gây rối trên đường phố không phải là con cái những người nhập cư nghèo và ít học. Ông khẳng định, những cuộc bạo loạn phản ánh sự bất măn của dân chúng đối với nỗ lực yếu kém của Chính phủ trong việc tạo công ăn việc làm cho giới trẻ. “Lớp trẻ làm vậy để bày tỏ rằng cần phải thay đổi chính sách kinh tế và xă hội”, ông Boris nhấn mạnh.
Giới phân tích cho rằng, sự bất măn trong bộ phận thanh niên thất nghiệp là một trong những nguyên nhân dẫn đến bạo loạn.
Thêm vào đó, các nhà xă hội học tham gia chương tŕnh b́nh luận trên BBC cũng cho rằng, nguyên nhân sâu xa của làn sóng bạo động hiện nay tại Anh chính là t́nh trạng hỗn loạn “lan từ trong nhà ra phố”. Nói cách khác, có một bộ phận giới trẻ đô thị thất nghiệp và bị loại ra khỏi sinh hoạt cộng đồng. Đây là những thành phần được cho là "không có ǵ để mất" nên cũng chẳng có lư do ǵ để họ tuân thủ các nguyên tắc xă hội.
Đại đa số những người tham gia bạo loạn ở London và các thành phố khác là thanh thiếu niên và hầu hết số bị bắt cũng nằm trong lứa tuổi này. Nhiều trẻ em 12 đến 13 tuổi cũng tham gia các vụ hôi của trên đường phố. Các thiếu niên này c̣n sử dụng điện thoại di động và các trang xă hội trên Internet để hô hào nhau đi làm loạn và khoe những thứ cướp được như chiến lợi phẩm.
“Bạn hăy h́nh dung một thanh niên không có tiền mua một đôi giày thể thao mới. Một cơ hội bất ngờ xuất hiện đẩy anh ta cướp phá một cửa hiệu để lấy cho ḿnh một đôi”, một nhà xă hội học phân tích.
Với một cách nh́n khác, một số chuyên gia phân tích lại cho rằng, làn sóng bạo động tại Anh phản ánh “khủng hoảng ḷng tin của dân chúng đối với cảnh sát”.
Quả thực, các cuộc bạo động xảy ra giữa lúc cơ quan cảnh sát đang bị nghi ngờ tham nhũng trong vụ nghe lén của tờ báo News of the World. Do vụ tai tiếng này mà cảnh sát Anh mất cùng một lúc hai người đứng đầu là giám đốc Paul Stephenson và phó giám đốc John Yates. Sự rối loạn bộ máy hành chính cũng giải thích phần nào v́ sao cảnh sát Anh không nhanh nhạy trong việc đối phó với bạo động.
Dù là nguyên nhân nào đi nữa th́ cuộc bạo loạn bùng phát tại Thủ đô London cũng là một tín hiệu cảnh báo Anh với nhiều nguy cơ khác có thể xuất hiện. Các cuộc bạo loạn đă và đang lan rộng diễn ra trong bối cảnh món nợ công khổng lồ tác động đến toàn bộ đời sống chính trị, kinh tế, xă hội của nước này.
Trong khi đó, cuộc chiến ở Libya với sự tham gia của quân đội Anh đang ngốn không ít tiền bạc được xem là nhân tố nhạy cảm tác động mạnh tới làn sóng phẫn nộ của dân chúng. Chính phủ của Thủ tướng David Cameron khó có thể biện minh khi vung tiền bạc và nhân lực vào cuộc chiến đầy mạo hiểm ở một chiến trường tận Bắc Phi trong khi t́nh h́nh an ninh trong nước đang lộ rơ những bất ổn.
Quả thực, triển khai cảnh sát dày đặc để dẹp yên bất ổn sẽ sớm có kết quả, nhưng giải quyết những vấn đề xă hội, cộng đồng và kinh tế, nguyên nhân xâu xa của bạo loạn là thách thức dài hạn đối với Chính phủ Anh.
Trà My
(DV/tổng hợp)
Games
Giải mă nguyên nhân bạo loạn tại Anh
