Dù biết bị hại nhưng chúng ta vẫn cứ im lặng. Chúng ta không dám lên tiếng. V́ một chữ thua mà thôi
Rất nhiều mặt hàng của Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ bị kiện.Xu hướng các vụ kiện pḥng vệ thương mại (PVTM) ngày càng tăng khi thuế suất nhập khẩu hàng ngàn mặt hàng về mức 0%. Hàng hóa của các doanh nghiệp (DN) Việt phải cạnh tranh khốc liệt với hàng ngoại giá rẻ ngay trên sân nhà.
ảnh minh họa
Do vậy, PVTM với các biện pháp chống bán phá giá, chống trợ cấp và tự vệ trước hàng nhập khẩu được xem là biện pháp cuối cùng để bảo vệ hàng nội địa. Tuy nhiên, DN Việt lại ít sử dụng, thậm chí có DN gần như không biết đến trong khi DN nước ngoài lại tận dụng rất tốt.
Không dám kiện v́ sợ thua
Hồ sơ khởi kiện chống bán phá giá gà nhập từ Mỹ đă được gửi đến Cục Quản lư cạnh tranh thuộc Bộ Công Thương từ cuối năm 2015. Tuy nhiên, đến nay vụ kiện vẫn chưa có tiến triển.
Giải thích về sự chậm trễ này, Phó chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Đông Nam Bộ Nguyễn Văn Ngọc, kể năm 2015, gà Mỹ nhập khẩu ồ ạt vào Việt Nam với giá rẻ bất thường, chưa đến 20.000 đồng/kg khiến giá gà nuôi trong nước rớt thảm hại, người nuôi lỗ nặng, đóng cửa trang trại. Trước thực trạng trên, các DN, chủ trang trại đều bức xúc và đồng ḷng khởi kiện chống bán phá giá gà Mỹ.
“Rất tiếc là đến đầu năm 2016 khi bổ sung hồ sơ cho vụ kiện th́ các DN lại tỏ ra không tích cực, ngại làm các hồ sơ, thủ tục liên quan và có tâm lư trông chờ cơ quan quản lư. Hiện hiệp hội đang làm việc với các DN để tiếp tục theo đuổi vụ kiện” - ông Ngọc cho biết.
Mới đây, thông tin với báo chí về vụ kiện trên, ông Nguyễn Phương Nam, Phó cục trưởng Cục Quản lư cạnh tranh, chỉ ra rằng trong việc sử dụng công cụ PVTM, DN Việt c̣n có tâm lư sợ sệt.
“Ví dụ với vụ kiện gà Mỹ, Cục rất ủng hộ v́ có rất nhiều mặt hàng của Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ bị kiện tơi bời. Đơn cử như tôm, cá tra…
mấy năm nay đều bị áp thuế chống bán phá giá. Có điều lúc đầu DN chăn nuôi trong nước hừng hực khí thế, nhưng khi bàn chuyện cùng bắt tay nhau kiện th́ lại đùn đẩy cho nhau, có tâm lư kiện cũng không thắng, trong khi đây là vụ có khả năng thắng nếu DN quyết tâm khởi kiện” - ông Nam chia sẻ.
Ngành cao su, nhựa cũng là ngành phải cạnh tranh khốc liệt với hàng hóa nhập khẩu giá rẻ từ Trung Quốc và các nước trong khu vực. Đưa ra ví dụ về các sản phẩm săm lốp Trung Quốc nhập vào Việt Nam, ông Nguyễn Quốc Anh, Chủ tịch Hội Cao su - Nhựa TP HCM, cho hay sản phẩm này bán với giá rất rẻ nhưng Việt Nam không có biện pháp PVTM nào.
“Đa phần DN trong ngành đều là những đơn vị vừa và nhỏ, họ thường chỉ lo sản xuất, kinh doanh và hiểu biết về thị trường cũng không nhiều. Hơn nữa họ thiếu thông tin nên không quan tâm đến việc ảnh hưởng của hàng nhập khẩu giá rẻ bất thường” - ông Anh lư giải.
Nhiều DN cũng thừa nhận tâm lư lo lắng về chi phí thuê mướn luật sư cao và không muốn dính dáng đến kiện cáo v́ lo mất thời gian.
Phải đồng ḷng mới thành công
Quyết định chính thức áp thuế tự vệ với phôi thép và thép dài nhập khẩu từ Trung Quốc, Hàn Quốc của Bộ Công Thương mới đây, đánh dấu sự bắt đầu chủ động của các DN Việt trong việc áp dụng các công cụ pḥng vệ. Bởi Bộ Công Thương áp dụng biện pháp trên xuất phát từ yêu cầu của các công ty thép như Thép Ḥa Phát, Thép Miền Nam, Gang thép Thái Nguyên, Thép Việt Ư.
Đại diện Công ty Thép Ḥa Phát kể: Ban đầu rất khó khăn để các công ty thép lớn trong nước ngồi lại với nhau để thực hiện vụ kiện thép ngoại. Quá tŕnh chuẩn bị hồ sơ cũng gian nan. Bởi các DN đứng đơn phải bảo vệ được lợi ích chung cho toàn ngành và có bằng chứng chứng minh ảnh hưởng của ngành từ sản phẩm thép nhập khẩu, nhất là từ Trung Quốc.
“Để làm được điều này, các DN phải hiểu rơ về vũ khí pḥng vệ mà trong nước đang có, nắm thông tin đầy đủ về thị trường và quan trọng là các DN trong ngành phải đồng ḷng” - đại diện Công ty Thép Ḥa Phát đúc kết.
Nói thêm về điều này, bà Phạm Châu Giang, Trưởng pḥng Điều tra Cục Quản lư cạnh tranh, nh́n nhận gần đây DN một số ngành hàng đă bắt đầu ư thức về tầm quan trọng của công cụ PVTM, nhất là ngành thép. Tuy vậy, Việt Nam vẫn sử dụng rất ít các biện pháp PVTM.
Để khắc phục t́nh trạng trên, theo bà Giang, trước tiên các DN Việt nên khởi đầu bằng việc sử dụng biện pháp tự vệ. Sau đó chuyển sang chống bán phá giá, c̣n biện pháp chống trợ cấp th́ khó hơn, bởi cần có nhiều kinh nghiệm và kiến thức pháp luật của các nước có hàng hóa nhập khẩu vào Việt Nam.
Một số chuyên gia cũng đề xuất các hiệp hội, cơ quan quản lư hỗ trợ DN để họ có sự chủ động trước những vụ kiện PVTM.
Lơ mơ về pḥng vệ thương mại
Một khảo sát về mức độ hiểu biết của DN về PVTM do Pḥng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) thực hiện mới đây cho thấy, hơn 15% DN không biết, 63% DN có nghe nói nhưng không biết sâu; gần 20% đă từng t́m hiểu sơ sơ và chỉ có gần 2% DN đă t́m hiểu tương đối kỹ.
Khảo sát trên cũng chỉ ra DN vừa thiếu thông tin, khả năng huy động được nguồn lực để đi kiện c̣n hạn chế, không có khả năng tập hợp bằng chứng.
Trong giai đoạn 1995-2015, các quốc gia thành viên WTO đă tiến hành một số lượng khổng lồ các vụ việc điều tra và sử dụng công cụ PVTM với hơn 300 vụ áp dụng biện pháp tự vệ, gần 5.000 vụ điều tra chống bán phá giá và 380 vụ chống trợ cấp.
Trong khi đó, hơn 10 năm qua Việt Nam chỉ mới tiến hành điều tra và áp dụng biện pháp tự vệ thương mại với một số sản phẩm như phôi thép, thép dài; bột ngọt; dầu thực vật...
VietBF © Sưu Tầm
