Ngôi chùa trăm tuổi Bôtum Vong Sa Som Rong đă trải qua 12 đời trụ tŕ. Đây cũng là một trong những ngôi chùa Khmer có tượng Phật nằm được xem là lớn nhất Việt Nam. Sóc Trăng được biết đến là một vùng đất có rất nhiều ngôi chùa của đồng bào dân tộc Khmer. Chùa là nơi sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng, đồng thời là điểm đến không thể bỏ qua của du khách trong và ngoài nước trong hành tŕnh khám phá vùng đất Sóc Trăng.
Trong số những ngôi chùa đó, không thể không nhắc tới chùa Bôtum Vong Sa Som Rong (người dân địa phương gọi là chùa Som Rong, tọa lạc phường 5, TP Sóc Trăng). Đến nay, chùa Som Rong có niên đại hàng trăm năm, đă trải qua 12 đời trụ tŕ.

Chùa Som Rong có niên đại trên hàng trăm năm, đă trải qua 12 đời trụ tŕ.

Chùa Som Rong ban đầu được xây dựng tạm bợ bằng tre sau đó mới sửa sang lại
Theo lời kể của các vị sư, chùa Som Rong ban đầu bằng tre lá tạm bợ. Đến năm 2000, chánh điện mới của chùa được khánh thành bằng vật liệu kiên cố nhưng với kiến trúc cũng khá đơn giản.
Năm 2013, qua vận động, thượng tọa Lư Đức cho xây dựng mới ṭa nhà sala và một số khối kiến trúc mới. Trải qua 4 năm, đến đầu năm 2017, sala chùa Som Rong mới chính thức được khánh thành.
Về cái tên Som Rong, theo người dân địa phương, do trước đây vùng này có rất nhiều cây dại mang tên Som Rong mọc quanh chùa, từ đó chùa mang tên loại cây này.
Đến chùa Som Rong, ấn tượng đầu tiên với du khách là cổng chùa với hoa văn mang biểu tượng văn hóa Khmer như rắn thần Naga, chim thần Krud, hoa văn truyền thống… được phủ nhũ vàng. Phía trên cổng có 5 ngọn tháp là biểu tượng của núi Meru (tức núi Tu-di)...
Chùa Som Rong được xây dựng theo kiểu kiến trúc giống như các chùa Khmer Nam Bộ khác, với diện tích 5ha, bao gồm: Chánh điện, sala, nhà dành cho sư săi, và c̣n có thêm một thư viện sách có hơn 1.500 quyển, phục vụ cho các em học sinh, người dân và bà con Phật tử tại địa phương.

Đường vào chùa rợp bóng cây xanh.
Chánh điện là nơi thờ Phật chính trong những công tŕnh kiến trúc của chùa. Toàn bộ chánh điện được nâng đỡ bởi 6 hàng trụ cột, với tầng mái được kết cấu khá đặc biệt gồm 3 hệ thống mái chồng lên nhau theo một khoảng cách nhất định.
Hai bên lối vào chánh điện là h́nh tượng Kỳ Lân với nét hung tợn, đứng canh giữ cửa nhằm ngăn cái ác và bảo vệ Đức Phật. Trên những vách tường và trần của chánh điện là những bức bích họa mô tả về cuộc đời của Đức Phật Thích Ca.
Bệ thờ trong chánh điện thờ nhiều tượng Đức Phật Thích Ca. Trong đó, hai tượng Phật Thích Ca cổ được chế tác bằng cây vào đúng năm 1725. Hai tượng Phật này trong tư thế đứng, với cánh tay đưa thẳng về phía trước, ḷng bàn tay có chỉ tay màu đỏ hướng về phía trước, có ư nghĩa nhắc nhở con người đừng làm việc ác, nên tích phúc, đức bằng cách làm điều thiện.
Khuôn viên chùa được chia thành nhiều khu vực khác nhau, nổi bật nhất là ngôi bảo tháp được đặt ngay lối đi vào chùa và song song với ngôi chánh điện.
Ngôi bảo tháp có bốn hướng và có bốn lối đi, là đại diện của từ, bi, hỷ, xả. Dọc hai bên lối dẫn lên bảo tháp được trang trí h́nh tượng rắn thần Naga và mô típ các hoa văn Khmer cổ được chạm khắc rất tinh tế, sắc sảo.

Tượng Phật trong bảo tháp.
Điểm đặc biệt của sala mới đó chính là công tŕnh trên mái của sala với h́nh tượng Phật Thích Ca đứng trên chín rồng, với ư nghĩa đức Phật phổ độ chúng sanh. Trong đó, chín rồng là tượng trưng cho ĐBSCL.
Trong khuôn viên chùa có tượng Phật Thích Ca nhập niết bàn uy nghiêm phúc hậu ở ngoài trời với kích thước dài 63m, cao 22,5m, nặng 490 tấn, được xem là một trong những tượng Phật nằm lớn nhất Việt Nam hiện nay.
Tượng được khởi công xây dựng từ tháng 10/2017, đến nay mới hoàn thiện phần sơn. Tượng Phật được thi công bằng bê tông, cốt sắt rất nặng và kiên cố.
Bên dưới tượng dự kiến làm nơi sinh hoạt, hội họp, học tập cho hàng trăm tăng sinh. Do được đặt trên bệ cao cùng với sự to lớn của bức tượng nên từ TP Sóc Trăng có thể nh́n thấy bức tượng này từ xa hàng trăm mét.

Tượng được khởi công xây dựng từ tháng 10/2017, đến nay mới hoàn thiện phần sơn.

Do được đặt trên bệ cao cùng với sự to lớn của bức tượng nên từ TP Sóc Trăng có thể nh́n thấy bức tượng này từ xa hàng trăm mét.
Thượng tọa Lư Đức, Trụ tŕ chùa Som Rong cho biết: "Công tŕnh tượng Phật Thích Ca với những đường nét tạo h́nh đặc trưng của dân tộc Khmer. Công tŕnh sẽ làm cho ngôi chùa tăng thêm tính độc đáo, góp phần thu hút đông đảo phật tử và du khách trong và ngoài tỉnh, tạo thành điểm du lịch tâm linh của tỉnh nhà và khu vực đồng bằng sông Cửu Long".
Những công tŕnh kiến trúc bên trong chùa được kết hợp hài ḥa, tạo sự liên kết chặt chẽ phát huy bản chất vốn có của nơi mà đời sống phật tử như ḥa hợp, gắn kết, phục vụ tốt nhu cầu sinh hoạt văn hóa, tâm linh tín ngưỡng của dân tộc. Đồng thời, chùa Som Rong cũng là nơi để du khách gần xa t́m đến khám phá, trải nghiệm những tinh hoa văn hóa tín ngưỡng độc đáo, nghệ thuật kiến trúc đặc sắc của đồng bào Khmer Sóc Trăng nói riêng và Nam Bộ nói chung.
*VietBF@sưu tập